Akarsu aşındırma şekilleri

Akarsu aşındırmasıyla oluşan şekillerin başlıcaları kırgıbayır, peribacası, vadi, menderes, devkazanı, plato ve peneplendir.

Kırgıbayır yüzeysel akışa geçen suların oluşturduğu, birbirinden keskin sırtlarla ayrılan yarıntılardır. Bu tür şekillere daha çok bitki örtüsünden yoksun ve geçirimsiz tabakaların bulunduğu yerlerde rastlanır.

Peribacaları, üstte sert, altta tüf gibi yumuşak ve geçirimsiz tabakaların bulunduğu yerlerde selinti sularının aşındırmasıyla oluşmaktadır. Üstteki sert kayalar, aşınmaya karşı dirençli olduğundan alttaki tabakaların da aşınmasını geciktirir. Böylece zamanla sert kaya ve altındaki yapı kule biçiminde ortaya çıkar.

Vadi, akarsuyun yatağını enine ve derinlere doğru aşındırmasıyla oluşan çanaklardır. Birçok vadi türü bulunmaktadır. Bunlardan profilleri “v” harfine benzeyenlere çentik vadi denir. Çentik vadiler zamanla yanlara doğru genişler ve akarsuyun aktığı yerin yanlarında düzlükler oluşur. Bu tür vadiler tabanlı vadi olarak adlandırılır. Tabanlı vadilere eğimin az olduğu alanlarda aşındırmanın daha çok yamaçlara doğru geliştiği yerlerde rastlanır. Bazı vadiler ise kayaçların yapısına ve topoğrafyaya göre biçimlenmektedir. Kanyon vadi, farklı dirençteki tabakaların farklı aşınımı sonucunda oluşmuş yamaçları dik ve taraçalı vadilerdir. Vadilerden bazıları da akarsuyun dağ sıralarını enine yarmasıyla oluşur. Bu tür vadiler boğaz ya da yarma vadi  olarak adlandırılır. Bu vadiler, dik yamaçlı ve derin vadilerdir. Farklı sertlikteki kayaçlardan oluşan yamaçlardan biri hızlı, diğeri yavaş aşınır. Bu farklı aşınma sonucunda vadi yamaçlarından biri yatık, diğeri dik olur. Bu tür vadilere asimetrik vadi denir.

Peneplen, akarsu aşındırmasının son evresinde oluşan düzlüklerdir. Peneplenlerin yüksekliği deniz seviyesine yakındır ve yüzeyi az engebelidir

Devkazanı, akarsuyun çavlan veya çağlayanlar oluşturduğu yerlerde görülür. Yukarıdan dökülen suların düştüğü yeri oymasıyla oluşan bu çanaklar küçük bir göl şeklindedir.

Plato, akarsular tarafından arazinin yarılmasıyla oluşmuş çevresine göre yüksek geniş düzlüklerdir. Platolar çeşitli yüksekliklerde yer alabilmektedir