10. Sınıf Meb Tarih 5. Ünite Ölçme Değerlendirme Cevapları

10. Sınıf Tarih Kitabı Sayfa 163, 164, 165 Cevaplar MEB Yayınları

SAYFA 163 CEVAPLARI

A- Aşağıdaki terimleri birer cümleyle açıklayınız.

Fetih: bir ülkeyi ya da bir kenti savaşarak ele geçirme, savaşarak alma.
Büyük Türk: Avrupalıların Kanuni Sultan Süleyman’a duydukları hayranlığı belirtmek için taktıkları isimlerden birisidir.
Kayser-i Rum: Kayser Roma, Bizans ve Alman imparatorlarının kullandıkları ünvan olup, Fatih Sultan Mehmet kendisini Roma İmparatorluğu’nun tek varisi sayarak “Kayser-i Rum” (Roma Kayseri) unvanını kullanmıştır.

B- Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Osmanlı Devleti’nin Mohaç Savaşı’nı kazanmasında etkili olan askerî taktikler nelerdir?
Osmanlı ordusu Macaristan’a ilerlerken harp yürüyüşü yapmış aynı zamanda psikolojik üstünlük için mum donanması ile de ateş ve ışık şenliği meydana getirmiştir.

Osmanlı ordusu, askerî taktik anlayışı gereği Macar zırhlı süvarisinin hücumuna engel olmuştur. Araziyi iyi tanıyan ve en uygun yerde mevzilenmiş olan Macar ordusu, coğrafi konumu müsait olmayan Osmanlı kuvvetlerine kısım kısım saldırmıştır. Fakat kısa sürede çember içine alınan Macar ordusu üzerine Türk topçusunun mermiler yağdırmasıyla iki saat gibi kısa bir sürede galibiyet sağlanmıştır.

2. Mısır Seferi’nin sonuçları nelerdir?

1. Suriye, Filisitn, Lübnan, Mısır ve Hicaz Osmanlı Devletine katıldı.
2. Kutsal emanetler İstanbul’a getirildi
3. Halifelik Osmanlı padişahlarına geçti
4. Baharat yolunun kontrolü Osmanlı Devleti’ne geçti.
5. Memlük Devleti hazineleri Osmanlı Devleti’ne kaldı.

3. Preveze Deniz Savaşı’nın önemi nedir?

Akdeniz bir Türk gölü haline geldi.

Preveze Deniz Savaşı’nın önemi nedir

4. Osmanlı Devleti’nin, Avrupalı devletlere kapitülasyon vermesinin nedenleri nelerdir?

Osmanlı Devleti’nin Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermesinin dış politikadaki etkileri

C- Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. C 2. E 3. E 4. D

1. Köklü ailelerin iktidarı paylaşma dönemine son veren Fatih Sultan Mehmet, vezîriâzamlık ve yeniçeri ağalığı gibi kurumlara, kendine bağlı kişileri getirmiştir.
Bu uygulamalarla aşağıdakilerden hangisine ulaşılmak istenmiştir?
A) Saltanat mücadelelerine son vermek
B) Yetenekli kişileri göreve getirmek
C) Merkezî otoriteyi güçlendirmek
D) Devlete yeni müesseseler kazandırmak
E) İdari ve askerî yetkileri belirlemek
Cevap C

2. Ceneviz, Venedik, Fransa ve İngiltere gibi devletlere kapitülasyonlar verilmesinde;
I. Avrupa Hristiyan birliğini parçalamak,
II. Akdeniz ticaretini canlandırmak,
III. Batı’daki fetihleri kolaylaştırmak
durumlarından hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap E

3. Osmanlı Devleti’nin XV ve XVI. yüzyıllarda Avrupa’ya karşı;
I. Ortodoks ve Protestanlığın himaye edilmesi,
II. millî monarşilerin desteklenmesi,
III. Afrika’daki Müslümanlara yardım edilmesi politikalarından hangilerini uyguladığı
söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap E
4. İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, XVI. yüzyılda İspanyol tehlikesi karşısında “Büyük Türk” ile ittifak arayışındaydı. Osmanlıların 1538 Korfu Seferi gerçekte İtalya'nın fethi için planlanmıştı.
Buna göre I.Elizabeth’in ittifak arayışında olduğu “Büyük Türk” hangi Osmanlı padişahıdır?
A) II. Mehmet B) I. Selim C) II. Bayezid D) I. Süleyman E) III. Murad
Cevap D

SAYFA 164 CEVAPLARI

Ç- Aşağıdaki soruları yukarıdaki metinden hareketle cevaplayınız.

Zigetvar’daki Büyük Türk

1. Kanuni Sultan Süleyman’ın cenazesinin 83 gün boyunca defnedilmemesinin sebepleri neler olabilir?
Seferde olunması ve askerin moralinin düşmemesi ve düşmanın moral bulmaması için Kanuni Sultan’ın öldüğü saklanmış ve cenazesi defnedilmemiştir.

2. TİKA tarafından başlatılan Kanuni Türbe Projesi’nin amaçları nelerdir?
Zigetvar’ın Türkiye ve Macaristan için sembolik öneme sahip olması, iki ülke ilişkilerinin gelişmesini sağlamak, Türk milletinin atalarına sahip çıkması ve saygısını göstermek, tarih bilincini geliştirmek, Türk tarihi için önemli bilgilerin ortaya çıkmasını sağlamak amaçlanmıştır.

3. Kanuni’nin 72 yaşında Zigetvar Seferi’ne çıkması hangi kişisel özelliklerini yansıtmaktadır?
Güçlü, lider, savaşçı, iyi bir asker ve vatanını seven bir kişi özelliklerini yansıtmaktadır.

4. Herrliches Gebaü, Kanuni Sultan Süleyman Türbesi’nin yıkılmasına niçin karşı çıkmıştır?
Muhteşem ve paha biçilmez bir türbe olmasından dolayı yıkılmasına karşı çıkmıştır.

5. “Ahşa” ne demektir?
Ahşa; vücudun iç organları demektir.

6. TİKA’da çalışan bir görevli olsanız, hangi kültürel mirasın ortaya çıkarılması için bir proje hazırlardınız? Neden?
Avrupa’da yer alan Osmanlı Eserlerini (cami, medrese, türbe, han vb.) tespiti ve restorasyonlarının yapılması projesini hazırlardım.

7. Hazırladığınız projenin ismi ne olurdu?
Avrupa’da Osmanlı Devleti Hazineleri ismini verirdim.

8. Aşağıdakilerden hangisi Macaristan’a gelen orduların evvela Kanuni Türbesi’ne uğramasının nedenlerinden biri olamaz?
A) Kanuni’nin tarihin önemli hükümdarlarından biri olması
B) 72 yaşında bile fetih arzusunda olan büyük bir komutan olması
C) Onun zaferlerinin askerlere ilham vermesi
D) Devletin ikinci kurucusu olarak kabul edilmesi
E) Ülkesini adaletle yönetmesi
Cevap D

SAYFA 165 CEVAPLARI

Aşağıdaki soruları yukarıdaki metinden hareketle cevaplayınız.

Yavuz Sultan Selim metnine göre;

1. Yavuz, devlet adamlarının seçiminde niçin titizlik göstermiş olabilir?
Devletin en iyi şekilde yönetilmesi için işi ehline vermek amacıyla devlet adamlarının seçimine önem vermiştir.

2. Şehzade Süleyman’a gönderilen siyasetname hangi konuları içermektedir?
Eserde yoğun bir dinî bağlam içerisinde genelde devlet işleri, devlete ve hükmetmeye dair temel ilke ve düşüncelere yer verilir

3. “Kadirşinas” ne demektir?
Değerbilir, Kıymetbilir bir insan demektir.

4. Yavuz’un ölümünden sonra çamurlu kaftanının sandukasının üzerine örtülmesini vasiyet etmesinin nedenleri nelerdir?
Alim ve ilme verdiği önemi göstermek için.

5. Piri Reis’in Dünya Haritası’nı yanından ayırmamasının gerekçeleri neler olabilir?
Piri Resi’in haritasının eşsiz değerde olması, Yavuz Sultan Selim’in bilime önem vermesi ve fetih edilecek yerleri görmek için yanından ayırmamış olabilir.

6. Yavuz’un, sefer sırasında bile kitap okumasının nedenleri neler olabilir?
Kitap okumayı sevmesi ve kendisini geliştirmek için sefer sırasında bile kitap okurdu.

Aşağıdaki soruları yukarıdaki metinden hareketle cevaplayınız

TİCARET SAVAŞI metni

1625’te Ömer Talib isimli bir Osmanlı aydınının değerlendirmesi şu şekildeydi: “Şimdi Avrupalılar bütün dünyayı tanımayı öğrendi. Gemilerini her yere gönderiyor ve önemli limanları ele geçiriyor. Eskiden Hindistan ve Çin malları Süveyş’e gelir ve Müslümanlar tarafından tüm dünyaya dağıtılırdı. Fakat şimdi bu mallar Portekiz, Flemenk ve İngiliz gemileriyle Frengistan’a taşınıyor ve oradan bütün dünyaya dağılıyor. Kendilerinin ihtiyaç duymadığı şeyleri İstanbul’a ve diğer İslam ülkelerine getiriyor ve fiyatlarının beş
katı fazlasına satıp çok para kazanıyor. Bu nedenle İslam ülkelerinde altın ve gümüş azalmaktadır. Osmanlı, Yemen kıyılarını ve oradan geçen ticareti ele geçirmelidir. Aksi hâlde Avrupalılar İslam ülkelerine hükmedecektir.” (Küçükkalay, 2001, s.208’den düzenlenmiştir).

1. “Avrupalılar bütün dünyayı öğrendi.” cümlesiyle hangi olaydan söz edilmiş olabilir?
Bu cümle İle Coğrafi Keşifler Sonucu Avrupalıların dünyanın çeşitli yerlerine ve zenginliklerine ulaşmaları ve ekonomik kazanımları anlatılmıştır.

2. Süveyş günümüzde hangi devletin sınırları içindedir?
Süveyş Kanalı Mısır’ın ülke sınırları içindedir.

3. İlk çağlardan itibaren kullanılan ticaret yollarına örnekler veriniz.
İpek Yolu, Baharat yolu, Kral Yolu, Kürk Yolu

4. Ömer Talib, değerlendirmesinde hangi ticaret yolundan bahsetmektedir?
İpek Yolundan bahsetmektedir.

5. “Aydın” ifadesi hangi anlama gelmektedir?
Aydın, genellikle öğrenim görmüş, çok okumuş, kültürlü, bilgili, görgülü, ileri ve açık düşünceli, kendisi aydınlanmış olduğu için çevresini de aydınlatabilecek nitelikte olan (kimse).

6. Osmanlı Devleti, Yemen kıyılarını niçin ele geçirmelidir?
Süveyş Kanalına gelen ticareti kontrol etmek için Yemen Kıyılarını ele geçirmelidir.

7. İslam ülkelerinde altın ve gümüşün azalmasının siyasi ve ekonomik etkileri neler olabilir?
Ekonomik gücün zayıflaması, bu yüzden askeri gücün zayıflaması, sosyal gelişmelerin yapılamaması, dışarı bağımlılığın artması ve siyasi baskılara boyun eğmek gibi etkileri vardır.