Kültürümüzde oruçla ilgili kavramlar

Sahr, imsak, iftar, teravih, mukabele, fitre gibi kavramlar oruç ve Ramazan ayı ile ilgili kavramlardır.

Ramazan ayında sahur, imsak, iftar vb. sözcüklerini sık sık duyarız. Bu sözcüklerin anlamlarını bilmek bunları doğru bir şekilde anlamlandırmamıza ve kullanmamıza yardımcı olur. Böylece oruç ibadetini doğru, kurallarına uygun bir şekilde yerine getirmiş oluruz. 

Ramazan Ayı ve Oruçla ilgili kavramlar

Oruç, İslam'ın beş şartından biridir. Oruç ibadeti buluğ çağına ermiş her Müslüman için farzdır. Müslümanlar sahurdan iftira kadar yeme içme gibi temel ihtiyaçlardan uzak durur.

Sahur, sabah ezanından önceki saatlerdir. Müslümanlar, Ramazan Ayı boyunca sahura kalkarak yemek yer. Peygamberimiz Hz. Muhammed, bu vakitler yemek yediği için, sahura kalkmak sünnettir.

İftar, Müslümanların oruç açtığı vakte iftar denir. Akşam ezanı okunduktan sonra oruç açılır. Bazı şehirlerde akşam ezanından önce iftar topu atılır.

Niyet, imsak başlamadan önce kişinin o gün için oruç tutmaya niyet etmesi gerekir. Niyetlendikten sonra oruç başladığı için artık bir şey yenip içilmemesi gerekir.

 İmsak, kelimesinin sözlük anlamı kendini alıkoymak, bir şeye sımsıkı sarılmak ve kendini tutmaktır. Ramazan ayında ise oruca başlanan zamanı tanımlamak için kullanılır. İmsak başladıktan sonra bir şey yeyip içmek haramdır.

Mahya, iftar topu gibi Osmanlı'dan bize kalan bir gelenektir. Camilerin iki minaresi arasında Ramazan ayının önemine dair ışıklı yazılar konur. Osmanlı döneminde yağ kandilleri ile yapılan aydınlatma günümüzde elektrikli ampullerle yapılıyor. Mahyalarda genellikle ''Hoş Geldin Ramazan'' - ''On Bir Ayın Sultanı'' - ''İslam Kardeşliktir'' gibi yazılar yer alır. Sadece Ramazan ayında değil kandil gecelerinde de mahya kurulur.

Kaza Orucu, başta sağlık sorunları olmak üzere birçok nedenden dolayı kişinin tuttuğu oruç bozulabilir. Bozulan oruç için daha sonraki günlerde tutulan oruca ''kaza orucu'' adı verilir. 

Teravih Namazı, sadece Ramazan ayında kılınan bir namazdır. Farz değildir. Hem erkekler hem kadınlar için sünnet olan teravih namazı 20 rekattır. Tek başına da kılınabilir. Ancak cemaate kılınması daha uygundur. Namaz, iki ya da dört rekatta bir ara verilerek kılınabilir.

Kadir gecesi, Müslüman alemi için kutsal olan Kadir gecesi Ramazan Ayının 27. gecesine denk gelir. Kuran-ı Kerim'in, peygamberimize indirilmeye başlandığı gecedir. Alak Suresinin ilk beş ayetinin vahyedildiği bu gecede tövbe eden kulların günahları bağışlanır. Kadir Suresi'nin ikinci ayetinde de Kadir Gecesinin bin geceden daha hayırlı olduğu bildirilir. Müslümanlar gece boyunca namaz kılar, Kuran'ı Kerimden ayetler okur ve dua ederek Allah'tan bağışlanma diler.