Türk kültürünün maddi ve manevi unsurları

a- Devlet Yönetimi Türklerde devlet yönetim anlayışında merkezî yönetim hâkimdir. Eski Türk devletlerinde ve Osmanlı döneminde devlet tek elden yönetilmiş ancak devlet işlerinde karar almadan önce danışılan meclislerde vardır. O yüzden Türk devletlerinde kağan, ayukı ve kurultay devlet yönetiminde söz sahibidir. Eski Türk devletlerinde devletin başında bulunan kişiye kağan denir ve kağanlara şanyu, yabgu, idikut, ilteber gibi ünvanlar verilirdi. Kut inanışına göre kağana bu görevin tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Kağanın eşine hatun denilirdi. Kağan olmanın şartı hükümdar ailesinden gelmek ve erkek olmaktır. Kağanı, ya kurultay üyeleri seçer ya da baş hatunun en büyük oğlu seçilirdi. Hükümdarlık sembolleri arasında, otağ, taht, sancak, davul, sorguç, kemer, kılıç ve kamçı vardır. Kağanın ailesi ile birlikte kaldığı çadıra otağ denir ve otağda kağanın sancağı dalgalanırdı.

b. Hukuk Yapısı Osmanlı döneminde ise hukuk sistemi şeri hukuk kuralları ve örfi hukuk kuralları olarak ikiye ayrılırdı:
Şeri Hukuk: İslam hukuku olup Kuran, sünnet, İcma ve kıyas gibi kaynaklardan çıkarılan hükümlerden oluşurdu.
Örfi Hukuk: Şer'i hukuka aykırı olmamak kaydıyla halkın örf ve adetleri de Fatih Sultan Mehmet döneminde kapsamlı bir kanunname çıkarılmış olsa da en çok kanunların yapıldığı dönem Kanuni Sultan Süleyman dönemidir. Yine Fatih Sultan Mehmet döneminde hazırlanan Kanunname-i Al-i Osman ile örfî hukuk kuralları oluşturuldu. 1800 yıllara gelindiğinde Islahat Fermanı, Tanzimat Fermanı, Senedî İttifak gibi kanunnameler yayımlanmıştır.

c. Ordu Düzeni, Türklerin tarih boyunca birçok büyük devlet kurmalarının temel etkenlerinden birisi güçlü ordulara sahip olmalarıdır. Bozkır kültürü hâkim olan Türklerde mücadeleci ruha sahip olmaları, ata binme ve ok atmadaki yetenekleri onları savaşçı bir millet olma kimliği kazandırmıştır. Ücretli askerlik sistemi yoktur. Yaya olan askerî birlikler olduğu gibi atlı birlikler de vardı. İlk ordu düzeni Hun hükümdarı Metehan tarafından onluk sisteme göre kurulmuştur.

ç. Dinî İnançlar Eski Türklerde Gök Tanrı inancı hâkimdi ve Şamanizm bu inancın içinde olan bir takım tören ve ayinlerin düzenlendiği inançtı. Gök tanrı tekti ve en yüce varlıktı. Sonsuz bir hayata sahip ezelî ve ebedî olup kâinatın yaratıcı ve hâkimiydi. Ahiret inancı olan bu dinde iyi insanların cennete kötülerin ise cehenneme gideceklerine inanılırdı. Din adamlarına kam denirdi. Ölen kişi için yuğ törenleri yapılır ve yemekler verilirdi. Ölen kişinin mezarı başına balbal denilen taşlar dikilirdi. Türkler 751 yılında yapılan Talas Savaş'ı sonrasında İslamiyet'i kabul ederek Müslüman bir toplum hâline gelmiştir.

d. Örf ve Âdetler Türkler Müslüman olduktan sonra kendilerine has Türkmen kıyafetleri giymişlerdir. Giysilerinde daha çok kırmızı ve yeşil renkleri tercih etmişlerdir. Kadınlar geniş elbiseler giyerken takı olarak inci, gümüş ve altın küpeler ile gerdanlık, bilezik ve yüzük kullanmışlardır. Erkekler ise vücuda yapışık dar kıyafetler giyiyorlar başlarına da çene altından bağlanan kırmızı bir börk takıyorlardı.

e. Dil Yapısı Türkler Orta Asya'dan göçüp Anadolu'ya Görsel 1.38 Göktürk Alfabesi yerleşmişler ve sonra Avrupa, Kuzey Afrika topraklarına kadar yayılmışlardır. 13 yy. gelinceye kadar Türk dili eski dönem olarak adlandırılır. Ural-Altay dil ailesine mensup olan dilimiz, geçmişten günümüze gelinceye kadar Kök Türk alfabesini, Uygur alfabesini, Arap alfabesini ve Latin alfabesini kullanmışlardır.

f. Sanat Türklerde sanat mimari yapılar ve el sanatları şeklinde kendini gösterir. Sanat, Bizans, İran, Selçuklu ve Osmanlı sanatından etkilenmiştir. Osmanlı devleti mimari olarak en çok etkilendiği devlet Selçuklular olmuştur ancak imparatorluğun ilerleyen zamanlarında kendi mimari üsluplarıyla tarihe damgasını vurmuştur. Mimari yapılarda dinî inançlar önemli olmuştur.