Osmanlı Devleti’nin Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermesinin dış politikadaki etkileri

Osmanlı devleti dışa karşı gücünü kaybetmiş ve Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışmasını sağlamıştır.

Osmanlı Devleti’nin iyice zayıfladığı ve Avrupalı devletlerin müdahalesine açık hâle geldiği XIX. yüzyılda, Batılı devletler kapitülasyonları kullanarak Osmanlı’ya her konuda müdahâle etmiştir.

Türk devleti sınırları içerisindeki yabancı tüccarlara çeşitli ayrıcalıklar vermeye kapitülasyon adı verilir. Bu, özellikle yerli tüccarlarımızı çok kötü etkilemiştir.
Uzun yıllara yayılan bu uygulamanın hem ticari hem de siyasal nedenleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Kapitülasyon verilen devletle siyasi yakınlık sağlamak,
• Ticari yollardan elde edilen gelirleri artırmak,
• Belli dönemlerde (örneğin Kanuni) karşıdaki devletlerin birliklerini bozmak,
• Avrupa siyasetinde etkinlik kazanmak,
• Bazı ülkelere kapitülasyon vererek onların ve kendinin düşmanı ülkelere karşı koruma kazanmak,
• Genel anlamda Akdeniz ticaretini canlandırmak,
• Gümrük gelirlerini artırmak.

Amerika’nın keşfinin Avrupa’da meydana gelen ekonomik gelişmelere etkileri