Temel habercilik terimleri nelerdir

Haber, bir olay ve bir olgu üzerine edinilen bilgidir. Haber metni ise elde edilen bilgilerin gazete, dergi gibi yayın organları ya da televizyon, radyo gibi iletişim araçlarıyla topluma duyurulması amacıyla hazırlanan yazılı metinlere denir.

Haber metnini yazan kişi anlatılanlar karşısında tarafsızdır. Olay bütün yönleriyle, inandırıcı bir şekilde anlatılır, konu günceldir. Metinlerin nesnel bir anlatımı vardır. Haber metinlerinde toplumun merak duygusu giderilir. Haber metinleri açık, anlaşılır bir dille yazılır. Haberin başlığı kapsayıcı ve ilgi çekici olacak şekilde düzenlenir. Haber metninin giriş bölümü haberin ne olduğunu açıklayıcı özellikler taşır. Haber bu özellikler dikkate alınarak yazılır. Haber metni kendi içinde bütünlük taşımalıdır. Haberlerin toplumun geniş bir kesimini ilgilendirmesine, dikkat çekici ve çarpıcı olmasına, özellikle başlığının kendini okutacak ve dinletecek nitelik taşımasına önem verilir. Haberin daha önce yayımlanmamış, duyulmamış olması gerekir. Haber metinlerindeki bilgiler güvenilir kaynaklardan alınmalıdır.

Haber yazma sürecinde bilgi ve belge toplamak kadar onları sınıflandırmak, bir sıraya koymak; neyi yazacağına neyi yazmayacağına karar vermek de o kadar önemlidir. Bu süreci düzenleyen en önemli tekniklerden biri 5N1K kuralını habere uygulamaktır. “Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl, Neden (Niçin), Kim” sorularının cevabının bir haberde olması okuyucuya önemli bir bilgi sunmuş olacaktır. Haber metinlerinin yazımında, haberin türüne ve haberi yapacak kitle iletişim aracına göre bazı teknikler kullanılır. Bu tekniklerden en çok kullanılanları piramit ve ters piramittir. Piramit tekniği; habere ilişkin ayrıntıların metnin sonuna bırakıldığı tekniktir. Ters piramit tekniği ise haberin can alıcı noktalarının metnin başında verildiği diğer ayrıntıların önem sırasına göre sıraya konduğu tekniktir. Haber, giriş ve gövde bölümlerinden oluşur. Temel habercilik terimleri şunlardır:

Ajans : Haber toplama, yayma ve üyelerine dağıtma işiyle uğraşan kuruluş.
Asparagas : Şişirme haber.
Dekroşe : Gazete ve dergilerde yan sütunlara taşan yazı.
İktibas : Başka bir kaynaktan elde edilen yazının gazetede olduğu gibi yayımlanması.
Manşet : Gazetelerin ilk sayfasına iri puntolarla konulan başlık.
Muhabir : Basın ve yayın organlarına haber toplayan, bildiren veya yazan kimse.
Sansasyonel : Çarpıcı.
Spot : Haber metninden daha büyük harfli puntolarla dizilen, başlıktan sonra yer alan haber ayrıntısı.
Stop press : En son gelen haber.
Sürmanşet : Gazetelerin birinci sayfasındaki logonun üzerinde kullanılan başlık.
Sütun : Gazete, dergi, kitap vb. yazılı şeylerde sayfanın yukarıdan aşağıya doğru ayrılmış olduğu dar bölümlerden her biri.
Tekzip : Yalanlama.
Tiraj : Baskı sayısı.