10. Sınıf Meb Coğrafya Ders Kitabı Miras Cevapları

10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Gün Yayınları 1. Ünite Doğal Sistemler Sayfa 15, 17, 18, 19, 22, 25, 29, 32, 36, 37, 42, 51, 53, 55, 57, 60, 61 Cevapları

MİRAS

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 15 Cevabı

Hazırlık Soruları
1. Dünya’nın oluşumu hakkında neler biliyorsunuz?

Dünya evrendeki yıldızların patlaması ve oluşturdukları toz bulutlarının çekim kuvvetleri etkisiyle bir araya gelmesi sonucu oluşmuştur. Bu çekimi sağlayan Güneştir. Böylece Dünya, oluşurken bir yandan da Güneş sistemindeki yörüngesine oturmuştur. Başlarda Dünya çok sıcaktı. Kabuk kısmı soğudu fakat iç kısmında bugün bile erimiş metallerden oluşan bir çekirdek bulunuyor.

Tüm evrendeki gezegenlerin oluşumu bu şekildedir. Bizim galaksimiz olan Samanyolu Gökadası da gaz ve toz bulutlarının kütle çekim kuvveti ile oluşturduğu gezegenlerden meydana gelmektedir.

2. Yeryüzünün şekillenmesinde hangi faktörler etkili olmuştur?

İçinde yaşadığımız Dünya'nın şekillenmesi çok uzun zaman almıştır. Ve şekillenmesinde yardımcı bir kaç faktör vardır. Bu faktörler zamanla olmuştur. Ve yeryüzünün şekillenmesine yol açmıştır. Ancak dediğimiz gibi yeryüzünün şekillenmesi zaman almıştır.

Yeryüzünün oluşması ve şekillenmesi uzun yıllar sürmüştür. Yeryüzünde evrenin başlangıç noktasından itibaren gelinen son dönemde birçok doğal olaylar gerçekleşmektedir. Yeryüzünün şekillenmesinde bazı doğal faktörler etkili olmaktadır.

Aşağıdaki soruları ön bilgileriniz ve yukarıda verilen haber metninden yararlanarak cevaplayınız.

• Sondaj çalışmalarının Büyük Okyanus’ta yapılmasının nedenleri neler olabilir?

• Dünyanın en derin bölgesi olan Mariana Çukuru Büyük Okyanus’ta bulunmaktadır.
• Bu çukurun en derin noktası yaklaşık 10.994 km’dir.
• Burada sondaj yapılmasının sebebi bu 10 km bir mesafeyi kazmaya gerek olmayışıdır.
• Daha az çaba ile dünyanın çekirdeğine inilebilecektir.
• Çekirdeğe en yakın mesafe Büyük Okyanıs’ta bulunmaktadır.

• Günümüzde yer kabuğu ve ona yakın katmanlar hakkında doğrudan bilgi edinilebilirken Dünya’nın iç yapısı ile ilgili bilgilere nasıl ulaşılmaktadır?

• Deprem dalgaları,
• Volkanizma sırasında çıkan malzemelerin incelenmesi,
• Taşların incelenmesi,
• Yerkabuğundaki sıcaklık değişimlerinin incelenmesi ile Dünyanın iç yapısı hakkında bilgilere ulaşmamızı sağlamaktadır.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 17 Cevabı

Aşağıdaki haritada bazı bitki ve hayvan türlerine ait fosillerin bulunduğu kıtalar gösterilmiştir. Buna göre verilen soruları beyin fırtınası yaparak cevaplayınız.

Aralarında binlerce kilometre uzaklık bulunan kıtalarda aynı fosil örneklerinin bulunması nasıl açıklanabilir?

Dünya üzerinde hayat tek kıta döneminden beri bitkiler ve hayvanlar için elverişli bir şekilde bulunmaktadır. Zamanla tek kıta parçalanıp dağılmaya başlayınca topraklar birbirinden ayrılırken canlılar da birbirinden ayrılmaya başladı.

Bu nedenle aralarında binlerce kilometre fark olmasına ve biyolojik bariyerler bulunmasına rağmen aynı fosil örneklerinin bulunduğu kıtalar, ilk zamanlar tek kıta halindeydi.

• Dünya oluştuktan sonra kıtalar, başlangıçta Pangea adı verilen tek kara parçasından oluşmakta idi.
• Kıtalar tek parça olduğu için hayvanlar kıtaların her yerine gidebilmekteydi.
• Daha sonra yer kabuğunun hareket etmesi ile kıtalar birbirinden ayrıldı.
• Bu yüzden günümüzde aralarında uzaklık bulunan kıtalarda aynı fosil örnekleri bulunabilmektedir.

Antarktika Kıtası’nda bitki ve hayvan fosillerinin bulunması nasıl açıklanabilir?

Dünyanın hemen her yerinde fosiller bulunmaktadır. Dünya üzerinde günümüzde hayat olmayan yerlerde de fosillere rastlanmaktadır. Antarktika kıtasında da bitki ve hayvan fosilleri bulunmaktadır.

Antarktika kıtasında fosil bulunmasının nedenleri şu şekildedir:

• Dünya ilk zamanlarda tek kıta şeklindeydi.
• Antarktika bitki ve hayvanların yaşaması için elverişliydi.
• Tek kıta parçalanıp sürüklenince üstünde canlılar yaşamaya devam etti ve zamanla ölüp fosil haline geldiler.

Haritaya dikkatli bakıldığında bazı kıtaların yapboz parçası gibi birbirini tamamladığı görülür. Bu kıtalar hangileridir ve neden böyle bir durum ortaya çıkmıştır?

Güney Amerika ile Afrika'nın girinti ve çıkıntıları Kuzey Amerika ile Afrika ve Avrupa'nın girinti ve çıkıntıları birbiriyle uyumlu olduğunu görmekteyiz. Bu kıtalar eskiden birleşik olup kırılmanın etkisi ile farklı yerlere sürüklenmiş olma ihtimalleri de yüksektir.

10. Sınıf Yıldırım Coğrafya Cevapları

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 18 Cevabı

Yukarıdaki haritada harflendirilerek gösterilen levhaların sınırları ile uygulamada gösterilen levhaların hareket şekillerini örnekteki gibi eşleştiriniz.
Levhaların bu hareketleri sonucu hangi yeryüzü şekilleri oluşur?

Levha hareketleri, levhaların magma üzerinde hareket etmesi sonucu olur. Üç çeşit levha hareketi vardır:

1. Birbirine yakınlaşan levhalar;

• dağ ve sıradağları
• okyanus çukurları
• volkanik adaları oluşturur.

2. Birbirinden uzaklaşan levhalar;

• Okyanusları
• okyanus ortası sırtlarını
• volkanik adaları
• volkanik sıradağları oluşturur.

3. Birbirine paralel hareket eden (aynı ya da zıt yönde olabilir) levhalar;

• depremleri meydana getirir.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 19 Cevabı

Levha tektoniğinin sonuçları nelerdir?

Kıtaların Kayması Teorisi daha sonradan geliştirilerek Levha Tektoniği Teorisi ortaya çıkmıştır. Bu teoriye göre yer kabuğu üzerinde karasal ve denizel bölümler bulunan levhalardan meydana gelmiştir. Levhaların yönleri ve hızları farklıdır, bu nedenle birbirinden uzaklaşır ya da yakınlaşırlar. Deprem, Volkanizma ve sıcak su kaynaklarının levha sınırlarında olması levhaların bu hareketinin eseridir.

Levha hareketlerinin sona ermesi hangi koşullara bağlıdır? Böyle bir durumda ortaya çıkacak sonuçlar nelerdir?

Görsel 1.3’te (c) 65 milyon yıl öncesine ait kara parçalarına yer verilmiştir. Harita 1.1’den yararlanarak ilgili görsel üzerine kıtaların isimlerini yazınız.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 22 Cevabı

Türkiye ve çevresindeki levha hareketlerine bağlı olarak ortaya çıkan sonuçları araştırınız. Elde ettiğiniz sonuçları sınıfta paylaşınız.

Levhaların kıvrılma, kırılma, çökme ve yükselme hareketlerine bağlı olarak Türkiye’nin bazı yerlerinde yükselti atmış, ovalar oluşmuş, toptan yükselmeye uğramış, sular altında kalmıştır. 3. Zaman diliminde (Tersiyer), Türküye levha hareketlerine bağlı olarak toptan yükselmeye uğramıştır. Yine aynı şekilde Alp-Himalaya kıvrım sistemi üzerinde olduğu için kıvrım dağları oluşmuştur. Volkanik dağlarımız oluşmuştur. 4. Zaman diliminde (Kuvaterner), Tetris okyanusu çekilmiştir ve Ege denizi ile Boğazlar ortaya çıkmıştır. Kıvrılmış dağların bulunduğu levhalar tekrar hareket etmiş ve kırık oluşumlar oluşmuştur. Horst dağları ve graben ovaları oluşmuştur. Levha hareketlerine bağlı olarak depremler meydana gelmektedir.

Aşağıda verilen olayların hangi jeolojik zamana ait olduğunu numaraları ile birlikte noktalı yerlere yazınız.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 25 Cevabı

İzostatik dengenin bozulması ve epirojenez olayının meydana gelmesine neden olan faktörler nelerdir? Düşüncelerinizi örneklendirerek aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 29 Cevabı

Volkanlar, insanlar için zaman zaman tehlike arz etmektedir. Buna rağmen volkanların fazla olduğu yerlerde (Japonya, Endonezya, Orta Amerika vb.) genel itibarıyla nüfus yoğundur. Böyle bir durumun ortaya çıkmasına neden olan faktörleri aşağıya yazınız.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 32 Cevabı

Aşağıda numaralarla gösterilen kutularda çeşitli olaylar ve yeryüzü şekillerinin isimleri verilmiştir. Bunların hangi iç kuvvetin etkisiyle oluştuğunu belirleyerek ilgili numaraları aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.

a) Epirojenez .
b) Orojenez ….
c) Volkanizma
ç) Deprem…..

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 36 Cevabı

• Jeolojik geçmişi göz önüne alındığında Türkiye’de hangi kayaç türlerine rastlanır? Araştırınız.

Jeolojik geçmişi göz önüne alındığında Türkiye'de hangi kayaç türlerine rastlanır

• Yakın çevrenize bir gezi düzenleyerek kayaç örnekleri toplayınız. Topladığınız kayaçların hangi tür ve özelliklerde olduğunu belirleyerek sınıfça kayaç koleksiyonu oluşturunuz.
• Oluşturduğunuz kayaç koleksiyonunu fotoğraflayarak EBA’da paylaşınız.
• Bölüm sonunda yer alan kontrol listesini doldurarak çalışmanızı değerlendiriniz.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 37 Cevabı

Aşağıdaki görsellerde verilen yeryüzü şekillerinin oluşumunda etkili olan kayaç türlerini belirleyiniz. Bu şekillerin oluşmasında kayaçların hangi özelliklerinin etkili olduğunu noktalı yerlere yazınız.

Tor Topoğrafyası (Aydın): Asit bileşimli bir iç püskürük kaya olan granitler üzerinde ilginç yer şekilleri gelişmektedir. Kurak iklim bölgelerinde dirençli bir kaya olan granitler, nemli iklim bölgelerinde ise zayıf bir kayaca dönüşür.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 42 Cevabı

Aşağıdaki soruları haritalardan yararlanarak cevaplayınız.

• Türkiye’nin fay hatları, deprem tehlike, levha sınırları ve fiziki haritalarını karşılaştırarak bu haritalarda verilen oluşumlar arasındaki bağlantıları belirleyiniz.

• Yaşadığınız yer hangi deprem bölgesinde yer almaktadır?

Yaşadığınız il, kaçıncı derece deprem bölgesinde yer almaktadır

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 51 Cevabı

Öğretmenleriniz ve sınıf arkadaşlarınızla birlikte çevrenizde bulunan bir millî park, jeopark veya piknik alanına gezi düzenleyiniz. Bu gezi sürecinde edindiğiniz izlenimleri, aşağıdaki yönergeler doğrultusunda rapor hâline getiriniz.
• Arazideki kayaç türlerini gözlemleyiniz. Bu kayaçları renkleri, gözenek yapıları, tabakalı olup olmamaları, sertlik dereceleri gibi özellikler açısından karşılaştırınız. Bulduğunuz farklı yapıdaki kayaçlardan örnekler toplayınız.
• Kayaçların sahip olduğu özelliklerin yeryüzü şekillerinin oluşumuna etkilerini gözlemleyiniz.
• Gözlem yaptığınız arazide hangi kuvvet ya da süreçler yeryüzü şekillerinin oluşumunda daha fazla etkiye sahiptir?
• İnsanların yapmış olduğu faaliyetlerin yeryüzü şekillerinin oluşmasına etkilerini gözlemleyiniz.
• Bölüm sonunda yer alan kontrol listesini doldurarak çalışmanızı değerlendiriniz.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 53 Cevabı

Aşağıda dış kuvvet ve süreçlerin oluşturduğu bazı aşındırma ve biriktirme şekillerinin adları verilmiştir. Bu şekillerin oluşumunda etkili olan dış kuvvet veya süreci tablodaki ilgili yerlere yazınız. Ayrıca bu şekillerden aşınma yoluyla oluşanları A sütununa, birikim yoluyla oluşanları da B sütununa örnekteki gibi işaretleyiniz.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 55 Cevabı

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
• Akarsular, Türkiye’de yeryüzünü şekillendiren en önemli dış kuvvettir. Bu durumun nedenlerini araştırınız.

Akarsular, Türkiye'de yeryüzünü şekillendiren en önemli dış kuvvettir

• Ihlara Vadisi, Ulubey Kanyonu, Kurşunlu Şelalesi, Üç Güzeller ve Uçhisar peribacaları ile Muş Ovası’na ait fotoğraflar bularak bu yeryüzü şekillerinin oluşumunda etkili olan süreçleri araştırınız.

Ihlara Vadisi, Ulubey Kanyonu, Kurşunlu Şelalesi, Üç Güzeller ve Uçhisar peribacaları ile Muş Ovası

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 57 Cevabı

Aşağıdaki soruları Harita 1.12’den de yararlanarak cevaplayınız.
• Rüzgârların yeryüzünü şekillendirici etkileri iç bölgelerde neden daha fazladır?

Rüzgârların yeryüzünü şekillendirici etkileri iç bölgelerde neden daha fazladır

• Lapya gibi karstik şekillerin yaygın olduğu arazilerde yerleşmeler ile nüfusun az olmasının başlıca nedenleri nelerdir?

Lapya gibi karstik şekillerin yaygın olduğu arazilerde yerleşmeler ile nüfusun az olmasının başlıca nedenler

• Kanada, Rusya, İsveç, Norveç gibi ülkelere ait kıyılarda buzulların oluşturduğu yeryüzü şekillerine rastlanırken Türkiye’de yer alan kıyılarda bu şekillere rastlanmaz. Bu durumun nedenini açıklayınız.

Kanada, Rusya, İsveç, Norveç gibi ülkelere ait kıyılarda buzulların oluşturduğu yeryüzü şekillerine rastlanırken

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 60 Cevabı

Aşağıdaki haritada Türkiye’nin başlıca dağları numaralarla gösterilmiştir. Atlaslarınızdan da yararlanarak tablodaki numaraların karşısına dağların isimlerini yazınız.

10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 61 Cevabı

Aşağıdaki haritada Türkiye’de bulunan başlıca ova ve platolar numaralarla gösterilmiştir. Atlaslarınızdan da yararlanarak tablodaki numaraların karşısına gelebilecek ova veya platoların adlarını yazınız.