Kristal katılar özelliklerine göre sınıflandırılması

Taneciklerinin düzenli bir şekilde yerleştiği katılara kristal katılar adı verilir.

KRİSTAL KATILAR

• Kristal katıların belirli bir erime ve donma noktası vardır
• Kristal katıyı oluşturan tanecikler düzenli bir şekilde istiflenmiştir. Bu yüzden belirli bir şekilleri vardır.
• Genellikle yüzeyleri düz ve geometrik şekillerden meydana gelir.
• Doğada altın, sodyum klorür(tuz) , çinko ve elmas gibi kristal yapılı katılara örnek verilebilir.

Kristal katılar, kimyasal türlerini bir arada tutan kuvvetlere göre 4’e ayrılır.

İyonik Katılar

• İyonik katı kristalini oluşturan tanecik iyonlardır.
• Zıt yüklü iyonların elektrostatik çekimi ile oluşan katılardır.
• İyonik katılar, güçlü etkileşimlerle bir arada tutuldukları için sert olup, erime ve kaynama sıcaklıkları yüksektir.
• İyonik katıyı oluşturan iyonlar çok sıkı çekildikleri için hareket edemezler, bu yüzden elektriği iletmezler.
• Suda çözündüklerinde veya eritildiklerinde elektriği iletirler.
• İyonik kristallerde tekrar eden birimlere birim hücre denir. Farklı iyonik katıların birim hücresi birbirinden farklıdır.
• NaCl, CsCl, ZnS, MgO, CaF2 örnek verilebilir.

Moleküler Katılar

• Moleküler katıların kristalini oluşturan tanecikler moleküllerdir.
• Molekül apolarsa tanecikleri arasında sadece London etkileşimi, molekül polarsa tanecikleri arasında dipol-dipol, hidrojen bağı ve London etkileşimi gözlenebilir.
• Buzu oluşturan su molekülleri polardır. Buzda su molekülleri arasında hidrojen bağı, dipol-dipol etkileşimi ayrıca London etkileşimi gözlenir.
• Moleküller arası çekim kuvvetleri, diğer katıların kimyasal türleri arasındaki çekim kuvvetinden daha zayıftır.
• Bu yüzden moleküler katıların erime ve kaynama sıcaklığı diğer katıların erime ve kaynama sıcaklığından düşüktür.
• Parafin, naftalin gibi bazı moleküler katılar yumuşaktır.
• Katı veya sıvı hâlde elektrik akımını iletemez.
• Iyot (I2), kuru buz (CO2), şeker (C6H12O6), naftalin (C10H8) gibi katılar moleküler katılara örnek verilebilir.

Kovalent Katılar

• Kovalent katıların kristalini oluşturan tanecikler atomlardır.
• Ametal atomlarının elektronlarını ortaklaşa kullanarak güçlü kovalent bağlarla birbirine bağlanmasından oluşur.
• Elmas (C), grafit (C), kuartz (SiO2), silisyum karbür (SİC), silisyum nitrür (Si3N4) kovalent katılara örnek verilebilir.
• Elmasta her karbon atomu dört karbon atomuna kuvvetli kovalent bağlarla bağlanarak sağlam bir yapı oluşturur. Bu yapı nedeniyle elmas oldukça sert ve erime noktası çok yüksek bir maddedir.
• Metalik Katılar
• Metalik katılar pozitif yüklü metal iyonları ile serbest dolaşan değerlik elektronları arasındaki elektrostatik çekim ile oluşur.
• Değerlik elektronlarının hareketliliği sayesinde metaller tel ve levha haline gelme, ısı ve elektriği iletme, parlaklık gibi özellikler kazanır.
• Erime sıcaklıkları metale göre değişir.
• Zn, Ag, K, Na gibi katılar metalik katılara örnek verilebilir.