10. Sınıf Semih Ofset Felsefe Sayfa 73-76 Cevapları

2. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

A. Aşağıdaki açık uçlu soruları yanıtlayınız.

1. Akıl yürütme ne demektir?
Cevap: Mantıkta akıl yürütme, muhakeme ya da uslamlama bilinen olgular ve kurallar kullanılarak yeni bilgiye ulaşılmasıdır. Akıl yürütme üç başlıkta incelenebilir: tümdengelim, tümevarım ve analoji. Klasik mantığın temelinde tümdengelim vardır

2. Argüman kavramına bir örnek veriniz.

Argüman: Gerçekliğine inandırıcı belgedir.

• Hayvanlar sanat yapamaz.
• Herkes özgürdür bence.

3. Tutarlılık ile doğruluk arasında ne fark vardır?
Cevap: Tutarlılık söylediğin bilginin bir önceki söylediğinle çakışmamasıdır. Söylediklerin doğru da olabilir yanlışt a. Sadece çakışmaması gerekir. Fakat doğruluk bilginin nesnel olup olmamasıdır

4. Gerçeklik nedir? Örnekle açıklayınız.
Cevap:Kelime anlamına göre gerçeklik, var olan her şeydir. Başka bir deyişle hakikatin kendisidir, gerçek olandır. Gerçeklik, bilgi türlerine göre farklı anlamlar içerir. Örneğin bilimsel bilgiye göre gerçeklik deneye konu olabilen varlıklarla ilişkilidir ve olguların genellemelerine dayalı bir yasallılık ile ifade edilir (tümevarım). Felsefi bilgide gerçeklik için duyuları aşan akıl ve ruhsal ögeler de kabul edilir.

5. Kavramların düşünmemizdeki işlevi nedir?
Cevap: Dil felsefesi açısından sözcük ve sözcüklerin bir araya gelerek oluşturduğu tümce kavramları çok önemlidir. Sözcük harşerin bir araya gelmesiyle oluşabilir. Örneğin Türkçedeki “masa” sözcüğü dört harften oluşur. Aynı şekilde “önümdeki masa ahşaptan yapılmış” tümcesi de dört ayrı sözcükten oluşur. Dil felsefecilerinin araştırma konusu tek başına sözcükler değildir. Sözcükler bir tümce içinde belirli bir mantıksal yapıda sıralanırlar ve bir tümceyi felsefi açıdan çözümlediğimizde karşımıza bazı tümce parçaları çıkar. Yukarıdaki tümceye dönelim. Çoğu felsefeciye göre bu tümce iki parçadan oluşur: “önümdeki masa” tümcenin öznesi iken, “ahşaptan yapılmış” tümcenin yüklemidir. Özne ve yüklem arasındaki ayrımı birazdan ele alacağız. İşte hem tümceleri hem de tümcelerin mantıksal parçalarını kapsayan dilsel yapılara bundan böyle “terim” diyeceğiz. Özne konumunda en sık kullanılan terimler özel adlardır. “Sokrates”, “Türkiye”, “Venüs”, “Tanrı” türündeki adların hepsi birer terimdir. Yine özne konumunda kullanılan “o”, “bu”, “şu” gibi zamirler ve “Türkiye’nin ilk Cumhurbaşkanı”, en sevdiğim arkadaşım” gibi betimlemeler de terimlere örnektir.

6. Kavram yanılgısına günlük hayattan bir örnek veriniz.
Cevap: Hava ısısı o kadar yüksekti ki çok bunalmıştım. Bu cümlede hava ısısı yanlış kavrama örnektir hava sıcaklığı olmak zorundadır.

7. Dili doğru kullanmak niçin önemlidir? Açıklayınız.
Cevap: Çünkü doğru iletişim kurabilmek için dili ve kelimeleri açık anlaşılır bir şekilde kullanmak zorunludur.

8. Felsefi bir sorgulamanın temel nitelikleri nelerdir?

Felsefi düşüncenin özellikleri şu şekildedir:

• Felsefi düşünce sorgulayıcıdır.
• Felsefi düşünce akıl yürütür.
• Felsefi düşünce mantık hesapları yapmaya yöneltir.
• Felsefi düşünce çözüm odaklıdır.
• Felsefi düşüncede akıl yordamı her zaman önde tutulur.
• Felsefi düşüncede derinlikli olarak nedensellik üzerinde yoğunlaşılır.
• Felsefi düşünce birçok bilim dalından yararlanarak düşünce deneylerinin oluşturulmasını sağlar.

9. Felsefi bir metni analiz ederken nelere dikkat etmek gerekir?
Cevap: Felsefi metin analizi, genel olarak o metni oluşturan ögeleri ayrıştırma ve aralarındaki ilişkileri ortaya koyma işlemidir. Analiz yapılırken o analizin yol ve yönteminin açıklıkla ifade edilmesi gerekir. Ancak hangilerinden yararlanılacağı sınırlandırılamaz, farklı veya yeni yollar da mümkündür.

10. “Kötülük bilgisizlikten doğar.” argümanının temel dayanakları nelerdir? Sıralayınız.
Cevap: Cahiller yüzsüz olur, cahil cesaretine sahip oldukları için de her türlü kötülüğü yapmaktan geri durmazlar. Ne kadar az bilgi o kadar cahillik ne kadar cahillik o kadar kötülük demektir. Bu yüzden söylenmiş olabilir.

B. Aşağıdaki cümleleri Doğru (D) veya Yanlış (Y) olarak işaretleyiniz.

(D) 1. Düşünme, nesne, olay veya semboller arasında bağ kurma eylemidir.
(Y) 2. Doğru veya yanlış bir yargı bildiren ifadelere akıl yürütme denir.
(Y) 3. Argümanlar akıl yürütme ilkelerine uygun olmadan da oluşturulabilir.
(D) 4. Felsefi sorular varlığın nasıl olduğundan çok öze ilişkin sorulardır.
(D) 5. Kavramlar, düşüncemizi içerisine koyduğumuz kaplar gibidir.
(Y) 6. Dil ve düşünme arasında tek yönlü bir ilişki vardır.
(D) 7. Bir kavramı kişinin ortak anlamından farklı kullanması kavram yanılgısıdır.
(Y) 8. Dili doğru kullanmak sadece bilimler için önemlidir.
(Y) 9. “Nasıl görüyoruz?” sorusu felsefi bir sorudur
(D) 10. Felsefi metinler bir düşünceyi temellendirme amacı taşır.

C. Aşağıdaki kavramları bırakılan boşluklara doğru biçimde yerleştiriniz.

Düşünme • Görüş • Argüman • Tümevarım • Kavramlar Dil ■ Nesne • Felsefi soru * Tutarlılık * Gerçeklik * Bilimsel soru

1. TÜMEVARIM özelden genele doğru yapılan akıl yürütme biçimidir.
2. KAVRAMLAR hepimizin ortak biçimde kullandığı dilsel unsurlardır.
3. DİL düşünme, kültür ve iletişimin temel unsurudur.
4. GÖRÜŞ, bireyin kendi çıkarımlarına dayalı oluşturduğu yargılardır.
5. Ortaya atılan bir iddayı desteklemek için sunulan gerekçelere ARGÜMAN adı verilir.
6. TUTARLILIK düşüncelerin kendi aralarındaki anlamca uygunluk durumudur.
7. NESNE ve olayların zihindeki tasarımına kavram denir.
8. GERÇEKLİK bir varlığın var olması, doğruluk ise yargıların bir özelliğidir.
9 ..DÜŞÜNME nesne, olay ve semboller arasında bağ kurma eylemidir.
10. FELSEFİ SORU özü anlamaya yönelik, genel nitelikli sorulardır.

Ç, Aşağıdaki çokta» seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.

1. – “Doğru veya yanlış bir yargı bildiren ifadelerdir”
■ “Bir kimsenin herhangi bir konu ile ilgili henüz kanıtlanmamış yargılarıdır.”
■ “Zihnin, hirbiriy’e ilişkili önermelerden yeni bir önerme çıkarması işlemidir/’
Bir ifadeler sırasıyla aşağıdaki kavramlardan hangilerini tanımlamaktadır?
A) Önemne-tutarlılık görüş
B) Akıi yürüîme-önerme-düşünme
C) önerme-görüş-akı! yürütme
D) öneri ne-argümau-tutarlılık
E) Görüş-tutarlıiık-onerme

Cevap: C

2. Bütün insanlar akıllıdır.
Ömer ve Zeynep insandır.
O hâlde Ömer ve Zeynep akıllıdır.
Bu ake! yürütme aşağıdakilerden hangisine örnektir?
A) Tümdengelim
B) Tümevarım
C) Analoji
D) Tutarlılık
E) Çelişiklik

Cevap: A

3. Erasmus “Deliliğe Övgü” isimli eserinde deliliği, bilge olup hiçbir şey bilmediğini bilen ve hakikatin ortaya çıkmasına yardım eden kişi olarak tanımlamıştır. O, öngörü sahibidir. Ama inandırın; olmasının, kabul görmesinin, ikna edici olmasının zamanı henüz gelmemiştir. Ona göre insanın gerçek amacı bu tür bir delilik olmalıdır. O, kiliseyi de bu yönüyle ele almıştır. Deliliği konuştururken de çağının kilisesine ve bu arada ruhban sınıfına olabilecek en acımasız eleştirileri yöneltmiştir. Eser, bu yönüyle çağlar boyunca fanatizme Karş; kaleme alınmış önemli yapıtlardan biridir.
Yukarıdaki paragraftan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Delilik kavramının anlamı her çağda değişmiştir.
B) Erasmos. deliliğin bir tür bilgelik olduğunu savunmuştur.
G) Erasmus’a göre din adamları sınıfı gerçek delilik peşindedir.
D) Delilik ile akıllılık arasına tam bir sınır çizmek zordur.
E) Erasmus’a göre dinsel fanatizm tehlikelidir.

Cevap: C

4. Aşağıdaki ifadelerden hangisinde kavram anlamının dışında kullanılmıştır?
A) Dil, insanın en önemli ifade aracıdır.
B) Doğruluk bilginin bir özelliğidir.
C) Var diyebildiğimiz nesneler gerçektir.
D) Kavramlaştıramadığımız şeyleri düşünemeyiz.
E) Felsefi düşünce herkesçe kabul edilen öznel bir bilgidir.

Cevap: E

5. Kişi, ancak dil sayesinde kendinin bilincine varabilir. Dil ile oluşturduğu dünya görüşüyle Öz bilinç sahibi bir kişilik oiur. Dolayısıyla kişinin dille ilişkisini, sadece bir dünyayı anlama olarak ele alamayız. Dil insanın hem dış hem de iç dünyasına açılan bir penceredir.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı sonuç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dil, kişiyi bilinç ve öz bilinç sahibi kılarak inşa eder.
B) Dil, benliğimizi bulduğumuz bir araçtır.
C) Dil, insanın dış dünyayı anlamasını sağlar.
D) Dil, iletişim sağlayan temel araçtır.
E) Dil, dünya görüşü oluşturmamıza yarar.

Cevap: A

6. Bir metni anlamada sorular çok önemlidir. Çünkü bakış açısı sorularla gelişir. Zihnimiz sorularla düşünmeye başlar ve anlamı bulmaya çalışır. Kavramların özü sorular yoluyla eşelenir. Bir metnin yapısı sorularla parçalanır ve birleştirilir. Bu nedenle düşünmede soru sormak cevaplardan daha önemli hâle gelir.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi soruların özelliklerinden biri değildir?
A) Anlamı ortaya çıkarmayı sağlaması
B) Dile ve düşünmeye bağlı olması
C) Kavramların özünü bulmaya yönelik olması
D) Kesin cevaplar içermesi
E) Cevaplardan önemli nitelikte oiması

Cevap: D

7= Aşağıdakilerden hangisi felsefi bîr metinde geçen argümanların taşıması gereken özellikler arasında yer almaz?
A) Argümanların doğruluğu
B) Argümanların tutarlılığı
C) Argümanların görüşü desteklemesi
D) Kavramların doğru kullanılması
E) Argümanların kişisel kanılara dayanması

Cevap: E

D. Aşağıdaki metni okuduktan sonra altta verilen soruları cevaplayınız.

1. Metinde soru sormak hangi yönleri ile ele alınmıştır? Düşüncelerinizi aşağıdaki boş kısımlara yazmaz.

Cevap: Felsefi soruların ne ile ilgili oldukları, neyi kapsadıkları, felsefi soruların hangi alanlarda soruldukları ve bu sorunların seçilmesinin nedenleri üzerinde durulur.

2. Feisefi soruların dil ile ilişkisi nedir? Düşüncelerinizi aşağıya yazınız.

Cevap: Dile felsefe açısından bakınca karşımıza iki önemli ve birbirine bağlı kavram çıkıyor. İlkin toplumumuz için de önemli olan bu kavramlar üzerinde durmak, felsefe nedir, ne anlıyoruz felsefe derken; dil nedir, görevi kültürdeki yeri nedir gibi soruların sorularak cevaplandırılması gayet de önem arz etmektedir.

Siz de felsefeyle ilgili kendi hazırladığınız 5 soruyu aşağıdaki boş kısımlara yazınız.

Gerçek mutluluk nedir?
Gerçekten istediğiniz şeyleri yapmaktan yapabiliyor musunuz?
Sen yapan şey ne?
Gerçek nedir?
Gerçek olan nedir?