Ayinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz! Şahsın görünür rütbe-i aklı

Ziya Paşa’nın yukarıdaki meşhur sözü iman ve amel ilişkisini de açıkça ortaya koymaktadır. İmanı düzgün olan kişilerin amelleri de düzgün ve güzel olur. Kişinin hakkında söylenenler o kişinin çok iyi veya çok kötü olduğunu göstermez. Yapmış olduğu işler yani ameller o kişinin kalitesini belirler.

• İnsan inandığı şekilde yaşar.
• İnsanın inanç, görüş ve fikirleri davranışlarına, sözlerine ve tutumlarına yansır.
• Doğru ve güvenilir olduğundan bahseden bir kişinin doğru ve güvenilir olması gerekir.
• Eser veya davranışlar kişinin inancının şekillenmiş halidir.
• İman-amel açısından, amel imanın belirtisidir. İmanın doğrulayıcısı, kişinin gerçekten nasıl olduğunu ortaya koyan bir göstergedir.
• Bu yüzden Kur’an’da ” iman edip, salih amel işleyenler..” şeklinde bahsedilmektedir.
• Kişinin ne kadar iman ettiği, Allah’ın emir ve yasaklarına ne kadar uyduğu, ne kadar ibadet ettiğine bakmak gerekir.