İnsanlar, ekosistemleri nasıl etkilemektedir

Geçmiş çağlar boyunca insanlar doğal kaynakların sınırsız olabileceğini düşünmüşler ve bu anlayışla uzun yıllar boyunca doğal kaynakları bilinçsizce kullanmışlardır. Dünya nüfusunun artması, insanların ihtiyaçlarının çeşitlenmesi sonucu doğal kaynakların tüketiminin hızla artmasıyla doğal çevre tahribata uğramış ve ekolojik dengede bozulmalar meydana gelmiştir.

İnsanın ekosistem üzerinde olumsuz etkileri çeşitli şekillerde olmaktadır. Çayır ve meraların aşırı otlatılması sonucu bu alanlardaki bitki örtüsü yok olmakta doğal yapıda bozulmalar olmaktadır.

Su kaynaklarının aşırı kullanımı da ekosistem ve biyoçeşitlilik üzerinde önemli etkiler yapmaktadır. Aral Gölü çevresinde pamuk tarımı nedeniyle göl sularının aşırı kullanımı, gölün su seviyesinin düşmesine ve çevresindeki ekosistemin zarar görmesine neden olmuştur.

Günümüzde bilinçsiz avlanma ile birçok hayvanın nesli tükenmiştir, bazılarının nesli de tükenmek üzeredir.

Dünya’da canlıların yaşam alanı olan biyosfer farklı ekosistemlerden oluşmuştur. Ekosistemlerin yapı ve işleyişinin bozulması beslenme halkalarının da bozulmasına yol açar. Böylece bazı canlı türleri yok olur.

Fosil yakıt kullanımının artması ve orman yangınları sonucunda atmosfere bırakılan karbondioksit gazının doğadaki karbon döngüsü üzerinde önemli baskı oluşturduğu bilinen bir durumdur. Ayrıca tarımsal faaliyetler sonucu tarlalar üzerinde kalan bitki artıklarının (anız) yakılması ile toprakta 2-3 cm derinliğe kadar bulunan bütün canlılar yok olmaktadır. Azot döngüsünün önemli bir unsuru olan topraktaki azot bağlayıcı bakteriler de bu durumdan zarar görmektedir.

İnsanın ekosistem, biyoçeşitlilik ve madde döngüsü üzerindeki bu zarar verici etkilerini azaltmak için neler yapılmalıdır

• Ekosistemlerin işleyişi hakkında temel bilgiye sahip olunmalıdır.
• Zarar görmüş, bozulmuş ekosistemlerin restorasyonu ve geri kazanımı için kaynak temini, plan ve uygulamalar yapılmalıdır.
• Doğayı kirleten, zarar veren ürün ambalajlarının yerine, geri dönüşümlü ambalajlar tercih edilmelidir. Çöpler geri dönüşüm için ayrıştırılmalıdır.
• Biyolojik çeşitlilik ve ekolojik dengenin önemini anlatan eğitim programları oluşturulmalıdır.
• Az yakıt tüketen motorlu araç kullanımı teşvik edilmelidir.
• Yenilenebilir enerji kaynakları tercih edilmelidir.
• Organik ürünlerin kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.
• Su kaynaklarının kirlenmesi ve aşırı kullanımı önlenmelidir.
• Orman alanları genişletilmelidir.
• Avcılık doğal yaşamı tehdit etmeyecek şekilde yapılmalıdır.
• Turizm alanlarında yapılaşmaya sınırlı ölçüde izin verilmelidir.
• Yerel yönetimlerin uygulamaları ile sanayi tesisleri, çevreye olan etkileri bağlamında denetlenmelidir.
• Sivil toplum kuruluşlarının bu konulardaki çalışmaları yaygınlaştırılarak toplum bilinçlendirilmelidir.