İnsanların yağmura rağmen Kanun-u Esasi’nin ilanını dinlemeye devam etmelerinden hareketle hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz

Kanun-i Esasi tarihi 1876'dır. Peki kanuni esasi hangi padişah döneminde ilan edildi? Kanun-i Esasi, 2. Abdülhamit döneminde hazırlanıp, ilan edilmiştir. Kanun-i Esasi, 20 Nisan 1924 yılına kadar yürürlükte kalmıştır. Bunun sebebi ise 1924 anayasasının yürürlüğe girmesidir.

Kanun-i esasi özellikleri

Kanun-i Esasi'nin tarihimizde yeri oldukça büyüktür. Kanun-i Esasi özelliklerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür;

• Osmanlı Devleti'nin ilk anayasasıdır,
• Meşrutiyetin ilan edilmesini sağlamıştır,
• Mutlak monarşiyi sona erdirmiştir,
• Halka ilk defa seçme seçilme hakkını tanımıştır,
• 12 bölümden oluşmaktadır,
• 121 maddeden oluşmaktadır,
• Yürütme yetkisi Vekiller Heyeti'ne verilmiştir, bu heyetin başında ise padişah bulunmaktadır,
• 2 adet meclis bulunmaktadır, bunlar Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan'dır. Yasama yetkisi bu meclislere verilmiştir,
• Meclisi açma ve kapama yetkisi padişahındır,
• Meclis seçimleri 4 yılda bir yapılacaktır,
• Kanun teklifi verme yetkisi sadece hükümete aittir,
• Padişaha kanunları veto hakkı tanınmıştır,
• Kanunlar, şeriata uymak zorundadır,
• Hükümetin sorumluluğu sadece padişaha karşıdır.

Kanun-i esasi maddeleri

Kanun-i Esasi, 12 bölüm ve toplamda 121 maddeden oluşmaktadır. Kanun-i Esasi, Osmanlı'nın içinde bulunduğu durum gözetildiğinde oldukça modern bir anaysa konumunda kalmaktadır. Kanun-i Esasi maddelerinden önemlileri şunlardır;

• Devletin başkenti İstanbul'dur.
• Devletin resmi dili Türkçedir,
• Devletin resmi dini İslam'dır,
• Kanun-i Esasi ile alınan hiçbir karar İslam'a aykırı olamaz,
• Saltanat ve hilafet, Osmanlı ailesinin en büyük çocuğuna aittir,
• Yasama görevi Ayan Meclisi ve Mebusan Meclisi'ne verilmiştir,
• Kanun teklifini ancak hükümet verebilir,
• Hükümetin sorumluluğu meclise değil, padişaha karşıdır,
• Meclisi açma ve kapama yetkisi padişahındır,
• Meclis-i Mebusan üyeleri 4 yıl süre ile seçilecektir,
• Bakanlar Kurulunun başı, Sadrazamdır,
• Sosyal haklar tanınmıştır,
• Konut dokunulmazlığı ve mülkiyet hakkı gibi haklar garanti altına alınmıştır,
• Padişahın toplum düzenini bozan kişiyi sürgün hakkı vardır,
• İşkence ve eziyet yasaklanmıştır,
• Vergi alımı kanun altına alınmıştır

Kanun-i esasi değişiklikleri

1909 yılında Kanun-i Esasi'de bazı değişiklikler yapılmıştır. Kanun-i Esasi değişikliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür;

• Bakanlar Kurulu'nun Meclise karşı açıkça sorumlu olduğu kabul edilmiştir. Böylece parlamenter rejimin temeli atılmıştır.
• Padişahın meclisi feshetme yetkisi sınırlandırılmıştır, padişah meclisi ancak Ayan Meclisi'nin onayı ile birlikte ve 3 ay içinde seçim yapılmaması şartı ile feshedebilir hale gelmiştir.
• Padişahın meclisi tek başına dağıtma yetkisi ortadan kaldırılmıştır.
• Padişahın ant içmesi zorunlu hale gelmiştir.
• Padişahın kararlarında başbakan ve ilgili bakanın imzasının bulunması zorunlu olmuştur.
• Padişahın kanunları yayımlama yetkisi elinden alınmıştır.
• Kanun teklifinde padişahın denetimine son verilmiştir.
• Padişahın sürgün yetkisi kaldırılmıştır.
• Basında sansür yasaklanmış ve haberleşme özgürlüğü getirilmiştir.
• Toplanma ve dernek kurma haklarının sınırları değişmiştir.