Dinin tanımı ve kaynağı

Yüce Allah (c.c.), insanı akıl ve irade ile diğer varlıklardan üstün ve şerefli olarak yaratmış bunun yanında da onu hiçbir zaman başıboş bırakmamıştır. Allah (c.c.) ilk insan ile başlayan peygamberlik tarihinde her topluma gönderdiği elçileri vasıtasıyla da insana yol göstermiş ve ilahi emirlerini bildirmiştir. Yüce Allah’ın Peygamberlere bildirdiği ilahi kanunlar dini meydana getirir. Din, sözlükte “örf ve âdet, ceza ve karşılık, mükâfat, itaat, hesap, boyun eğme, hâkimiyet ve galibiyet, saltanat ve mülkiyet, hüküm ve ferman, makbul ibadet, millet, şeriat” gibi anlamlara gelir.

Din kelimesinin Kur’an-ı Kerim’de geçen farklı anlamlarını şöyle özetleyebiliriz: 1) En yüce kudrete teslim olma, itaat etme, boyun eğme anlamına gelir.
“De ki: Bana, dini Allah’a halis kılarak O’na kulluk etmem emrolundu.” (Zümer suresi, 11. ayet.) “Hâlbuki onlara, ancak dini Allah’a has kılarak, hakka yönelen kimseler olarak O’na kulluk etmeleri, namazı kılmaları ve zekâtı vermeleri emredilmişti. İşte bu dosdoğru dindir.” (Beyyine suresi, 5. ayet.)
2) Ahiret, ceza yani amellerin karşılığını verme günü anlamına gelir.
“(İbrahim dedi ki:) Din (ceza) günü hatalarımı bağışlayacağını umduğum da O’dur.” (Şuara suresi, 82. ayet.) “(Şeytana hitaben) Ve şüphesiz, din (kıyametteki hesap) gününe kadar benim lanetim senin üzerindedir.” (Sad suresi, 78. ayet.)
3) Hüküm, âdet, şeriat ve kanun anlamına gelir.
“Dini ayakta tutun ve onda ayrılığa düşmeyin” diye Nuh’a tavsiye ettiğini, sana vahyettiğimizi, İbrahim’e, Musa’ya ve İsa’ya tavsiye ettiğimizi Allah size de din kıldı. Fakat kendilerini çağırdığın bu (din), Allah’a ortak koşanlara ağır geldi. Allah dilediğini kendisine (peygamber) seçer ve kendisine yöneleni de doğru yola iletir.” (Şura suresi, 13. ayet.) “Yoksa onların, Allah’ın izin vermediği bir dini getiren ortakları mı var? Eğer erteleme sözü olmasaydı, derhal aralarında hüküm verilirdi. Şüphesiz zalimlere can yakıcı bir azap vardır.” (Şura suresi, 21. ayet.)

4 ) Allah’ın gönderdiği tevhid dini anlamında
“Bunu İbrahim oğullarına vasiyet etti, Yakub da: ‘Oğullarım, şüphesiz Allah sizlere bu dini seçti, siz de ancak Müslümanlar olarak can verin’ (diye aynı vasiyette bulundu).” (Bakara suresi, 132.ayet.) “Şüphesiz Allah katında din İslâm’dır…” (Âli İmran suresi, 19.ayet.) “Kim İslam’dan başka bir din ararsa, (bilsin ki o din) ondan kabul edilmeyecek ve o ahirette hüsrana uğrayanlardan olacaktır.” (Âl-i İmrân suresi, 85. ayet.) “...Bugün size dininizi kemâle (olgunluğa ) eriştirdim, üzerinizdeki nimeti tamamladım ve size din olarak İslam’ı seçip beğendim...” (Maide suresi, 3.ayet.) “O, Peygamberini hidayet ve hak din ile gönderendir. (Allah) o hak dini bütün dinlere üstün kılmak için (böyle yaptı). Şahit olarak Allah yeter.” (Fetih suresi, 28. ayet.)

Dinin tanımı için yapılan tariflerin ortak noktasında şunları görürüz:

• İlâhî kaynaklıdır.
• Akıl sahibi insanlara hitap eder.
• Özgür irade ile seçilmelidir.
• Din bir bilgi ve tercih konusudur.
• İnsanları özü itibariyle hayır olana yönelten bir kanundur.
• Dinin bir aksiyon alanı vardır.