Jeolojik ve jeomorfolojik olaylar

Jeolojik ve jeomorfolojik olaylar denildiğinde kaynağını yerin derinliklerden alan iç kuvvetlere bağlı olarak ortaya çıkan olaylar gelmektedir. Depremler, volkanizma, tsunamiler ve kütle hareketleri bu grubun başlıcalarıdır. Meydana gelmelerinin ardından çok büyük can ve mal kayıpları olursa sıra dışı olay hâline gelmektedir.

a. Depremler: Levhaların yaklaşması ya da uzaklaşması sonucunda meydana gelen sarsıntılara deprem denir. Deprem esnasında bazen çamur akıntıları, tsunamiler ve heyelanlarda görülebilmektedir. Şiddetli depremler sonucu oluşan can ve mal kayıpları ekonomik ve sosyal hayatı olumsuz etkilemektedir.

b. Volkanizma Sıra dışı olaylardan bir diğeri de volkanik faaliyetlerdir. Volkan patlamaları sonrasında bacadan çıkan toz, kül ve lavlar hayatı olumsuz etkileyen olaylardır. Çıkan lavlar üst üste yığıldığında yeni konileri oluştururken yakınında bulunan yerleşmeleri ve tarım arazilerini kül ederek yıkıcı bir etki göstermektedir.

c. Tsunamiler Okyanus veya deniz tabanında oluşan yer sarsıntıları sonucu ortaya çıkan, boyları 30 ile 50m’yi bulan dev dalgalara tsunami denir. Tsunami dalgalarını diğer dalgalardan ayıran en önemli özellik, deniz ve okyanus tabanındaki fayların kırılmasıyla meydana gelmesidir. Tsunami dalgalar başladığı noktada dalga boyu fazla yüksek değildir ancak kıyıya doğru yaklaştıkça dalgalar birleşir ve boyları 30 ile 50m’ye kadar yükselir.

ç. Kütle hareketleri, yamaçlardaki dengenin bozulması sonucunda yer çekiminin de etkisiyle eğimli arazideki bir kısım yapının blok olarak yer değiştirmesidir. Bu olaya heyelan ya da şev hareketi denir. Doğada sık karşılaşılan bu olay aslında her zaman afete neden olmaz ancak çamur yığınının biriktiği topuk kısmında bir yerleşim alanı varsa can ve mal kayıplarının olması kaçınılmazdır.