Mübadele göçü nedir

Türkiye’de özellikle son yıllarda, popüler bir araştırma konusu olarak farklı bilim çevrelerince ve farklı açılardan incelemeye tabi tutulan mübadele, siyasi, ekonomik, toplumsal ve kültürel boyutları, neden ve sonuçlarıyla ele alınmış ve alınıyor olmasına karşın, “zorunlu göç” kategorisinde incelenmesi gerekilen bir göç çeşidi olarak tanımlanmasında ciddi problemler yaşanmaktadır. Dolayısıyla mübadelenin tanımlanması ve tarihsel süreçte ne şekilde kayıtlara geçip örneklerinin sunulduğunun öncelikle ortaya konulması gerekmektedir.

Mübadele ile ilk akla gelen 1923 Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi olsa dahi bu kavramın resmi belgelere girişi ve Türk tarihi açısından bu nüfus hareketinin ilk örneği 1923’ten öncedir ve Osmanlı Devleti ile Bulgar Krallığı arasında varılan anlaşma neticesinde uygulanmıştır. İkinci Balkan Savaşı sonrasında her iki devlet arasında imzalanan 29 Eylül 1913 tarihli İstanbul Anlaşmasına dâhil olan bir protokole ilk kez açık bir biçimde mübadele fikrini arz eden bir madde eklenmiş, buna göre de ortak sınırın 15 km. içerisindeki bölgede bulunan Bulgar ve Müslüman ahalinin isteğe bağlı olarak mallarıyla birlikte değişimi söz konusu olmuştur.