11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 104-105-106-107-108-109 Cevapları E Kare Yayıncılık

2. Ünite Değerlendirme Soruları

A- Aşağıdaki metinde numaralandırılmış boşlukları kutuda verilen kelimelerden uygun olanları ile tamamlayınız.

Gaz maddelerin davranışlarını basınç (1), hacim, sıcaklık ve miktar olmak üzere dört temel özellik belirler. Gazların bu temel özellikleri ile ilgili gözlemler gaz yasaları (2) olarak ifade edilmiştir. Gaz yasalarından Boyle Yasası gazların basınç-hacim, Charles Yasası gazların hacim-sıcaklık (3), Gay-Lussac Yasası gazların basınç-sıcaklık ve Avogadro Yasası gazların hacim-miktar ilişkisini açıklar. Gaz yasalarından elde edilen “P V = n R T” denklemi ideal gaz denklemidir. Gazların birçoğu normal şartlarda ideal gaz gibi davranır. normal şartlarda (4) 1 mol ideal gaz 22,41 L hacim kaplar. Gaz molekülleri arasında çekim kuvvetinin olmadığı varsayılan gazlar ideal gaz, gaz molekülleri arasında çekim kuvvetinin olduğu varsayılan gazlar gerçek gaz (5) olarak tanımlanır. İdeal gaz, deneysel yollardan türetilmiş gaz yasalarına tam olarak uyan bir gazdır. Gerçek gazlar ideallikten az ya da çok sapma gösterir. Fakat normal şartlarda bu sapmalar genellikle ihmal edilebilecek kadar küçüktür. Gerçek gazlarda basınç ve sıcaklık (6) değişimlerine bağlı olarak ideallikten önemli sapmalar meydana gelir. Gerçek gazlar, düşük basınçta ve yüksek sıcaklıkta idealliğe yaklaşırlar, tersine yüksek basınç ve düşük sıcaklıkta ideallikten saparlar. Bu sapmalar, gaz molekülleri arasındaki çekme veya itme kuvvetleri ile ilgilidir. Bir gazın sıcaklığı ne kadar yüksekse o gazın sıvılaşması da o kadar zordur. Her gaz için farklı değerlerde öyle bir sıcaklık değeri vardır ki bu sıcaklığın üzerinde bulunan gaz, hiçbir basınç altında sıvılaştırılamaz. Basınç uygulayarak sıvılaştırılamayan gazın sıcaklığına kritik sıcaklık (7), bir gazı kritik sıcaklıkta sıvılaştırmak için gerekli olan basınca da kritik basınç (8) denir. Sıvı fazdan sonra maddeler genellikle gaz fazı olarak nitelendirilir. Fakat madde, kritik sıcaklığının üzerindeki bir sıcaklıkta ise basınçla sıvılaştırılamadığından gaz (9) olarak adlandırılır. Şayet madde kritik sıcaklığının altındaki bir sıcaklıkta ise basınçla sıvılaştırılabildiğinden buhar (10) olarak adlandırılır.

B- Aşağıda verilen ifadeleri okuyunuz. İfadeler doğru ise "D" yanlış ise "Y" harfini işaretleyiniz.

1. Bir gazın basıncı ile hacmi doğru orantılıdır. (Y)
2. Normal şartlar altında bir gazın basıncı 1 atm, sıcaklığı 0 °C’tur. (D)
3. Bir gazın basınçla sıvılaştırabilmesi için kritik sıcaklığının altındaki bir sıcaklıkta olmalıdır. (D)
4. Gazlar düşük basınçta ve yüksek sıcaklıkta ideallikten saparlar. (Y)
5. Gaz moleküllerinin hızı, mol kütlelerinin karekökü ile ters orantılıdır. (D)
6. Celcius ölçeğinde -273 °C, Kelvin ölçeğinde 0 K sıcaklığı mutlak sıfır noktasıdır. (D)
7. Bir faz diyagramındaki üçlü nokta katı, sıvı ve gazın birlikte dengede olduğu noktadır. (D)
8. Gaz moleküllerinin yüksek basınçlı bölgeden düşük basınçlı bölgeye küçük bir delikten kaçması difüzyon olayıdır. (Y)

C- Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Sabit basınçta, 127 ^oC’ta 200 mL hacim kaplayan bir gazın hacminin 220 mL olması için sıcaklığı kaç ^oC olmalıdır?
Cevap: 167 °C

2. Gerçek ve ideal gaz nedir? Gerçek bir gazın ideale yakın bir gaz olarak davranabilmesi için hangi varsayımlar geçerlidir? Açıklayınız.
Cevap: Kinetik Teori’ye göre gaz taneciklerinin öz hacmi ihmal edilir, tanecikler arası çekim kuvveti yok sayılır ve bu şekilde bir ideal gaz tanımı yapılır. İdeal gazlar gaz yasalarına uyan gazlardır. Doğada bulunan gazlar ise gerçek gazlardır. Yüksek sıcaklıkta tanecikler arası çekim kuvveti zayıflar ve bu çekim kuvvetlerini yok saymak kolaylaşır. Aynı şekilde düşük basınçta gazın öz hacmi kapladığı hacmin yanında ihmal edilebilir büyüklükte olur.

İdeal gaz denkleminde 1 mol gaz için
PV/RT = 1 dir.
Gerçek gazlar her koşulda bu eşitliği sağlamaz.

3. CaCO (k) ýsý CaO(k) CO (g) 3 2 + tepkimesine göre 25 g CaCO3 katısı ısıtıldığında oluşan gaz 5,6 L’lik kapta toplanıyor. Toplanan gazın sıcaklığı 273 ^oC olduğuna göre basıncı kaç atmosferdir (C: 12 g/mol, O: 16 g/mol, Ca: 40 g/mol)?
Cevap: 2 atm

4. Bir gaz karışımında 0,4 mol He ve 0,6 mol H2 gazı bulunmaktadır. He gazının kısmi basıncı 1,2 atm olduğuna göre H2 gazının kısmi basıncı kaç atm olur?
Cevap: 1,8 atm

5. Buzdolabı ve klima gibi eşyaların soğutma sistemlerinin çalışma prensibini açıklayınız.
Cevap: Soğutma sisteminde bulunan soğutucu gaz, kompresör tarafından sıkıştırılır. Sıkışan soğutucunun sıcaklığı ve basıncı artar. Soğutucu gaz, kompresörden çıkıp kondansere gelir. Soğutucu gaz kondanser borusundan geçerken sıcaklığı ortam sıcaklığından yüksek olduğundan kondanserden dış ortama ısı salınır. Isı transferi sonucunda soğutucu gazın sıcaklığı düşer. Sıcaklığı düşmüş olan soğutucu, buzdolabı içindeki havadan ve hava aracılığı ile de besinlerden ısıyı alır. Dışarıdan bir enerji girişi olmadan düşük sıcaklıktaki bir cisimden yüksek sıcaklıktaki başka bir cisme sürekli olarak ısı transferi yapabilecek bir makine yapmak mümkün değildir. Daha basit bir söyleyişle enerji soğuk bir cisimden sıcak bir cisme kendiliğinden akamaz.

6. Aynı sıcaklıktaki He ve SO₂ gazlarının yayılma hızlarının oranını hesaplayınız (He: 4 g/mol, O: 16 g/mol, S: 32 g/mol).
Cevap: VHe / VSO2 = 4

7. 2HgO(k) ýsý 2Hg(s) O (g) 2 + tepkimesine göre HgO bileşiğinin ısıtılması sonucunda, 25 ^oC’ta su üzerindeki gazın hacmi 245 mL olarak ölçülmüştür. Su üzerindeki toplam basınç 783,76 mmHg olduğuna göre toplanan O2 gazının kütlesi kaç gramdır (O: 16 g/mol, 25 oC’ta PH2O = 23,76 mmHg)?
Cevap: 0,32 g

8. 1 mol He ve 4 mol CO₂ gazları karışımının bulundukları kaba yaptıkları toplam basınç 8 atm’dir. Buna göre He ve CO₂ gazlarının kısmi basınçları kaç atmosferdir?
Cevap: P_He = 1,6 atm – P_CO2 = 6,4 atm

9. Sabit basınçta, belirli bir miktar gazın hacminin, basınçla değişim grafiğini ve sabit sıcaklıkta, belirli bir miktar gazın basıncının, hacimle değişim grafiğini çiziniz.
Cevap:

10. 27 oC’ta 0,25 atm basınç altındaki CO2 gazının yoğunluğunu hesaplayınız (C:12 g/mol, O: 16 g/mol).
Cevap: 0,45 g/L

160 g O2, 60 g Ne, 204 g H2S ve 160 g Ar gazı bulunduran bir tanktaki toplam basınç 2 atm’dir.

Ç- Aşağıda verilen ifadeleri kavramlarla eşleştiriniz.

E- Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruları cevaplayınız

1. I. Basınç uygulayarak sıkıştırılabilir.
II. Tanecikleri arasında büyük boşluklar bulunur.
III. Yayılma hızları mol kütleleri ile doğru orantılıdır.
Gazlarla ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II
Cevap: B

2. Sabit basınç ve sıcaklıktaki bir kapta 0,4 mol SO₃ gazı bulunuyor. Aynı şartlarda kaba 5,6 g N2 gazı eklendiğinde kabın hacmi 120 mL oluyor. Buna göre kapta yalnız SO₃ gazı varken hacim kaç mililitredir (N: 14 g/mol)?
A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 E) 100
Cevap: D

3. Sabit sıcaklıkta belirli miktardaki bir gazın basıncı 3 atm, hacmi 6 L:dir. Gazın basıncı 5 atm’e çıkarılırsa hacmi kaç litre olur?
A) 1,2 B) 2,4 C) 3,6 D) 4,0 E) 4,8
Cevap: C

4. Sabit basınçta belirli miktardaki bir gazın sıcaklığı 127 °C ve hacmi 4 L’dir. Gazın hacminin 6 L olması için sıcaklığı kaç °C olmalıdır?
A) 25 B) 273 C) 293 D) 327 E) 600
Cevap: D

5. 273 °C’taki ve 22,4 L’lik kapta 14 g N₂ gazı bulunuyor. Aynı sıcaklık ve hacimdeki kabın basıncının 3 atm olması için kaba kaç gram N2 gazı eklenmelidir (N: 14 g/mol)?
A) 35 B) 28 C) 21 D) 14 E ) 7
Cevap: B

6. I. 0 °C’ta ve 1 atm’de hacmi 22,4 L’dir.
II. 273 K’de ve 760 mmHg’da hacmi 22,4 L’dir.
III. 293 K’de ve 1 atm’de hacmi 22,4 L’dir.
Normal şartlarda 1 mol gaz için yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: B

7. N₂(g) +3H₂(g) — 2NH₃(g) Yukarıdaki tepkimeye göre 7g N₂ gazı, yeterli miktarda H2 gazı ile tepkimeye girdiğinde oluşan MH3 gazının 0 °C’ta ve 5,6 L’lik kaptaki basıncı kaç atmosferdir (N: 14 g/mol)?
A) 1,0 B) 1,5 C) 2,0 D) 2,5 E) 3,0
Cevap: C

8. Basıncı 2 atm, sıcaklığı 273 °C olan bir gaz 16,8 L hacim kaplamaktadır. Gazın kütlesi 33 g olduğuna göre bu gaz aşağıdakilerden hangisi olabilir (Ç: 12 g/mol, N: 14 g/mol, O: 16 g/mol, S: 32 glmol)?
A) CO₂ B) SO₂ C) NO₂ D) N₂ E) O₂
Cevap: A

9. Belirli sıcaklıktaki bir kapta kısmi basınçları eşit bir gaz karışımı elde etmek için 13,2 g C02 gazı ile kaç gram NO gazı karıştırıl ma İldir (C: 12 g/mol, N: 14 g/mol, 0:16 g/mol)?
A) 3,0 B) 4,5 C) 6,0 D) 7,5 E) 9,0
Cevap: E

10. Bir gazın basıncını P’den 2P’ye çıkarmak için;
I. n ve V sabitken sıcaklık t °C’tan 2t °C’a çıkarılmalı
II. n ve T sabitken hacmi V’den 1/2 V’ye düşürülmeli
III. V ve T sabitken miktarı n’den 2n’e çıkarılmalı
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: E

11. Yoğunluğu 1,25 g/L olan gazın sıcaklığı 0 °C, basıncı 1 atm’dir. Bu gaz aşağıda kilerden hangisi olabilir? (H: 1 g/mol, C: 12 g/mol, N: 14 g/mol, O: 16 g/mol)?
A) CH₄ B) C₂He C) NO D) N₂ E) N²O
Cevap: D

I. Gazın cinsi
II. Gazın sıcaklığı
III. Gazın miktarı
12. Yukarıdaki ifadelerden hangileri bir gazın difüzyon (yayılma) hızına bağlıdır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

13. Aynı sıcaklıktaki H2 ve O2 gazları 25 cm uzunluğundaki cam borunun uçlarından aynı anda gönderiliyor. Bu gazlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur (H: 1 g/mol, O: 16 g/mol)?
A) O2 gazı H2 gazından daha hızlıdır.
B) Gazların hızları arasındaki oran 2 ’dir.
C) Aynı sıcaklıkta gazların hızları da aynıdır.
D) Gazlar, H2 gazına daha uzak mesafede karşılaşır.
E) Gazlar, O2 gazının gönderildiği uçtan 10 cm sonra karşılaşır.
Cevap: D

14. Gerçek bir gaz, aşağıdaki şartların hangisinde ideallikten daha fazla sapar?
A) Basıncının artırılıp sıcaklığının azaltılması Ne
B) Basıncının azaltılıp sıcaklığının artırılması ile
C) Hacminin azaltılıp sıcaklığının artırılması ile
D) Hacminin ve sıcaklığının artırılması ile
E) Basmanın ve sıcaklığının azaltılması ile
Cevap: A

15. Yukarıdaki cam tüpün bir ucundan S0₂, He ve CH₄ gazları karışımı gönderiliyor. Buna göre gazlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur (H: 1 g/mol, He: 4 g/mol, C: 12 g/mol, O: 16 g/mol, S: 32 g/mol)?
A) S0₂ gazının hızı, CH₄ gazının hızının 2 katıdır.
B) Cam tüpte en önce S02 gazı, en son He gazı çıkar.
C) CH₄ gazı cam tüpten çıktığında, S0₂ gazı 2. bölmeye gelir.
D) He gazı 2. bölmeye geldiğinde, CH₄ gazı
E) He gazı 1. bölmeye geldiğinde, S0₂ gazı
Cevap: D

I. Difüzyon hızları
II. Kısmi basınçları
III. Ortalama kinetik enerjileri
16. Aynı kapta bulunan eşit kütlelerdeki H₂ ve He gazları için yukarıda verilenlerden hangileri aynıdır (H: 1 g/mol, He: 4 g/mol)?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A

17. I. Üçlü noktada katı, sıvı ve gaz fazları dinamik dengededir.
II. Kritik sıcaklığın üstündeki madde basınçla sıvılaştırılabilir.
III. Faz sınırının her noktasında komşu iki faz dinamik dengededir.
IV. Kritik nokta, kritik sıcaklık ve kritik basıncın birleştiği noktadır.
Faz diyagramları ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

18. Belirli sıcaklıktaki bir kapta 6,02 -1023 tane He gazı, 0,1 mol N2 gazı ve 6,4 g CH4 gazı bulunmaktadır. Kaptaki toplam basınç 300 mmHg olduğuna göre CH4 gazının kısmi basıncı kaç mmHg’dır (H: 1 g/mol, C: 12 g/mol)?
A) 30 B) 60 C) 80 D) 120 E)150
Cevap: C

19. 5,6 L’lik bir kaba 273 °C’ta 1,2 g He, 6,4 g S0₂ ve 9,2 g N0₂ gazı konuluyor. Buna göre kaptaki N02 gazının kısmi basıncı kaç atmosferdir (He: 4 g/mol, N: 14 g/mol, O: 16 g/mol, S: 32 g/mol)?
A) 0,8 B) 1,6 C) 2,4 D) 3,2 E) 4,0
Cevap: B

20. CaC0₃ (k) CaO (k) + C0₂ (g) Yukarıdaki tepkime denklemine göre su üzerinde 27 °C’ta 7,38 L C0₂ gazı toplanmıştır. Su üzerindeki toplam basınç 406,74 mmHg olduğuna göre toplanan C02 gazının kütlesi kaç gramdır (C: 12 g/mol, 0:16 g/mol, 27 °C’ta P_H2o = 26,74 mmHg)?
A) 3,3 B) 4,8 C) 6,6 D) 8,4 E) 11,0
Cevap: C