Ahmet Cevdet Paşa hakkında bir araştırma yaparak, hukuk alanındaki çalışmalarıyla ilgili bilgiler toplayınız

Ahmet Cevdet Paşa (ö.1895), Osmanlının son dönemlerinde tarih, hukuk, siyaset ve edebiyat alanlarına katkılarda bulunmuş önemli bir devlet adamıdır. Ahmet Cevdet Paşa, İslam hukukunun derlenmesi ve kanunlaştırılması çalışmalarına “Mecelle” adlı eserle öncülük yapmıştır. Siz de Ahmet Cevdet Paşa hakkında bir araştırma yaparak, hukuk alanındaki çalışmalarıyla ilgili bilgiler toplayınız.

Ahmet Cevdet Paşa, Osmanlı'nın yetiştirdiği önemli devlet adamlarından birisidir. İslam hukuku anlamında bir başyapıt olan Mecelle’yi yazmıştır.

Osmanlı Devleti bir dönem dünyanın en güçlü devleti haline gelmiştir. Bu dönem Avrupa kilise etkisi altındaki hukuk kuralları ile yönetilmekteydi. Bilim ve teknolojik açıdan bu dönemde Avrupa’nın gelişmesi ve ilerleme kaydetmesi mümkün değildi. Ancak Rönesans ve reform hareketlerinden sonra Avrupa ciddi bir ilerleme kaydetti ve Osmanlı Devleti buna karşılık veremedi. Bu dönemde Avrupalı devletler ile Osmanlı Devleti arasındaki savaşlarda, Avrupalı devletler Osmanlı’ya karşı üstünlük kurmayı başarmaktaydı. Bu sebeple Osmanlı Devleti de hatayı nerede yaptığını ve nasıl tekrar Avrupa’ya karşı üstünlük kurabileceğini düşünmeye başladı. Bunun sonucunda Avrupalı devletleri incelemeye ve onların yaptıklarını yapmaya çalıştı. Bunu ilk olarak askeri anlamda yapmaya çalıştı. Ordusunu Avrupalılaştırdı ve Avrupa usulü askeri birimler kurdu. Daha sonra ise sıra hukuka gelmişti.

Osmanlı Devleti’nde kadı hukuku denilen bir hukuk uygulanıyordu. Kadılar dönemin hakimleriydiler ve İslam Hukukuna göre karar veriyorlardı. Ancak o dönemde yazılı bir şekilde derli toplu kanunlar yoktu. Osmanlı Devleti de tıpkı Avrupalı devletler gibi kanunlar ile derli toplu bir hukuk yaratmak istedi. Bunu da Avrupalılardan hukuk iktibas ederek yaptılar. Yani Avrupalıların kanunlarını Türkçeye çevirerek kullanma başladılar. Örneğin Fransa’dan ticaret kanunu alındı. Medeni hukuk alanında da böyle bir düzenleme yapılmak isteniyordu. Ancak medeni kanun aile ve toplum içerisindeki ilişkileri düzenlediği için bu alanda hukuk iktibas etmek çok tehlikeliydi. Bu sebeple Avrupa’dan hukuk mu iktibas edelim yoksa kendimiz bir medeni kanun mu oluşturalım diye büyük tartışmalar yaşandı. Bu tartışmaların neticesinde kendimize ait bir medeni kanunumuzun olmasında karar kılındı ve Ahmet Cevdet Paşa önderliğinde bir ekip oluşturuldu. Bu ekipten bir medeni kanun yazılması istendi. Ahmet Cevdet Paşa o dönemde siyasi anlamda da görevler yaptığı için Mecellenin yazılması uzun sürdü. Ancak Ahmet Cevdet Paşa ve ekibi ortaya çok başarılı bir iş çıkardı. Böylece Osmanlı Devleti İslam hukukuna ve toplumun yapısına uygun bir medeni kanun kazandı. Bu kanun İslam Hukuku açısından çok önemlidir ve biz Türkiye’de kullanmasak da hala İslam coğrafyasında kullanılmaya devam edilmektedir.

Ahmet Cevdet Paşa Kitapları

• Tarih-i Cevdet: 12 cilttir. Osmanlı Devleti'nin 1774-1825 seneleri arasındaki tarihini anlatır.
• Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa: 12 kısımdır. Cevdet Paşa'nın en tanınmış eseridir. Âdem'den itibaren birçok peygamberin, İslam halifelerinin, İkinci Murad’a kadar Osmanlı padişahlarının tarihinden bahseder.
• Tezakir-i Cevdet: Devrinin siyasi, içtimai, ahlaki cephesini anlatmıştır.
• Ma’ruzat: Sultan Abdülhamit II’ye 1839-1876 yılları arasındaki tarihi ve siyasi hadiseleri takdim etmek için hazırlanmıştır.
• Mecelle: Ahmed Cevdet Paşa başkanlığında bir heyet tarafından hazırlanmıştır.
• Divançe-i Cevdet: Gençliğinde yazdığı şiirleri, Sultan Abdülhamit II’nin emriyle bu kitapta toplamıştır.
• Kavaid-i Osmaniye: Keçecizade Fuad Paşa'yla birlikte yazdığı dil bilgisi kitabıdır. Türk dilinin Türkçe yazılmış ilk gramer kitabı kabul edilir.
• Ceride-i Mehâkim
• Belagat-ı Osmaniye Kavaid-i Türkiye,
• Takvim-ül Edvar-Miyar-ı Sedad,
• Adab-ı Sedat fi-İlm-il-Adab,
• Hülasatül Beyan fi-Te’lifi’l -Kur’an,
• Asar-ı Ahd-i Hamidi,
• Hilye-i Seadet,
• Ma’lumat-ı Nafia