10. Sınıf Meb Tarih Ders Kitabı Sayfa 169-170 Cevapları

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 169–170 | Uygulayalım

Tarihsel Kaynak Analiz Formu

Soru 1: Verilen kaynaklar birinci elden ve ikinci elden kaynakların hangisine örnek gösterilebilir? Nedenini açıklayınız.

Cevap: İncelenen kaynaklar hem birinci elden hem de ikinci elden tarihî kaynaklara örnek gösterilebilir. Osmanlı dönemine ait fermanlar, nâmeler ve resmî belgeler birinci elden kaynak niteliği taşırken; tarihçilerin bu belgeleri yorumlayarak hazırladığı araştırma metinleri ise ikinci elden kaynak kapsamına girmektedir. Bu durum, olayların hem doğrudan tanıklık hem de bilimsel değerlendirme yoluyla ele alınmasını sağlamaktadır.

Soru 2: Bu kaynakların türü nedir?

Cevap: Bu kaynaklar yazılı tarihî kaynaklardır. İçerik olarak;

• Fermanlar,
• Nâmeler,
• Mektuplar,
• Arşiv belgeleri,
• Tarihî kronikler ve araştırma eserleri

gibi yazılı belgelerden oluşmaktadır.

Soru 3: Kaynakları yazan veya oluşturan kişinin/kişilerin bakış açısı kaynağa nasıl yansımıştır?

Cevap: Kaynakları oluşturan kişilerin dini, siyasi ve kültürel bakış açıları metinlere açıkça yansımıştır. Osmanlı yöneticileri ve devlet adamları, metinlerinde genellikle adaletli, hoşgörülü ve koruyucu bir yönetim anlayışını vurgulamıştır. Buna karşılık bazı Batılı tarihçiler ve gözlemciler, Osmanlı’yı kendi toplumlarının değer yargıları doğrultusunda değerlendirmiş ve eleştirel ya da önyargılı yaklaşımlar sergilemiştir.

Soru 4: Bu kaynakların yanlılık ve yanıltıcılık durumları nelerdir?

Cevap: Bazı kaynaklarda yanlılık ve eksik bilgi görülebilmektedir. Bunun temel nedenleri;

• Yazarın ait olduğu toplum,
• Dönemin siyasi şartları,
• Dinî ve ideolojik yaklaşımlar

olmuştur. Özellikle propaganda amacı taşıyan metinlerde olaylar abartılı veya tek taraflı aktarılmıştır. Bu nedenle tarihî kaynaklar değerlendirilirken karşılaştırmalı ve eleştirel bir yaklaşım benimsenmelidir.

Sayfa 170 Cevapları

Soru 5: Bu kaynaklar öğrendiğiniz konuya, yazdığınız metne veya yaptığınız tartışmaya ne gibi katkılar sağlamıştır?

Cevap: Bu kaynaklar, Osmanlı Devleti’nin iskân ve istimalet politikalarının amaçlarını, uygulama biçimlerini ve sonuçlarını daha iyi kavramamı sağlamıştır. Farklı bakış açıları sayesinde tek yönlü düşünmek yerine olayları çok boyutlu değerlendirme imkânı sunmuştur. Ayrıca sınıf içi tartışmalarda kanıta dayalı yorum yapma becerimi geliştirmiştir.

Uygulama Adımları – Bilgilerin Değerlendirilmesi

Bilgilerin Doğruluğu

Cevap: Kullanılan bilgiler tarihî belgeler, resmî yazışmalar ve akademik araştırmalara dayandığı için genel olarak doğru ve tutarlıdır. Olaylar, dönemin siyasi ve sosyal şartlarıyla uyumlu biçimde açıklanmıştır.

Bilgilerin Güvenilirliği

Cevap: Kaynakların bir kısmı birinci elden belgeler, bir kısmı ise tarihçilerin bilimsel yorumlarıdır. Akademik çalışmalara dayanması nedeniyle bilgiler büyük ölçüde güvenilir kabul edilmektedir. Ancak farklı görüşler dikkate alınarak değerlendirme yapılmalıdır.

Müzakere Etkinliği Sonucu

Cevap: Yapılan müzakereler sonucunda Osmanlı Devleti’nin fethettiği topraklarda uzun süre kalıcı olmasının temel nedenleri olarak iskân politikasıyla nüfus yerleştirmesi ve istimalet politikasıyla halka adil ve hoşgörülü davranması öne çıkmıştır. Dervişler, ahiler ve vakıflar gibi sosyal yapılar, halkın ihtiyaçlarını karşılayarak devlete olan bağlılığı artırmıştır. Tartışma sonunda Osmanlı’nın başarısının temelinde adalet, güven ve sosyal dayanışma anlayışının bulunduğu sonucuna varılmıştır.