Oluşumlarına göre yağış tipleri

Yağışların oluşumu ve dağılışı üzerinde etkili olan başlıca faktörler şunlardır: Sıcaklık, nemlilik, yükseklik, yüzey şekilleri, denize uzaklık ve yakınlık gibi. Yağışlar Dünya’nın birçok bölgesinde farklı şekillerde oluşur. Oluşumuna göre yağışlar başlıca üç gruba ayrılırlar:

Yamaç Yağışları (Orografik)
Dağların denize paralel bir şekilde uzandığı yerlerde denizlerden gelen nemli hava kütleleri yamaç boyunca yükselerek soğur. Bu yükselme ile beraber havanın maksimum nemi düşer ve bağıl nemi, % 100 ‘ü aşar daha sonra ise yağış başlar. Bu tip yağışlar Dünya’ da en fazla Çin, Hindistan, Bangladeş gibi Güney Asya ülkeleri (Himalaya Dağları), Avrupa’nın güneyindeki Alp Dağları ve Kuzey Amerika ve Güney Amerika kıtalarının batı kıyılarında ( And ve Kayalık Dağları) görülür. Ülkemizde ise yamaç yağışlarına en fazla Karadeniz bölgesinin doğu ve batı bölümlerinde görülür.

Yükselim Yağışları (Konveksiyonel)
sınan havanın hafifleyerek yükselmesi ve soğuması ile bağıl nem oranının artması sonucu oluşan yağışlardır. Saat 11.00 civarında kavurucu bir sıcaklık, saat 14.00 civarı gökyüzünde siyah bulutlar ve akşamüzeri gök gürültülü şiddetli sağanaklar ve dolu yağışları şeklinde gerçekleşir.

Bu tip yağışlara:
✓ Ekvator çevresinde yıl boyunca,
✓ Orta Kuşak karalarının iç kısımlarında ilkbahar ve yaz aylarında (Orta Asya ve ABD’nin iç kesimlerinde )
✓ Ülkemizde ise özellikle İç Anadolu bölgesinde ilkbahar aylarında ve yaz mevsimi başlarında görülür. Bu yağışlara ülkemizde kırk ikindi yağışları da denir.

Cephe Yağışları ( Frontal)
Sıcaklık, nem ve diğer özellikleri bakımından birbirinden farklı karakterli hava kütlelerinin karşılaştığı Orta Kuşak iklim sahasında oluşur. Oluşumlarındaki temel neden kutup ve batı rüzgârlarının karşılaşmasıdır. Sıcak olan hava kütlesi hafif olduğu için yükselici bir özellik gösterir. Soğuk hava kütlesi ise ağır ve alçalıcı karakterli olduğundan sıcak hava soğuk havanın üzerine çıkar. Sıcak hava soğuyarak bağıl nemi artar ve yağış başlar.

Bu tip yağışlar:
✓ Özellikle kış mevsiminde, belirgin olarak görülürler.
✓ Akdeniz İklim sahasında bu yağışlar kış ve bahar aylarında,
✓ Ilıman okyanusal iklim bölgelerinde ise tüm yıl boyunca görülür. (Batı Avrupa)
✓ Ülkemizde kış yağışlarımızın büyük kısmı cephe yağışları şeklinde gerçekleşir.