Newton’ın hareket yasaları

Newton’un hareket yasaları:

• Eylemsizlik prensibi
• F = ma (Dinamiğin Temel Prensibi)
• Etki tepki prensibi

1. Eylemsizlik

Durgun bir araç yüksek bir ivmeyle hızlanmaya başladığında içindeki yolcuların koltuğa doğru yaslanmalarının sebebi eylemsizliklerini koruma isteğidir. Belirli bir hızla giden araç aniden fren yaptığında içindeki yolcular ve eşyalar hareket durumlarını sürdürmek ister ve fren esnasında öne doğru hareket ederler. Bunun gibi (hareketsiz, durgun) cisimlerin durağan hâllerini sürdürme eğilimlerine, hareketli cisimlerin de hareketlerini sürdürme eğilimlerine eylemsizlik denir. Eylemsizlik, cisimlerin kütlelerinden dolayı hareket durumlarını değiştirmeye yönelik etkilere karşı koymasıdır.

Newton’un hareket yasalarının ilki olan eylemsizlik cisimlerin hareket durumunun değiştirilmesine karşı gösterdiği dirençtir. Hareket durumu bir cismin hızıdır (hem sürati hem de yönüdür). Öyleyse eylemsizlik bir cismin süratinin ya da yönünün değişmesine karşı koymasıdır.

Eylemsizliği düşünürken iki durumdan bahsedebiliriz:

1. Cisim duruyordur, hızı sıfırdır, v = 0.
2. Cisim sabit hızla belli bir yönde hareket ediyordur, v = sabit.

Eğer bir cismin üzerine etkiyen bileşke kuvvet sıfırsa yani dengelenmiş kuvvetlerin etkisindeyse, cisim:

• duruyorsa durmaya
• sabit hızla gidiyorsa aynı sabit hızla gitmeye devam eder, sürati ve yönü değişmez.

2. F=ma (Dinamiğin Temel Prensibi)

Hareket yasalarının ikincisi olan Dinamiğin Temel Prensibi’ne göre cisim üzerine etkiyen net kuvvet sıfırdan farklı ise yani dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindeyse cisim, kuvvet doğrultusunda ivmeli hareket yapar. İvmenin yönü net kuvvetin yönü ile aynıdır.

• Net kuvvet kendi yönünde ivme meydana getirir. Yani ivme ile kuvvet aynı yöndedir.
• Cismin hızı ve cisme etki eden net kuvvet aynı yönde ise cisim düzgün hızlanır
• Cismin hızı ve cisme etki eden net kuvvet ters yönde ise cisim düzgün yavaşlar.
• Cisme birden fazla kuvvet etki ediyorsa kuvvetlerin bileşkesi alınır. (F2 > F1 olsun
• Sistemde birden fazla kütle varsa kütlelerin toplamı alınır.

3. Etki tepki

Uzun süre ayakta beklenildiğinde yorgunluk hissedilir. Bunun sebebi ayakta bekleyen kişinin Dünya yüzeyine uyguladığı kuvvet kadar Dünya yüzeyinin de ayaktaki kişiye uyguladığı kuvvettir. Denizde ilerleyen bir gemi suya ağırlığı kadar bir etkide bulunur. Deniz de gemiye geminin ağırlığı kadar bir tepki kuvveti uygular. Ayağını taşa çarpan kişinin acı duymasının sebebi çarpma anında taşa uygulanan kuvvet kadar taşın da ayağa kuvvet uygulamasıdır.