Soru işaretinin (?) kullanıldığı yerler

Soru anlamı taşıyan, merak uyandıran cümlelerin sonuna eklenen noktalama işaretine soru işareti (?) adı verilmektedir. Soru işareti bazı durumlarda bilinmeyen tarihleri, rakamları ve durumları bildirmek için de kullanılabilir. Bu durumlarda genellikle parantez içinde verilmektedir. Soru işareti kendinden önceki sözcüğe bitişik yazılmaktadır. Ayrıca kendinden sonra gelen sözcükle arasında boşluk bulunmaktadır. Soru işaretinden sonra cümleye büyük harfle başlanır.

Soru İşareti (?)

1. Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna konur:
Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı? (Faruk Nafiz Çamlıbel)
Atatürk bana sordu:
— Yeni yazıyı tatbik etmek için ne düşündünüz? (Falih Rıfkı Atay)

2. Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur:
Gümrükteki memur başını kaldırdı:
— Adınız?

3. Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır: Yunus Emre (1240 ?1320), (Doğum yeri: ?) vb.
1496 (?) yılında doğan Fuzuli...
Ankara’dan Antalya’ya arabayla üç saatte (?) gitmiş.

Uyarı: mı / mi ekini alan yan cümle temel cümlenin zarf tümleci olduğunda cümlenin sonuna soru işareti konmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Bahar gelip de nehir çağıl çağıl kabarmaya başlamaz mı içimi geri kalmış bir saat huzursuzluğu kaplardı. (Haldun Taner)

Uyarı: Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur:

Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı?
Üsküdar’dan mı, Hisar’dan mı, Kavaklardan mı? (Yahya Kemal Beyatlı)

Soru işareti ile ilgili cümleler

İçerisinde soru anlamı bulunan cümleler:

• Yol ne zaman bitecek şoför bey?
• Senin doğum günün ne zaman?
• Sınavlar ne zaman başlıyor?
• Sınava sıkı çalıştın mı?
• Hangi renk gömlek almalıyım?
• Birleşik soru cümlelerinde soru işareti kullanımı:
• Her gün nereye gidiyordun, nerelerde dolanıyorsun; kimlerle konuşuyorsun, nasıl vakit geçiriyorsun?
• Nerede, ne zaman gördün?
• Soru işareti nedir, nerelerde kullanılır?
• Kaç yaşındaymış, kimin nesiymiş, nereliymiş?
• Herhangi bir bilgide şüphe ile karşılanma durumu varsa ya da bir alay söz konusu ise:
• Öyle çok ders çalışmışsın ki (?) sınavda hiç doğru yapamamışsın.
• Resim sanatındaki duygusal zekası (?) herkesi kendine hayran bıraktı.
• İki tarih aralığı verilmek istendiğinde bilinmeyen bir tarih varsa:
• Fuzuli (? 1556) tasavvufi bir Divan şairidir.
• Yunus Emre (1240 ? – 1320) tarihleri arasında yaşayan tasavvufi bir şairimizdir.

Soru işaretinin kullanıldığı yerler ve örnekleri şu şekildedir:

Soru bildiren söz ya da cümlelerin sonuna konur.

• Nereden bileceksiniz?
• Kim söylemiş?
• Neden bize gelmemiş?
• Soruları neden cevaplamamış?
• Niçin haber vermedin?

Bazen çekimlenmediği halde soru yargısı içeren cümlelerde kullanılır.

• Parola?
• Ya sen?
• Ya o?
• Peki?
• Yahut?

Bilinmeyen ve kesin olmayan bilgilerin ifade edilmesinde kullanılır.

• Ahmet Ticani (1774 – ?)
• Yunus Emre (? – 1320)

Şüphe ile karşılanan bilgilerin yazıda ifade edilişleri gayesiyle kullanılır.

• Annem eve geldiğini? söylüyor.
• Talebeler derslerine çalıştığını? belirtiyor.
• Nasıl olduysa buraya kadar? gelmiş.
• Çok çalıştığını? belirtti.
• Erken geldiğini? söyledi.

Cevabı içinde olan soru cümlelerinde de kullanılır.

• Haksız mıyım?
• Senin gibisi var mı?
• Boşuna mı geldik?
• Duygulanmamak elde mi?
• Düşünmemek mümkün mü?

Kaynakça: tdk.gov.tr