Depremlerin nasıl meydana geldiğini araştırınız

Ödev cevabı kısaca,
Depremler, Dünya'nın kabuğunda meydana gelen ani enerji salınımı sonucu oluşan yer yüzeyinin sarsılması olaylarıdır. Levhaların hareketi ve biriken gerilme enerjisinin serbest bırakılması depremlere neden olur. Depremler, yer yüzeyinde çeşitli etkilere yol açabilir ve büyüklükleri farklı ölçeklerle ölçülür. Bilim insanları depremleri anlamak ve önceden tahmin etmek için araştırmalar yaparlar, ayrıca yapıların depreme dayanıklı olması için önlemler alınır.

Depremler, yer kabuğu hareketleri sonucunda meydana gelen doğal sarsıntılardır. Bu sarsıntıların nedeni levhaların yer değiştirmesidir.

Depremler, yer kabuğu ya da taş küre adı verilen yerkürenin en üstünde bulunan tabakada fay hattı adı verilen kırıkların çeşitli hareketleri ile meydana gelir. Fay hatları, taş küredeki kayaların gerilme, sıkışma gibi yüksek basınç oluşturan şartlar altında kırılması ile meydana gelir. Depremler ise bu kırıklarda oluşan basınç dengesinin ani bir hareketle değişmesi ile meydana gelen sismik dalgalardır. Daha basit anlatmak gerekirse; depremler yer altında bulunan fay hatları arasındaki enerjinin anlık olarak ortaya çıkmasıdır diyebiliriz.

Tektonik plakalar arasında bulunan fay hatlarındaki bu hareketlenme, deprem dalgalarını oluşturur ve asıl yıkıcı güce sahip olan enerji türüdür. Bu deprem dalgaları aynı havada yayılan ses dalgaları gibi yerküre de hareket eder ve yüzeye çıkan bu dalgalar depremi yaratır. Deprem dalgaları nasıl oluşur gibi sorularınıza cevap bulduysanız sıra depremlerin nasıl ölçüldüğünü öğrenmeye gelmiş demektir.

Depremin gerçekleştiği yere iç merkez veya hiposantr, bu merkeze en yakın olan yeryüzündeki noktaya dış merkez veya episantr denir. Deprem sarsıntıları, odak noktasından (hiposantr) çevreye doğru dalgalar şeklinde yayılır.

Depremler meydana geldiği derinliğe göre sığ, orta derinlikte ve derin depremler olmak üzere sınıflandırılmaktadır. Yeryüzünden 60 km derinliklere kadar olan depremlere sığ deprem denir. Etki alanı dar olan bu depremlerin yıkıcı etkisi fazladır.

Ülkemizdeki yıkıcı depremler bu türdendir. 60 km ile 300 km arasında gerçekleşen depremlere orta derinlikteki depremler denir. Etki alanı geniş olan bu depremlerin yıkıcı etkisi, sığ depremlere göre azdır. Okyanus ortası sırtlarda ve levhaların karşılaşma alanlarında gerçekleşen depremlerin önemli bir kısmı bu türdendir. 300 ile 700 km arasında gerçekleşen depremler, derin deprem olarak nitelendirilmektedir. Mantonun üst kısmındaki hareketlere bağlı olarak meydana gelen bu depremlerin etki alanı çok geniştir ancak yıkıcı etkisi çok azdır.

Depremleri ifade etmek için büyüklük ve şiddet kavramları kullanılmaktadır. Depremin büyüklüğü, sismograf adı verilen bir aletle ölçülmekte ve bilim insanı Charles Richter’in (Çarls Rihter) oluşturduğu ölçeğe göre ifade edilmektedir. Bu ölçeğe göre 2’den küçük depremleri hissetmeyiz. Büyüklüğü 3 ile 5 arasında olan depremleri hissedebiliriz ancak bunların yıkıcı etkisi fazla değildir. Büyüklüğü 5 ile 7 olanlar orta, 7 ile 8 arasında olanlar büyük, 8’den fazla olanlar ise çok büyük depremler olarak sınıflandırılmaktadır.