Adezyon ve kohezyon nedir

Farklı cins moleküllerin birbirine yapışmasını sağlayan çekim kuvvetine adezyon (yapışma) denir. Örneğin yıkanan bir bardağın üzerinde su damlacıkları kalır. Bardak ve su damlası arasında oluşan adezyon sayesinde su damlası bardağa tutunur. Yağmur sonrası camların, arabaların, saçların ıslanması, bir çiçeğin veya yaprağın üzerine su damlacıklarının yapışmas adezyon kuvvetinin etkisiyle gerçekleşir.

Adezyonun sıvı-katı moleküllerinin arasında gerçekleşmesi sonucunda, sıvı madde ile katı madde birbirine yapışır. Adezyon ile ilgili olarak günlük hayattan bazı örnekler aşağıda sıralanmıştır:

• çay bardağı tabaktaki sudan dolayı çay tabağına,
• balın bal kavanozundan çıkarılan tahta kaşığa,
• denizden çıktıktan sonra su damlacıklarının vücuda,
• boyanın duvara, boyadan çıkarılan fırça tüylerinin birbirine yapışması.

Farklı cins maddelerin atomları ve molekülleri arasında olduğu gibi bir maddenin kendi atomları ve molekülleri arasında da çekim kuvveti vardır. Aynı cins atomların ya da moleküllerin kendi aralarındaki çekim kuvvetine kohezyon (birbirini tutma) denir. Kohezyon kuvveti katılarda büyük, sıvılarda küçük, gazlarda ise ihmal edilecek kadar küçüktür. Bu kuvvetin etkisiyle katılar sabit bir şekle ve hacme, sıvılar da sabit bir hacme sahiptir. Gazların ise sabit bir şekli ve hacmi yoktur. Kohezyonun büyüklüğü katılara katı özelliğini, sıvı ve gazlara da akışkanlık özelliğini kazandırır.

Kohezyon nelere bağlıdır

• Maddenin türü: Cıvanın, suyun ve zeytinyağının kohezyon kuvvetleri farklıdır.
• Sıcaklık: Sıcaklık arttıkça moleküller daha çok hareket eder, moleküller arası kuvvetleri azalır.
• Başka madde karıştırılması: Suyun içine deterjan karıştırırsanız su moleküllerinin arasına deterjan molekülleri girer ve birbirini tutma bağlarını zayıflatır.

Aşağıda verilen olayların adezyonla mı, kohezyonla mı ilişkili olduğunu belirleyiniz.

• (Adezyon) a) Suyun cama yapışması
• (Adezyon) b) Boyadan çıkan fırçanın uçlarının yapışması 
• (Kohezyon) c) Yağmur damlalarının küresel olması
• (Adezyon) ç) Islak saçların birbirine yapışması 
• (Kohezyon) d) Hortumdan suyun ip gibi akması
• (Adezyon) e) Tabağın mutfak tezgahına yapışması
• (Kohezyon) f) Çaydanlıktan çayın akması
• (Kohezyon)g) Sıkılan ıslak kazaktan suyun akması