9. Sınıf SDR Dikey Fizik Sayfa 257-262 Cevapları

6. Ünite Sonu Değerlendirme Soruları

A. Aşağıda verilen soruların cevaplarını altındaki boşluklara yazınız.

1. Yalıtkan A ve B cisimleri ile iletken C ve D cisimleri yalıtkan ayaklar üzerinde şekildeki gibi durmaktadır.

a) Nötr A ve B yalıtkan cisimlerin renkli yüzeyleri yalıtkan ayaklarından tutularak birbirine sürtülmektedir. Bunun sonucunda cisimlerin üzerindeki yük dağılımları nasıl gerçekleşir? Şekil üzerinde çizerek gösteriniz.

b) Nötr C ve D iletken cisimlerin renkli yüzeyleri yalıtkan ayaklarından tutularak birbirine sürtülmektedir. Bunun sonucunda cisimlerin üzerindeki yük dağılımları nasıl gerçekleşir? Şekil üzerinde çizerek gösteriniz

2. İletken K, L ve M küreleri ile N kapalı cismi yalıtkan ayaklar üzerinde şekildeki gibi durmaktadır. Cisimlerin yükleri üzerlerinde yazıldığı gibidir. Bu cisimler ile ilgili aşağıda yapılan işlemler sonucunda meydana gelen değişimlerin yazıldığı cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldurunuz.

a) K cismi yalıtkan ayağından tutularak L’ye dokundurulduğunda;
Cevap: Toplam yükü eşit olarak paylaşırlar. Toplam yük -4q

• Dokundurduktan sonra K’nin yükü-2q, L’nin yükü -2q olur.
• K cisminden L cismine -2q yük geçer.

b) K cismi yalıtkan ayağından tutularak M’ye dokundurulduğunda;
Cevap: K’nin yükü-2q, M’nin yükü +10q Toplam yük +8q. Yarıçapları ile doğru orantılı olarak paylaşırlar.

• Dokundurduktan sonra K’nin yükü +2q, M’nin yükü +6q olur.
• K cisminden M cismine -4q yük geçer.

c) L cismi yalıtkan ayağından tutularak M’ye dokundurulduğunda;
Cevap: L’nin yükü-2q, M’nin yükü +6q

• Toplam yük +4q
• Dokundurduktan sonra L’nin yükü +q, M’nin yükü +3q olur.
• L cisminden M cismin -3q yük geçer.

ç) K cismi yalıtkan ayağından tutularak N cismine içten dokundurulduğunda;
Cevap: K’nin yükü+2q, N’nin yükü -2q İçten dokundurmalarda, içten dokundurulan cisim nötrlenir.

• dokundurduktan sonra K’nin yükü 0, N’nin yükü 0 olur.
• K cisminden N cismine 0 yük geçer.

d) M cismi yalıtkan ayağından tutularak N cismine içten dokundurulduğunda;
Cevap: M’nin yükü +3q, N’nin yükü 0q

• dokundurduktan sonra M’nin yükü 0q, N’nin yükü +3q olur.
• N cisminden M cismine -3q yük geçer.

e) K cismi yalıtkan ayağından tutularak N cismine dıştan dokundurulduğunda;
Cevap: K’nın yükü 0q, N’nin yükü +3q toplam yük +3q

• dokundurduktan sonra K’nin yükü +3q/4, N’nin yükü +9q/4 olur.
• K cisminden N cismine –3q/4 yük geçer.

f) M cismi yalıtkan ayağından tutularak N cismine dışarıdan dokundurulduğunda;>
Cevap: Yarıçapları eşit olduğundan yükler eşit paylaşılır. Toplam yük +9q/4

• dokundurduktan sonra M’nin yük +9q/8, N’nin yük +9q/8 olur.
• M cisminden N cismin -9q/8 yük geçer.

B. Aşağıda parantez içindeki boşluklara verilen cümle doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. (Y) Bir cismin pozitif elektrik yüküyle yüklenmesi için pozitif yük alması gerekir.
2. (D) Negatif yükle yüklü bir cisim negatif yük kaybettiğinde yine negatif yüklü olabilir.
3. (D) Cisimler arasında oluşan elektriklenme olayında yük her zaman korunur.
4. (Y) Yalıtkan cisimlerde elektrik yükleri cismin her tarafına eşit bir şekilde dağılır.
5. (D) Elektrikli düzeneklerde topraklama yapılması iş güvenliği açısından önemlidir.
6. (D) Yıldırım düşen uçağın içindeki yolcuların zarar görmemesi uçağın Faraday Kafesi işlevi görmesinden kaynaklanır.
7. (Y) Topraklama, her zaman negatif yüklerin toprağa iletilmesi ile gerçekleşir.
8. (Y) Yüklü cisimler arasındaki elektriksel kuvvet her zaman çekim kuvvetidir.
9. (Y) Elektrik alanın yönü negatif yüklerden pozitif yüklere doğrudur.
10. (D) Yükü daha büyük olan cisimlerin etrafında daha büyük elektrik alan oluşur.

C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere, yazınız.

1. Bir elektronun sahip olduğu yüke birim yük denir.
2. Yapısında negatif yüklerle pozitif yüklerin eşit sayıda olduğu cisimlere nötr cisim denir.
3. Bir cismin elektrik yükü alması veya vermesi olayına elektrikle yüklenme denir.
4. Bir cismin sahip olduğu elektrik yükünün cinsini ve miktarını tespit etmek için kullanılan araca elektroskop denir.
5. Kapalı yüzeylere sahip iletkenlerin iç kısmında elektrik yüklerinin bulunmayacağını gösteren düzeneklere Faraday Kafesi denir.
6. Bir cismin üzerindeki yükün bir iletken yardımı ile nötr hale getirilmesi işlemine topraklama denir.
7. Yüklü cisimler arasındaki etkileşimin cisimlerin yükleri ile doğru, aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılı olduğunu ortaya koyan yasaya Coulomb Yasası denir.
8. Yüklü bir cismin oluşturduğu elektrik alan, yükün miktarı ile doğru, orantılıdır.
9. Elekriksel alan kavramını ilk ortaya atan Micheal Faraday isimli bilim insanıdır.
10. Elektrik alanın varlığını ve şiddetini somutlaştırmak için elektrik alan çizgileri kullanılmaktadır.

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz.

1. Elektrikle yüklü ve yalıtkan iplerle asılmış cisimlerden K, L’yi itiyor; L, M’yi çekiyor ve M, N’yi çekiyor. K cismi pozitif (+) elektrikle yüklü olduğuna göre; L, M ve N’nin yükleri için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) + + + B) – + + C) – – + D) + – + E) + + –
Cevap: D

2. Şekildeki iletken A küresinin yükü negatif (-), içi boş ve iletken B kabının taşıdığı pozitif (+) yük miktarından daha çoktur. A cismi B cismine aşağıdaki gibi üç farklı şekilde dokundurulmaktadır. Hangi durumlarda A küresi yine negatif (-) yüke sahiptir.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

3. Yüksüz bir elektroskoba, negatif (-) yüklü bir A çubuğu şekildeki gibi yaklaştırmaktadır. A cismi bulunduğu konumda tutulurken toprak bağlantısı kesilmektedir. Buna göre son durumda elektroskobun yapraklarının ve topuzunun yükü ne olur?

A) Yapraklar ve topuz (+)
B) Yapraklar ve topuz (-)
C) Yapraklar ve topuz nötr
D) Yapraklar (-), topuz (+)
E) Yapraklar (+), topuz (-)
Cevap: A

4. Sürtünmesiz yatay düzlemde bulunan, elektrik yüklü X, Y ve Z cisimleri, şekildeki konumlarında tutulmaktadır. Y cismi serbest bırakıldığında hareket etmediğine göre,
I. X ile Z zıt yüklüdür.
II. X ile Z’nin yük miktarları aynıdır.
III. X’in yükü, Z’den büyüktür. yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: B

5. K noktasından serbest bırakılan negatif (-) yüklü bir cisim, ortasına delik açılmış pozitif (+) yüklü ve iletken dikdörtgenler prizmasının ortasındaki L ve M noktasından geçerek N noktasına ulaşıyor. Cismin KL, LM ve MN aralıklarında yapacağı hareket aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Yavaşlayan Hızlanan Yavaşlayan
B) Yavaşlayan Hızlanan Hızlanan
C) Hızlanan Yavaşlayan Yavaşlayan
D) Hızlanan Sabit hızlı Sabit hızlı
E) Hızlanan Sabit hızlı Yavaşlayan
Cevap: E

6. Elektrik alan ile ilgili bazı bilgiler aşağıdaki gibidir.
I. Elektrik alan vektörel bir büyüklüktür.
II. Yüklü bir cisimden uzaklaştıkça elektrik alan şiddeti artar.
III. Elektrik alanın yönü pozitif (+) yükten negatif (-) yüke doğrudur.
Buna göre hangi bilgiler doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

7. Yüklü ve iletken A ve B küreleri yalıtkan saplarından tutularak birbirine dokundurulup çekiliyor. Son durumda A ve B’nin son yükleri ne olur?

A) –8q B) –5q C) –2q D) +2q E) +5q
Cevap: B

8. Cisimler sürtme, dokunma ve etki ile elektriklenir. Cisimlerin yüklenmesi ile ilgili aşağıda verilen durumlardan hangisi doğrudur?
Cevap: D