Osmanlı Devleti’nde tanzimat öncesi ve tanzimat sonrası mahkemeler 

TANZİMAT ÖNCESİ

Şerî Mahkemeler, Müslüman halk arasında çıkan anlaşmazlıklar
ile Müslümanlarla gayrimüslimler arasında çıkan anlaşmazlıklara bakardı.

Cemaat Mahkemeleri, Gayrimüslimlerin din ve mezhep yönünden
bağlı oldukları mahkemelerdi. Bu mahkemeler daha çok şahıslarla ilgili olarak aile ve miras hukuku gibi davalara bakardı.

Konsolosluk Mahkemeleri, Bu tür mahkemelerde kapitülasyonlardan
faydalanan yabancı devletler kendi aralarındaki sorunları çözerdi.

TANZİMAT SONRASI

Şerî Mahkemeler, Tanzimat Dönemi’nde bu mahkemelerin görevleri kişi, aile, kısas (ceza) ve miras gibi konularla sınırlandırıldı.

Cemaat Mahkemeleri, Tanzimat Dönemi’nde 1875’te çıkarılan fermanla gayrimüslimlerin kendi aralarındaki davalar nizamiye mahkemelerine havale edildi.

Konsolosluk Mahkemeleri, Tanzimat Dönemi’nden önceki görevi aynen
devam etmiştir.

Ticaret Mahkemeleri, Her türlü ticari davalar bu mahkemelerde
görülürdü.

Nizâmiye Mahkemeleri, Bu mahkemelerin yetkileri; şerî, cemaat ve
ticaret mahkemelerinin görevleri dışında kalan hukuk ve cinayet davalarına bakmaktı