İnsan hakları nedir

İnsan hakları, tüm insanların sahip olduğu temel hak ve özgürlüklere denir. İnsan hakları, ırk, din, dil ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm insanların yararlanabileceği haklardır. Bu hakları kullanmakta herkes eşittir.

İnsan hakları, tüm insanların hak ve saygınlık açısından eşit ve özgür olarak doğduğu anlayışına dayanır. İnsan hakları, her bir bireye bağımsız seçim yapma ve yeteneklerini geliştirme özgürlüğü sağlar.

Bu özgürlükler başkalarının haklarına saygılı olmak ve bu hakları çiğnememe zorunluluğu ile dengelenmektedir. Bir başka deyişle, birçok hakkın yanında bir sorumluluk da bulunmaktadır.

Erkek, kadın ve çocukların temel insan hak ve özgürlüklerinin belirlendiği İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (The Universal Declaration of Human Rights)1948 yılındaBirleşmiş Milletler tarafından benimsenmiştir.

Bu bildirge birçok ulusal ve uluslararası yasanın temelini oluşturur. Bu bildiriyle, yalnızca demokratik anayasalarla tanınan temel medeni ve siyasi haklar değil, ekonomik, toplumsal, kültürel haklar da genel tanımlarla belirli hale gelmiştir.

İlk grup haklar arasında, yaşama, özgürlük ve kişi güvenliği gibi haklarla birlikte, keyfi tutuklama, hapis ve sürgünden korunma, bağımsız ve tarafsız mahkemelerde adil ve kamuya açık olarak yargılanma hakkı ile düşünce, vicdan, din, toplanma ve örgütlenme özgürlükleri bulunur.

Sosyal güvenlik, çalışma, eğitim, toplumun kültürel yaşamına katılma haklarıyla bilimsel ilerlemenin ürünlerinden yararlanma hakkı ise, bildiriyle getirilen yeniliklerdendir.

Bildirinin imzalandığı 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü olarak kutlanır.

İnsan hakları Birleşmiş milletler ve genel kurullar tarafından belirlenmiştir. Ayrıca sadece haklar değil yasalarda bu maddeler arasında yer almaktadır. Birçok temel hak olduğu için insanların bunları bilmesinde yarar vardır. Çünkü her insanın sahip oldukları hakları bilmesi gerekmektedir. Devletler bu hakları ve yasaları ortak bir şekilde kabul etmişlerdir.

Maddeler halinde temel haklar nelerdir

Yaşama hakkı, insanların en temel hakları arasında yaşama hakkı gelmektedir. Çünkü her insanın yaşama hakkı elinden alınamaz. Yani kimse kimsenin yaşama hakkına sınırlama getiremez. Bundan dolayı yaşama hakkı en temel haklar arasında yer almaktadır. Yaşama hakkını birinin elinden almak yasaktır.

Beslenme ve barınma hakkı, insanlar yaşama hakkı gibi beslenme ve barınma hakkına da sahiptirler. Kimsenin beslenme hakkı elinden alınamaz. Bunun yanında barınma hakkı da insanlara verilmiş olan bir haktır. Bu temel haklar yasalar ile koruma altına alınmıştır.

​​​​​​İfade ve Düşünce Özgürlüğü, her bireyin kendi özgür düşüncesi bulunmaktadır. Bu düşünceyi ifade etmek herkesin temel hakkıdır. İnsan haklarına göre ifade ve düşünce özgürlüğü engellenemez. Bu konuda insanlara baskı yapmak yasaktır.

Sağlık ve eğitim hakkı, insanların sağlıklı bir hayat sürmeleri için sağlık hakkı bulunmaktadır. Yani insanların sağlık konusunda tüm ihtiyaçlarının karşılanması gerekmektedir. Herkesin sağlık konusunda temel bir hakkı vardır. Bu hakka engel olmak mümkün değildir.

İnsanların bir diğer temel hakkı ise eğitim hakkıdır. Her bireyin eğitimden yararlanması gerekmektedir. Bir çocuk okul çağına geldiği andan itibaren eğitim hayatı başlar. Özellikle devletin eğitim konusunda tüm vatandaşlarına yardımcı olması gerekmektedir.

Seçme ve seçilme hakkı, seçme ve seçilme hakkı insanların temel hak özgürlükleridir. Bundan dolayı her bireyin oy verme ve seçime katılma hakkı bulunmaktadır. Yani vatandaş hem seçmen hem de seçilen kişi olabilir.

Kanun önünde eşitlik hakkı, herkesin kanun önünde eşit olduğu görülmektedir. Her birey kanun karşısına çıktığı zaman eşit şekilde yargılanır. Kanun önünde eşitlik hakkı insanların temel hak ve özgürlüklerinden birisidir.

Mülkiyet hakkı, mülkiyet hakkı da önemli bir insan hakkıdır. Herkesin mülkiyet edinme hakkı bulunmaktadır. Bu konuyla alakalı bir sınırlama yoktur. Çünkü mülkiyet hakkı insanların temel hak ve özgürlükleri arasında bulunmaktadır.

Din ve vicdan özgürlüğü, din konusunda hiçbir insana baskı yapılamaz. Çünkü din ve vicdan özgürlüğü bulunmaktadır. Herkes istediği şekilde dinini yaşayabilir. Ayrıca herkesin vicdanı kendine aittir. Bu durum insan haklarının maddeleri arasında açıkça belirtilmiştir.