İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasında Ahmet Yesevi’nin rolü

Soru : İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasında Ahmet Yesevi’nin nasıl bir rolü olabilir?

Divan-ı Hikmet, Türk tasavvuf tarihinin ilk eseri olarak bilinmektedir. Ahmet Yesevi tarafından Türkçe olarak kaleme alınmış olup hikmet adı verilen şiirlerden oluşmaktadır. Divan-ı Hikmet, Hz. Muhammed'in (s.a.v.) yaşamı, cennet, cehennem, güzel ahlak gibi konuları ele almaktadır. Türk-Islam medeniyetinin kabul ettiği düşünce tarzı, kimlik ve yaşayışı ortaya koymaktadır. Ahmet Yesevi, Islam'ın Orta Asya'dan itibaren Türkler arasında yayılışını ve Islam dininin ve Müslümanlığın tanınmasında büyük bir rol oynamıştır. Türk Müslümanlığı ilk kez onun sayesinde ortaya çıkmış ve bu şekilde yayılmıştır.

İslamiyet’i kabul etmeye başlayan Türkler kendi toplumlarının dini olarak eğitim ve öğretimi için de sosyal ve dini çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Uzun yıllar sonra Türklerin hayatında yerleşik bir hale gelerek müesseseleşen bazı değerler sayesinde İslam’ın bir hayat dini olduğu anlaşılmıştır.

İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasında önemli tarihi şahsiyetler öne çıkmıştır. Bunlardan biri de 12. yüzyılda yaşayan Hoca Ahmet Yesevi olarak bilinen Divanı Hikmet’in müellifidir. Tasavvuf ilminin gelişmesinde de etkili olmuştur. İslam’ın anlatılmasında ve yaşanmasında, ayrıca gönüllere işlemesinde öneli tebliğ ve irşat faaliyetleri yaparak Anadolu coğrafyasının Müslüman kalmasında da etkili olmuştur.

Ahmet Yesevi ya da Ata Yesevi (Kazakça: Қожа Ахмед Яссауи; Özbekçe: Xoja Ahmad Yassaviy; 1093, Sayram - 1166, Türkistan (Yesi)), Türk mutasavvıf ve şair.

Tarihte bilinen ilk büyük Türk mutasavvıfı unvanını taşır. Tam adı: Ahmed bin İbrâhim bin İlyâs Yesevî idi. Yesevîlik adı verilen tasavvufî akımının mimârı olan "Hazret-i Türkistan" nâmıyla da meşhur "Hâce Ahmed Yesevî" müridi Hacı Bektaş Veli gibi[2] bir Alevi âlimdir. Ortaya koyduğu öğreti yöntemleriyle Alevî-Bektâşî Tarikâtı ile Sünni İslam'ı da bir hayli derinden etkilemiş olan bir şahsiyettir.