11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 186-191 Cevapları Meb Yayınları

4. ÜNİTE SONU SORULARI

Kimyasal tepkimelerde enerji ile ilgili aşağıdaki kavram haritasında yer alan boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.

A- Eksi (-)
B- Ekzotermik tepkime
C- Donma
Ç- Yoğuşma
D- Kırağılaşma
E- Artı (-)
F- Endotermik tepkime
G- Erime
Ğ- Buharlaşma
H- Süblimleşme
I- Hess ysası
İ- Bağ enerjisi (entalpi)
J- Bağ uzunluğu
K- Standart oluşum entalpisi (ısısı)
L- Entalpi
M- Oluşum entalpisi (ısısı)
N- ΔHf

Aşağıdaki açıklamaları ifadelerle eşleştirerek ayraç içine uygun harfi yazınız.

Aşağıdaki yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. Yanlış olduğunu düşündüğünüz yargının karşısına nedenini yazınız.

I. Endotermik tepkimelerde ürünlerin entalpisi, girenlerin entalpisinden küçüktür. (Y) → Endotermik tepkimelerde ürünlerin entalpisi büyüktür.
II. Ekzotermik tepkimelerin entalpi değişimi negatiftir. (D)
III. Tepkime entalpisi hesaplanırken girenlerin entalpileri toplamından ürünlerin entalpileri toplamı çıkarılır. (Y) → Tepkime entalpisi hesaplanırken ürünlerin entalpileri toplamından girenlerin entalpileri toplamı çıkarılır.
IV. Kimyasal bağların kırılması endotermiktir. (D)
V. Tepkimede izlenen yol entalpi değerini değiştirir. (Y) → Entalpi değerini değiştirmez.

Aşağıdaki metinde yer alan boşlukları verilen sözcüklerden uygun olanlarla doldurunuz.

Tepkimeler gerçekleşirken ısı alır veya verir. Tepkime gerçekleşirken ortamdan ısı alırsa (a) endotermik ,ortama ısı veriyorsa (b) ekzotermiktir. Tepkimenin sahip olduğu toplam enerjiye (c) entalpi denir. Isıveren tepkimelerde AH değeri sıfırdan (ç) küçüktür. Isıalan tepkimelerdeki AH sıfırdan (d) büyüktür. Bağın kırılması için gerekli olan enerjiye (e) bağ enerjisi denir. Tepkimeyi oluşturan basamakların entalpi değişimleri toplamına eşit olması (f) Hess Yasası ile ifade edilir.

Aşağıdaki açık uçlu soruların cevaplarını boş bırakılan alanlara yazınız.

5. Kısa mesafeli araba yarışlarında yakıt olarak kullanılan nitrometan (CH₃NO₂), 4CH₃NO₂(s) + 7O2(g) → 4CO₂(g) + 6O(g) + 4NO₂(g) AHo = -2 441,6 kJ tepkimesine göre yanar. Buna göre 12,2 g nitrometanın yanmasıyla açığa çıkan ısı kaç kJ/mol’dür? (CH3NO2: 61 g/mol)
Cevap: X = -122,08 kJ ısı açığa çıkar.

6. Aşağıdaki tabloda verilen olayları, entalpi değerlerine göre belirleyerek uygun olan kutucuğu işaretleyiniz.
Cevap: Tablodaki sıraya göre ΔH < 0 / ΔH< 0 / ΔH > 0 /ΔH < 0 / ΔH > 0 / ΔH < 0

7. Elinize kolonya döktüğünüzde soğuma hissi verir. Soğuma hissinin nedenini C₂H₅OH(s) A C₂H₅OH(g) AH° = 42,2 kJ/mol tepkimesine ve entalpi değerine göre açıklayınız.
Cevap: ΔHo > 0 olduğundan kolonyadaki etanol gaz hâline geçerken ortamdan ısı aldığı için kolonya ele döküldüğünde soğuma hissi verir.

8. Asetik asit (CH3COOH), etanol (C2H5OH) ile oksijenin tepkimesinden elde edilir.
C₂H₅OH(s) + O₂(g) A CH₃COOH(s) + H₂O(s)
Moleküllerin oluşum entalpi değerlerinden yararlanarak tepkimenin AH° değerini hesaplayınız.
AHo [C₂H₅OH(s)] = -277,7 kJ/mol AHo [CH₃COOH(s)] = -484,5 kJ/mol AHo [H₂O(s)] = -285,8 kJ/mol
Cevap: ΔH^o_tepkime = -492,6 kJ/mol

9. Günümüz araçlarının çoğu yakıt olarak oktan (benzinin ana bileşeni) kullanır çünkü oktan depolanması kolay bir yakıttır. Oktanın kolay depolanması avantaj gibi gözükse de çevreye verdiği zarar oldukça fazladır. Oktan yerine çevreyi kirletmeyen yakıtlardan biri olan hidrojen kullanımı yaygınlaştırılabilir fakat hidrojenin depolanması da oktanın depolanması kadar kolay değildir. Hidrojen gazı H2O(s) A H2(g) + 102(g) tepkimesi ile elde edilebilir. 1 atm basınç ve 25 ^oC’de 1 L oktanın (C₈H₁₈) yanmasıyla elde edilen enerjiyi hidrojen gazından elde edebilmek için gerekli hidrojen gazının hacmini hesaplayınız. (doktan = 0,70 kg /L)(AHo(oktan) = -250 kJ/mol, AHo(H2o)= -285,83 kJ/mol, AHo(CO2)= -393,5 kJ/mol) (H: 1 g/mol), (C8H18: 114 g/mol)
Cevap: V = 2632,22 L hidrojen gazı gereklidir.

10. Bir öğrenci 10 km uzaklıktaki okuluna her gün bisikletle gitmekte ve bu yol gidiş dönüş 60 dk. sürmektedir. Öğrenci yolda 1 250 kJ/sa enerji harcamaktadır. Aynı yol otomobil ile gidildiğinde 1,5 L oktan (C8H18) tüketilmektedir. Öğrenci yıl boyunca okula 150 gün gittiğine göre

a) Bisikletle gidildiğinde harcanan toplam enerji miktarı ne kadardır?
Cevap: Bisikletle 187500 kJ’lük enerji harcanır.

b) Otomobille gidildiğinde harcanan toplam enerji miktarı ne kadardır?
(doktan = 0,70 kg /L)( AH°(oktan) = -250 kJ/mol, AH^or -285,83 kJ/mol, AHr -393,5 kJ/mol)(C8H18: 114 g/mol)
Cevap: Otomobille 7557454,31 kJ’lük enerji harcanır.

11. SO₂ (g) + 1/2 0₂(g) A SO₃(g) tepkimesinin entalpisi -100 kJ/mol’dür. Tepkime denklemine göre

a) 6,4 g SO₂ gazının tepkimeye girmesi sonucunda kaç kJ ısı açığa çıkar? (S: 32 g/mol, O: 16 g/mol)
Cevap: 10 kJ/mol

b) 300 kJ enerji elde etmek için tepkimeye giren oksijen gazının (O₂) 0 ^oC’de hacmi 33,6 L ise basıncı kaç atmosferdir?
Cevap: P=1 atm

c) 1,2 mol SO₃ gazı oluştuğunda açığa çıkan enerji kaç kJ’dür?
Cevap: 120 kJ

12. Yukarıdaki tablodan faydalanarak bağların

a) Bağ uzunluklarını büyükten küçüğe doğru sıralayıp nedenini açıklayınız.
Cevap: I > II > III

b) Sağlamlığını büyükten küçüğe doğru sıralayıp nedenini açıklayınız.
Cevap: III > II > I

13. Yukarıda etanın [C2H6(g)] yanma tepkimesi verilmiştir. Tepkimenin entalpi değişimi -1 460 kJ’dür. Etanın standart oluşum entalpisi -84,68 kJ/mol, karbon dioksidin [CO2(g)] standart oluşum entalpisi -393,52 kJ/mol’dür. O-H bağının bağ entalpisi 460 kJ/mol’dür.

a) Yukarıdaki oluşum entalpisi değerlerini kullanarak suyun molar oluşum entalpisini bulunuz.
Cevap: ΔH_H2O = -252,54 kJ/mol

b) O-H bağlarının oluşturduğu suyun (H₂O) molar oluşum entalpisinin değerini bulunuz.
Cevap: 920 kJ

c) Oksijenin [O₂(g)] entalpi değerinin soruda neden verilmediğini açıklayınız.
Cevap: Elementlerin standart oluşum entalpisi sıfırdır.

ç) Tepkime sonucunda oluşan su, sıvı hâlde değil de gaz hâlinde olsaydı tepkimenin entalpisi nasıl değişirdi?
Cevap: Entalpi değeri artar.

14. Aşağıdaki tabloda bazı atomların bağ enerjileri verilmiştir. Tabloda verilen bağ enerjilerine göre C₂H₆(g) + 7/2 O₂(g) 2CO₂(g) + 3H₂O(g) tepkimesinde 45 g C₂H₆ gazının yanmasından kaç kJ ısı açığa çıkar?
Cevap: 1162,5 kJ

15. H₂(g) + Cl₂(g) A 2HCl(g) tepkime entalpisini aşağıdaki tepkimelerden yararlanarak hesaplayınız.
I. NH₃(g) + HCl(g) A NH4Cl(k) → AH^o = -176 kJ/mol
II. N₂(g) + 3H₂(g) A 2NH3(g) → AH₂ = -92,22 kJ/mol
III. N₂(g) + 4H₂(g) + Cl2(g) A 2NH4Cl(k) → AH^o₃ = -628,86 kJ/mol
Cevap: ΔH^o Toplam tep = -184,64 kJ/mol

Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

16. Bir kimyasal tepkimede girenlerin potansiyel enerjisi ürünlerden fazladır.
Buna göre tepkime için
I. Ekzotermiktir.
II. Isı alarak gerçekleşmiştir.
III. Kendiliğinden gerçekleşir.
IV Gerçekleştiği ortamın sıcaklığı artar.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I, II ve IV E) I, III ve IV
Cevap: E

17. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin entalpi değişimi aynı zamanda standart molar oluşum entalpisidir?

A) H2(g) + 1/2 O2(g)→ H2O(s)
B) 2NO(g) + O2(g) → 2NO2(g)
C) SÜ3(g) + H2Ü(s) → H2SÜ4(s)
D) C2H2(g) + H2(g) → C2H6(g)
E) N2(g) + 3H2(g)→ 2NH3(g)
Cevap: A

18. Yukarıdaki tepkime grafiğine göre
I. Tepkime denklemi 2Y + X2 -> 2XY şeklindedir.
II. Tepkime endotermik bir tepkimedir.
III. Tepkime ters çevrilirse ürünlerin enerjisi artar.
IV. Tepkime sırasında dışarıdan 100 kJ/mol enerji alınır.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve IV
Cevap: C

19. Yukarıdaki kap içinde gerçekleşen tepkime ile ilgili
I. Buharlaşma tepkimesi olabilir.
II. Moleküller arası bağlar kırılır.
III. AH > 0’dır.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: E

20-21. soruları aşağıdaki metinden yararlanarak cevaplayınız.

Haşere ve küçük hayvanlar rekabete dayanan yaşam mücadelesini kazanabilmek için farklı savunma sistemleri geliştirmiştir. Bukalemunlar renk değiştirirken bazı kelebekler koku salgılar. Bazı böcekler ise vücutlarındaki zehirli sıvıları püskürtür. Bombacı kın kanatlılar da (Brachinus) vücudundan püskürttüğü bir çeşit kimyasal ile yırtıcıları uzaklaştırır. Karınlarının ucunda her biri iç ve dış bölümden oluşan çift hazne bulunur. İç bölmede hidrokinon ve hidrojen peroksit çözeltisi, dış bölmede ise bir enzim karışımı vardır. Kın kanatlı tehdit edildiği zaman iç bölmeden dış bölmeye bir miktar sıvı çıkar ve enzimlerin de etkisiyle aşağıdaki ekzotermik tepkime gerçekleşir.

Tepkime sonunda kinon ve su açığa çıkar. Açığa çıkan ısı ile kın kanatlı tehdit olarak gördüğü hayvana karışımı buhar şeklinde püskürtür.

20. Tepkime entalpisinin işaretini yorumlayınız.
Cevap: Tepkime ekzotermiktir. İşareti eksidir.

21. Kın kanatlının vücudunda gerçekleşen tepkimenin entalpi değerini bulmak için hangi atomlar arasındaki bağ enerjilerine ihtiyaç olabilir?
Cevap: C-H bağı, C-C bağı, O-H bağı, C-O bağı bulunur.

22-23. soruları aşağıdaki metinden yararlanarak cevaplayınız.

Cep sobaları soğuk havalarda dışarıda çalışan kişilerin kullandığı küçük torbalardır. Torbalar hava geçiren kâğıttan üretilir. Torbanın içinde toz demir, sodyum klorür ve çok az miktarda da su bulunur. Torbanın dışındaki plastik kılıf yırtıldığında O2 molekülleri kâğıttan geçer ve aşağıdaki tepkimeyi başlatır.

4Fe(k) + 3O2(g) →2Fe2O3(k)

Tepkime demirin paslanması olarak bilinen ekzotermik bir tepkimedir. 224 g demir içeren tepkime sonucu 3,5 saate kadar sıcak tutan ısı açığa çıkar.

22. Tepkime sonucu açığa çıkan ısı miktarını hesaplayınız. (Fe: 56 g/mol, O: 16 g/mol) (AHo (Fe2O3) = -824,2 kJ/mol)
Cevap: ΔH^o_tepkime = -1648,4 kJ/mol

23. Potansiyel enerji-tepkime koordinatı grafiğini çiziniz.

24-25. soruları aşağıdaki metinden yararlanarak cevaplayınız.
İstenmeyen yağların temizlenmesi için endüstride yağ çözücüler kullanılır. Yağ çözücüler yağın yapısını değiştirerek ortamı temizler. Yağ çözücü olarak kullanılan metilen klorür (CH2Cl2) aşağıda görüldüğü gibi metan gazının klor gazıyla tepkimesinden elde edilir.
CH4(g) + 2Cl2(g) → CH2Cl2(g) + 2HCl(g)

24. Aşağıdaki tepkimeleri kullanarak verilen tepkimenin entalpisini hesaplayınız.

CH4(g) + Cl2(g)→CH3Cl(g) + HCl(g)
AHo = -98,3 kJ
CH3Cl(g) + Cl2(g) -> CH2Cl2(g) + HCl(g)
AHo = -104 kJ
Cevap: ΔH^o_{Toplam tep} = -202,3 kJ/mol

25. Tepkimenin endotermik mi yoksa ekzotermik mi olduğunu nedeni ile belirtiniz.
Cevap: Ekzotermik tepkime

26-28. soruları aşağıdaki tepkimenin entalpisi ve bağ enerjisi değerlerinden yararlanarak cevaplayınız.

26. Moleküllerin standart oluşum entalpilerinden yararlanarak tepkime entalpisini hesaplayınız.
Cevap: ΔH = -2043,96 kJ

27. Bağ enerjisi değerlerinden yararlanarak tepkime entalpisini hesaplayınız.
Cevap: -1649 kJ

28. Bulduğunuz entalpi değerinden yararlanarak tepkimenin ekzotermik mi yoksa endotermik mi olduğunu nedeniyle belirtiniz.
Cevap: Ekzotermiktir.