10. Sınıf Semih Ofset Felsefe Sayfa 52 Cevapları

Aşağıdaki akıl yürütmelere birer örnek veriniz.

Tümdengelim (Dedüksiyon);

Tümdengelim: Genel yargılardan hareketle özel olayların açıklanmasında izlenen yola tümdengelim denir. Örneğin “Sosyal değişmelerin temel faktörü ekonomidir.” teorisindeki genel ifadeye dayanarak toplumdaki sosyal değişmeleri açıklamak tümdengelim metodunu uygulamak demektir.

Felsefedeki klasik bir tümdengelim örneği şudur: Bütün insanlar ölümlüdür. Sokrates bir insandır. Öyleyse Sokrates ölümlüdür.

Tümevarım (Endüksiyon);

Tümevarım: Özel olaylardan hareketle genel yargılara ulaşmada izlenen yola tümevarım denir. Türkiye’nin birçok
bölgesindeki intihar olayları incelenip ortak nedenler belirlenerek intihar olgusuna ilişkin bir genellemeye ulaşılması tümevarım metoduna örnektir.

Felsefedeki bir tümevarım örneği: Sultan siyah bir kedidir. Sultan balık yer. Öyleyse tüm siyah kediler balık yer.

Analoji; 

1. Kan dolaşımının şehrin trafiğine benzetilmesi
2. Kalbin bir pompaya benzetilmesi
3. İnşaat çalışanları ve karınca kolonisi
4. Bir eserin analiz edilmesinin polisin bir suçu çözmesine benzetilmesi
5. Aşırı koruyucu annenin bir anne tavuğa benzetilmesi

1. Sizce bu iki metin birlikte tutarlı mı yoksa çelişik midir? İnceleyiniz.

Cevap: Bence bu iki metin birbiriyle tutarlıdır. Çünkü ikisi de benzer doğruları ve düşünceleri savunmaktadır.

2. Tespitinizi metinler üzerinden örnekler vererek destekleyiniz.

Cevap: Mesela ilk metinde Stoacıların evrensel bir kardeşlik düşüncesinden hareket ettiklerini, ikinci metinde de Hümanizmin insanın değerine, ve her türlü düşünceye saygının gerekliliğine inandıklarını gördüğümüz kısımlar tutarlı bilgiler oluşturmaktadır.