10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 176-177 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı | Destan Karşılaştırma Etkinlikleri (Sayfa 176–177)

Soru 1a) Oğuz Kağan Destanı ile Üç Şehitler Destanı’nı tabloda verilen ölçütlere göre karşılaştırınız.

Olay

• Oğuz Kağan Destanı: Oğuz Kağan’ın Türk boylarını birleştirmesi ve yurdu koruması
• Üç Şehitler Destanı: Türk askerlerinin vatanı savunmak için savaşması

Kişiler

• Oğuz Kağan Destanı: Oğuz Kağan, beyler, halk
• Üç Şehitler Destanı: Askerler, komutanlar, halk

Zaman

• Oğuz Kağan Destanı: Tarih öncesi, belirsiz ve destansı zaman
• Üç Şehitler Destanı: Kurtuluş Savaşı dönemi

Mekân

• Oğuz Kağan Destanı: Bozkırlar, dağlar, ırmaklar
• Üç Şehitler Destanı: İnönü ve çevresindeki savaş alanları

Üslup

• Oğuz Kağan Destanı: Coşkulu, abartılı, destansı
• Üç Şehitler Destanı: Duygusal, sade, şiirsel

Dönem

• Oğuz Kağan Destanı: Sözlü edebiyat dönemi
• Üç Şehitler Destanı: Cumhuriyet dönemi

Soru 1b) Karşılaştırmaya göre benzerlik ve farklılıkların sebepleri nelerdir?

Cevap: Her iki destanda da kahramanlık, vatan sevgisi ve mücadele ortak temalardır. Ancak dönem farkı anlatımı etkilemiştir. Oğuz Kağan Destanı sözlü kültüre ait olduğu için olağanüstü ve mitolojik, Üç Şehitler Destanı ise yazılı döneme ait olduğu için gerçekçi ve tarihî bir anlatıma sahiptir.

Soru 2) Destanlarda zaman kavramının dil ve anlatıma etkisi nedir?

Cevap: Eski destanlarda zaman belirsiz ve efsanevî olduğu için dil abartılı ve coşkuludur. Modern destanlarda zaman somut ve tarihî olduğu için anlatım daha sade ve gerçekçidir.

Soru 3) Üç Şehitler Destanı’ndan sebep–amaç–koşul bildiren cümleleri yazınız ve katkısını açıklayınız.

• Sebep–Sonuç: Komutanların cepheye gelmesiyle askerlerin moral bulması
• Sebep–Sonuç: Ejderhanın narasını bastırmak için davul çalınması → askerlerin uyumaması
• Koşul–Sonuç: “Saldırırlarsa eğer, İnönü’nde bu ikinci savaş olacak.”

Katkı: Bu yapılar, metne gerilim, anlam bütünlüğü ve tarihî bilinç kazandırır.

Soru 4) İki destanı olayların tutarlılığı bakımından karşılaştırınız.

Cevap: Oğuz Kağan Destanı olağanüstü olaylara dayansa da kendi sembolik dünyasında tutarlıdır.
Üç Şehitler Destanı ise tarihî gerçeklere dayandığı için neden–sonuç ilişkisi güçlü ve mantıklıdır. Her iki destan da kendi amacı içinde tutarlı bir yapı sunar.