Kristal katılar özelliklerine göre sınıflandırılması

Taneciklerinin düzenli bir şekilde yerleştiği katılara kristal katılar adı verilir.

Kristal katıların belirli bir erime ve donma noktası vardır
Kristal katıyı oluşturan tanecikler düzenli bir şekilde istiflenmiştir. Bu yüzden belirli bir şekilleri vardır.
Genellikle yüzeyleri düz ve geometrik şekillerden meydana gelir.
Doğada altın, sodyum klorür(tuz) , çinko ve elmas gibi kristal yapılı katılara örnek verilebilir.

Kristal katılar, kimyasal türlerini bir arada tutan kuvvetlere göre 4’e ayrılır.

İyonik Katılar

İyonik katı kristalini oluşturan tanecik iyonlardır.
Zıt yüklü iyonların elektrostatik çekimi ile oluşan katılardır.
İyonik katılar, güçlü etkileşimlerle bir arada tutuldukları için sert olup, erime ve kaynama sıcaklıkları yüksektir.
İyonik katıyı oluşturan iyonlar çok sıkı çekildikleri için hareket edemezler, bu yüzden elektriği iletmezler.
Suda çözündüklerinde veya eritildiklerinde elektriği iletirler.
İyonik kristallerde tekrar eden birimlere birim hücre denir. Farklı iyonik katıların birim hücresi birbirinden farklıdır.
NaCl, CsCl, ZnS, MgO, CaF2 örnek verilebilir.

Moleküler Katılar

Moleküler katıların kristalini oluşturan tanecikler moleküllerdir.
Molekül apolarsa tanecikleri arasında sadece London etkileşimi, molekül polarsa tanecikleri arasında dipol-dipol, hidrojen bağı ve London etkileşimi gözlenebilir.
Buzu oluşturan su molekülleri polardır. Buzda su molekülleri arasında hidrojen bağı, dipol-dipol etkileşimi ayrıca London etkileşimi gözlenir.
Moleküller arası çekim kuvvetleri, diğer katıların kimyasal türleri arasındaki çekim kuvvetinden daha zayıftır.
Bu yüzden moleküler katıların erime ve kaynama sıcaklığı diğer katıların erime ve kaynama sıcaklığından düşüktür.
Parafin, naftalin gibi bazı moleküler katılar yumuşaktır.
Katı veya sıvı hâlde elektrik akımını iletemez.
Iyot (I2), kuru buz (CO2), şeker (C6H12O6), naftalin (C10H8) gibi katılar moleküler katılara örnek verilebilir.

Kovalent Katılar

Kovalent katıların kristalini oluşturan tanecikler atomlardır.
Ametal atomlarının elektronlarını ortaklaşa kullanarak güçlü kovalent bağlarla birbirine bağlanmasından oluşur.
Elmas (C), grafit (C), kuartz (SiO2), silisyum karbür (SİC), silisyum nitrür (Si3N4) kovalent katılara örnek verilebilir.
Elmasta her karbon atomu dört karbon atomuna kuvvetli kovalent bağlarla bağlanarak sağlam bir yapı oluşturur. Bu yapı nedeniyle elmas oldukça sert ve erime noktası çok yüksek bir maddedir.
Metalik Katılar
Metalik katılar pozitif yüklü metal iyonları ile serbest dolaşan değerlik elektronları arasındaki elektrostatik çekim ile oluşur.
Değerlik elektronlarının hareketliliği sayesinde metaller tel ve levha haline gelme, ısı ve elektriği iletme, parlaklık gibi özellikler kazanır.
Erime sıcaklıkları metale göre değişir.
Zn, Ag, K, Na gibi katılar metalik katılara örnek verilebilir.