İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim kurumları nelerdir

Ödev cevabı kısaca,
İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim kurumları, medreseler, Beytü'l-Hikme, kütüphaneler, eğitim vakıfları ve cami/mescitlerdir. Bu kurumlar İslam dünyasında eğitim ve bilim alanında büyük rol oynamıştır.

İslam Medeniyetinde yer alan eğitim kurumlarının arasında farklı kurumlar bulunmaktadır. Bu kurumların özellikleri ise birbirinden değişiktir. Ayrıca bazı kurumlar bilimsel açıdan önemli olsa da bir eğitim kurumu gibi hizmet vermiştir.

1. Cami ve Mescitler

Cami ve mescitler çok önemli İslam eğitim kurumları arasında yer almaktadır. Buralarda sadece namaz ve ibadet yapılmıyordu. Cami ve mescitler eğitimin merkezi konumunda olan yerler olmuştur. Özellikle mescitlerde birçok sahabe okuma ve yazma öğrenmiştir. Bu yerler Hz. Muhammed'in vefatından sonra ilim öğreten yerler olarak hizmete devam etmiştir. Hz. Peygamber’in mescidi yalnız cemaatle namaz kılınan bir yerden ibaret değildi. Orası hem ibadet hem yönetim hem de eğitim merkeziydi. Hz. Peygamber, insanlara mescitte bilgiler öğretir, onların sorularını cevaplardı. Onun mescidinde birçok sahabi okuma yazma öğrenmiştir.

2. Mektepler

İslam ülkelerinde yer alan bu kurumlarda çocuklara temel eğitim verilmekteydi. Mektepler bu anlamda çok önemli olmuştur. Mektepler, Hz. Ömer zamanında ortaya çıkmış ve daha sonra ise yaygın bir hale gelmiştir. Mektepler, İslam ülkelerinde çocuklara temel eğitimin verildiği kurumlardır. Hz. Ömer Dönemi’nden itibaren mektepler ortaya çıkmış ve yaygınlaşmıştır. Mekteplerin programında Kur’an, hadis, okuma, yazma, dil bilgisi, şiir ve matematik gibi dersler bulunurdu.

3. Medreseler

Medreseler, üniversite statüsünde eğitim veren kurumlardı. Verilen eğitim açısından çok önemli bir kurum olduğunu söyleyebiliriz. Bu kurumlara en az 20 yaşında olan kişiler alınırdı. Mektepler, İslam ülkelerinde çocuklara temel eğitimin verildiği kurumlardır. Hz. Ömer Dönemi’nden itibaren mektepler ortaya çıkmış ve yaygınlaşmıştır. Mekteplerin programında Kur’an, hadis, okuma, yazma, dil bilgisi, şiir ve matematik gibi dersler bulunurdu.

4. Beytülhikmeler ve Kütüphaneler

Beytül Hikme 'bilgi evi' anlamına gelmektedir. Bu kurum zaman içerisinde gelişerek kütüphane halini almıştır. Bu yerde İslam dönemimde çok büyük eserler tercüme edilmiştir. “Bilgi Evi” anlamına gelen Beytü’l-hikme, önceleri yazılan ve tercüme edilen kitapların korunduğu kütüphane olarak başlamış, sonraki zamanlarda gelişerek bilimsel kurum hâline gelmiştir.

5. Rasathaneler

Gözlem evi olan rasathaneler gökyüzünü incelemek adına çok önemlidir. Buralarda Müslümanlar tarafından icat edilmiş gözlem aletleri kullanılmıştır. Rasathane, gökyüzü olaylarıyla ilgili gözlem yapmak üzere kurulmuş kurumlardır. İslam dünyasındaki rasathanelerde gözlem yapmaya yarayan, çoğu Müslümanlar tarafından icat edilmiş gözlem araçları bulunmaktaydı. Bireysel girişimlerle yapılmış rasathaneler daha önce de bulunmakla birlikte kurumsal ilk rasathanenin Abbasi halifelerinden Me’mun Dönemi’nde kurulduğu bilinmektedir.

6. Şifahaneler

İslam dünyasında hastaneye bîmâristan, darüşşifa, darussıhha, şifahane, tımarhâne gibi isimler verilirdi. Bu kurumlarda hem tıp eğitimi ve araştırmaları yapılır hem de hastalar tedavi edilirdi. Hz. Peygamber döneminde, Haris b. Kelede adında bir doktor vardı. Hz. Peygamber’in onun hekimliğine güvendiği, hastalanan sahabilere tavsiye ettiği, Veda Haccı sırasında kalbinden rahatsızlanan Sa’d b. Ebi Vakkas’ı ziyarete gittiğinde bizzat kendisinin Haris b. Kelede’yi çağırtarak onu tedavi ettirdiği
bilinmektedir.