11. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 128 Cevapları Meb Yayınları

Metin Analizi

Aşağıdaki metni okuyup metinden hareketle verilen soruları cevaplayınız.

VAROLUŞÇULUK
İki Türlü Varoluşçu Okul Vardır
Varoluş özden önce gelir. İyi ama ne demektir bu? Şu demektir: İlkin insan vardır yani insan önce dünyaya gelir, var olur; ondan sonra tanımlanıp belirlenir, özünü ortaya çıkarır. Tasarı İnsan Tepeden Tırnağa Sorumludur

Gelgelelim gerçekten de varoluş özden önce geliyorsa insan ne olduğundan sorumludur öyleyse. İşte varoluşçuluğun ilk işi de her insanı kendi varlığına kavuşturmak, varlığının sorumluluğunu da omzuna yüklemektir. Ne var ki biz, “İnsan sorumludur.” derken yalnızca “Kendinden sorumludur.” demek istemiyoruz. “Bütün insanlardan sorumludur.” demek istiyoruz. İnsan, nasıl olmayı tasarladıysa öyle olacaktır. Olmak isteyeceği şey değil tasarlayacağı şey yani. İstemek deyince bilinçli bir kararı anlıyoruz biz, aramızdan birçokları için kendi kendine oluştan sonra gelir bu. Bir kitap yazmak, evlenmek isteyebilirim ama bütün bunlar irade denen şeyden daha köklü, daha kendiliğinden
bir seçmenin belirtisidir.

Seçiş
“İnsan kendi kendini seçer.” dediğimizde her birimizin kendi kendini seçmesini anlıyoruz bundan. Ama insan kendini seçerken bütün insanları da seçer. Kendini seçmesi bütün öbür insanları da seçmesi demektir aynı zamanda. Olmak istediğimiz kimseyi yaratırken herkesin nasıl olması gerektiğini de tasarlarız. Hiçbir edimimiz yok ki olmasını zorunlu saydığımız bir insan tasarımı doğurmasın bizde.

Metinde kırmızıyla yazılmış kavramlarla ne anlatılmak istenmiştir?

Varoluş: Varoluş, felsefe tarihi boyunca önem taşımış, her tür felsefi tartışmanın merkezinde yer almış felsefe kavramlarından biridir. Varolanların varlığını bildirir, öz’ün karşıtıdır, yani bir şeyin ne olduğunu değil varolduğunu bildirir.

Sorumluluk: Sorumluluk, kişinin kendine ve başkalarına karşı yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi zorunluluğudur. Sorumluluk, karakterin en önemli öğelerinden biridir

Metinde altı çizili bölümde vurgulanmak istenen düşünce nedir? Açıklayınız.

Cevap: İnsan özünü kendi yaratır, özünü kendi yaratan tek nesne insandır. İnsandan başka her nesnede yapış varoluştan önce gelir. Önce var olup sonra kendini yaratan sadece insandır. Yalnız insandır ki önce varlaşır, sonra özünü yaratır; nasıl olacağını, neye yarayacağını kendisi çizer. İnsan var olmadan önce tanımlanamaz, çünkü var olmadan önce hiçbir şey değildir. Ancak var olduktan sonra bir şey olacaktır, hem de kendisini nasıl yaparsa öyle olacaktır. Yani insan insanlığını kendi yapar. Demek ki bu yapış keyfe bağlı bir yapıştır.

Sartre, Varoluşçuluk düşüncesi ile insanın nasıl yaşaması gerektiğini ileri sürer? Örnekleyerek değerlendiriniz.

Cevap: İnsan özünü kendi yaratır: dünyaya atılarak, orada acı çekerek, savaşarak… İnsan sorumludur. Varlık özden önce geldiğine göre, insan ne olduğundan veya olmadığından sorumludur. Özünü kendisi tasarladığına göre sorumluluğunu da omuzlarına yüklenmesi gerekir. Hem, bu sorumluluğu sadece kendisine karşı değildir, bütün insanlara karşıdır. Çünkü insan kendisini seçerken bütün insanları da seçmiş olur, olmak istediğini yaratırken herkesin nasıl olması gerektiğini de tasarlar.