Sened tenkidi ve metin tenkidi

Metin tenkidi günümüz hadis edebiyatında kabaca "hadislerin, senette yer alan râvilerin güvenilirliğinin yanında (veya ötesinde) metnin muhtevasına göre değerlendirilmesi, buna göre muteber olup olmadığına karar verilmesi" şeklinde anlaşılır.

Hadis metnini bize ulaştıran râvî zincirine sened/isnad denildiği malumdur. Sened üzerinde yapılan incelemeye ve bu inceleme sonucunda ravilere ve sened zincirine yönelik değerlendirme ve tenkitlere kısaca sened veya isnad tenkidi denilmektedir. Sened bizi hadis metnine ulaştıran bir araç olduğu için bu aşamada yapılan incelemeye şeklî tenkit veya dış tenkit de denilebilir.

Hadislerin sened ve metin tenkidi ölçütleri ile ilgili kavramlar yer almaktadır. 

Sened Tenkidi ile ilgili olanlar

1. Ravinin fasık olmaması
2. Ravinin akıllı olması
3. Ravinin uyanık ve dikkatli olması
4. Ravinin büluğ çağına ermiş olması
5. Ravinin hadisin anlamını koruması
6. Ravinin hafızasının güçlü olması

Metin Tenkidi ile ilgili olanlar

1. Dil ve üslupta tutarlılık
2. Tarihi verilere uygunluk
3. Selim akılla çelişmemesi
4. Kur'an-ı Kerim’e uygunluk
5. Sahih hadislere muhalif omaması
6. Dil ve üslupta tutarlılık