Anadolu’da yaşamış olan ilk uygarlıkların yerleştikleri yerler ve geçim kaynakları

Anadolu coğrafyasında tarih boyunca birçok medeniyet kurulmuştur. Bazı medeniyetler aynı tarihlerde komşu olurken bazıları da zaman içinde peşi sıra olarak kurulmuştur. Anadolu, Medeniyetler Beşiği olarak bilinmektedir. Birçok devlete, millete ve medeniyete ev sahipliği yapması coğrafyayı çok özel kılmaktadır.

Anadolu coğrafyasında geçmişten günümüze bu medeniyetlere ait birçok kalıntılar tarihi eser olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Bu medeniyetlerin coğrafyalarında bazı mimari eserlerin kalıntıları da bulunmaktadır. Bu bakımdan Anadolu’da tarih turizmi oldukça gelişmiştir. Arkeolojik çalışmalar da çok fazla yapılmaktadır. Bununla beraber ülkemizin de reklamı çok fazla bir şekilde yapılmaktadır.

Medeniyetler Beşiği olan Anadolu, tarih boyunca insanlığın son adası olarak sığınak olmuştur. Coğrafya özellikleri yaşanabilir en güzel alan olmasına nispetle tarih boyunca birçok medeniyetin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. İlk çağ medeniyetleri Anadolu’nun kimliğinin oluşmasında rol oynamıştır.

Anadolu’da kurulan medeniyetler ve özellikleri şu şekildedir:

Hititler (M.Ö. 2000 – 1190)

• Kafkaslardan gelerek Kızılırmak çevresine yerleşmişlerdir.
• Mısırlılar ile Hititler arasında tarihin ilk yazılı antlaşması olan Kadeş Antlaşması kabul edilmiştir.
• Hititler birçok medeniyetle olan ilişkisine rağmen dışarıdan gelen akınlar nedeniyle dağılmıştır.
• Hititler, Pers egemenliğinin kurulmasıyla tamamen Pers tahakkümüne girmişlerdir.

Frigyalılar (M.Ö. 1200 – 676)

• İç Anadolu civarında kurulan bir uygarlıktır.
• Uygarlığın merkezi şimdiki Ankara olan Gordion olmuştur.
• Devletlerini krallıkla yönetmişlerdir.
• Ülkelerinde ticari faaliyetleri geliştirmişlerdir.
• Ülkelerinde tarım ve hayvancılık da gelişmiştir.
• Frigyalılar çok tanrılı dine inanmıştır.
• Edebiyat alanında gelişim göstermişler, fabl türünde eserlerin oraya çıkmasını sağlamışlardır.
• Anıt mezarlar oluşturmuşlardır.

Lidyalılar (M.Ö. 1200 – 546)

• Hititler ve Frigyalılar egemenliği altında bir müddet bulunmuşlardır.
• Anadolu’nun batısında Gediz ve Menderes kıyılarında kurulmuştur.
• Lidyalılar ticari faaliyetlerde gelişmiştir.
• Lidyalılar denizcilik faaliyetleri de sürmüşlerdir.
• Lidyalılar parayı bulan ilk uygarlık olmuştur.
• Lidyalılar Yunan tanrılarını kendilerine tanrı ihdas etmişlerdir.
• Düzenli bir ordusu bulunmayan uygarlığa Persler son vermiştir.

Urartular (M.Ö. 800 – 500)

• Doğu Anadolu civarında kurulan uygarlıklar arasında yer almaktadır.
• Başkentleri Tuşpa olarak da bilinen Van vilayetidir.
• Maden işletmeciliği ve işlemeciliği alanında çalışmışlardır.
• Tarım ve hayvancılık alanında sulama faaliyetlerinin yapılması için kanallar açarak suları taşımışlardır.
• Urartular’a Medler son vermiştir.

İyonyalılar (1200 – 700)

• Yunanistan topraklarından kaçarak Anadolu’ya ayak basan Akarlar tarafından kurulmuştur.
• On iki ayrı şehir kurmuşlar ve şehir devleti halinde yaşamaya devam etmişlerdir.
• En önemli şehirler ise İzmir, Foça ve benzeri gibi alanlar olmuştur.
• Bir türlü devlet otoritesi sağlayamamışlardır. Siyasi birlik oluşmamıştır.
• Deniz ticaretini geliştirerek Akdeniz ve Karadeniz’de koloniler kurmuşlardır.
• Bilim ve sanatta gelişmişlerdir çünkü deniz ticareti ile uğraşmışlardır.
• Pisagor, Heredot, Tales, Diyojen gibi önemli bilim insanları bu dönemde İyonya şehirlerinde yaşamışlardır.
• Romalıların ve Perslerin hakimiyetine girerek yok olmuşlardır.