Güneydoğu Anadolu Bölgesi Yeryüzü Şekilleri

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan bölge, kuzeyin­deki Güneydoğu Toroslar ile Doğu Anadolu Bölgesi’nden ayrılır. Güneyinde Suriye, güneydoğusunda Irak ve batısında Akdeniz Bölgesi yer alır.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Yeryüzü Şekilleri

a) Dağlık Alanlar

Bölgenin kuzey kesiminde Güneydoğu Toroslar’ın gü­ney yamaçları yer alır. Bu kuşak üzerinde Uzuncaseki (Raman) dağları vardır. Diyarbakır Havzası’nın güne­yinde Mazı ve Midyat dağlarının yer aldığı Mardin Dağ­ları bulunur. Güney ve kuzeydeki düzlükleri birbirinden ayırdığı için buraya Mardin Eşiği de denir. Mardin Eşiği bölgenin en engebeli sahasını oluşturur. Bölgenin orta bölümünde volkanik bir dağ olan Karacadağ yer alır.

b. Platolar ve Ovalar

Fırat nehrine bağlı akarsularla yer yer parçalanarak pla­to durumunu alan sahalar bölgenin batı bölümünde yer alır. Bunlar Antep Platosu ile Urfa Platosu’dur. Geniş düzlükler ve ovalar bölgenin güney kesiminde Suriye sı­nırına yakın yerlerde görülür. Bunlar Suruç, Altınbaşak (Harran) ve Ceylanpınar ovalarıdır.

Genel Özellikleri

Bölge, ülkemiz topraklarının %8'lik bölümüne sahip olup yüzölçümü bakımından en küçük bölgesidir. Kuzeyinde bir yay biçiminde uzanan Güneydoğu Toroslardan, güneyde Suriye ve Irak sınırına kadar uzanır. Bölge ova ve platolarla kaplıdır. Türkiye'de yaz sıcaklığının ve buharlaşmanın en fazla olduğu bölgedir. Türkiye nin en büyük barajı olan Atatürk barajı bu bölgededir.

Bölge'nin Şehirleri

Gaziantep, Adıyaman, Şanlıurfa, Siirt, Mardin, Batman, Diyarbakır.

Yüzey Şekilleri

Bölgenin Ortalama yükseltisi 800-1000 m civarındadır. Ortada yükselen Karacadağ sönmüş volkanı ile Mardin Mazıdağı yöresi bölgenin en engebeli alanlarını oluşturur. Suruç, Ceylanpınar ve Harran Ovası, Altınbaşak, Viranşehir, Nizip gibi verimli Ovalar GAP projesi sayesinde suya olan hasretlerini gidermek üzeredirler. Ayrıca Gaziantep ve Şanlıurfa platoları önemli konumdadırlar.

İklim ve Bitki Örtüsü

Bölgede, yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı olan tipik Akdeniz ikliminin bozulmuş şekli görülür. Akdeniz iklimine oranla, kışları daha soğuk ve yazları da daha sıcak olur. Yağışlar kuzeyden güneye doğru gidildikçe azalır. Yıllık ortalama yağış miktarı kuzeyden 750 mm güneyindeki alçak kesimlerde 300 mm civarındadır. Bütün bölgede otsu bitkiler egemendir. Yağış yetersizliği yüzünden ormanlık alan azdır.

Akarsu ve Göller

Doğudaki iki büyük nehir Fırat ve Dicle Irmaklarıdır. Fırat ve Diclenin ülkemizden doğarak basra körfezine ulaşması. Ayrıca Göksu ırmağı bu bölgeden de geçer. Bölge göl bakımından çok fakirdir. Başlıca barajlar ise Atatürk Barajı ve Karakaya barajıdır.