9. Sınıf Meb Din Kültürü Sayfa 101-103 Cevapları

4. ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM

A. Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplandırınız.

1. Değer nedir? Örneklerle açıklayınız.
Cevap: Değer, bir milletin sahip olduğu sosyal, kültürel, ekonomik, bilimsel alanlardaki maddi ve manevi ögelerin bütününü ifade eder. Bu tanımdan hareketle değerler, maddi ve manevi değerler olarak sınıflandırılabilir. Kültürümüzün bazı ögeleri hem maddi hem de manevi değerleri bünyesinde barındırır. Örneğin; tarihî camiler mimari eser olarak maddi, dinî bir yapı olarak manevi değer taşımaktadır.

2. Değerlerin oluşumunda dinin nasıl bir etkisi vardır? Açıklayınız.
Cevap: Din, ahlak, örf, adet, gelenek ve hukuk toplum düzenini sağlamada belirleyici olan unsurlardır. Din, ortaya koyduğu ölçülerle insanlar arası ilişkileri düzenler. Bunu yaparken bireyin ve toplumun değer yargılarını da şekillendirir. Dinî ilkeleri benimseyen bir kişi; adalet, akrabaya yardım etmek, misafire ikramda bulunmak, dürüstlük ve yardımseverlik gibi değerlere hayatında yer verir. Bu yönüyle din, kişinin düşünce dünyasına ve pratik hayatına anlam ve değer katar.

3. Değerlerin oluşumunda örf ve âdetlerin nasıl bir etkisi vardır? Yazınız.
Cevap: Değerlerin oluşumunda örf ve adetlerin önemli bir etkisi vardır. Tarihî süreç içerisinde oluşan örf ve adetlerin ortaya çıkmasında pek çok faktör etkilidir. Din, bu faktörlerin en önemlilerindendir. Bu nedenle kültürümüzdeki birçok uygulama dinden etkilenmiştir. Ad koyma, sünnet, mevlit, cenaze, nişan ve evlilik merasimleri ile bayram, taziye ve hasta ziyaretleri gibi uygulamalar kültürümüzün bir ögesi olmakla beraber kaynağını büyük ölçüde dinden almaktadır.

4. Değerler gençlerin kişilik gelişimini nasıl etkiler? Açıklayınız.
Cevap: Gençlerin kişilik gelişimi açısından içinde yaşadıkları aile ve toplumun sahip olduğu değerler belirleyici bir öneme sahiptir. Gelecek nesillerin iyi yetişmesini isteyen toplumların temel değerlerine sahip çıkmaları gerekir. Değerlerin sadece bilgi düzeyinde kalmayıp hayata aktarıldığı toplumlarda gençler sağlam bir karakter ve kişiliğe sahip olarak yetişirler.

5. Temel değerler nelerdir? Listeleyiniz.
Her toplumun tarihi sürecine ve kültürel özelliklerine bağlı olarak oluşan kendine özgü değerleri mevcuttur. Bu değerlerden bazıları toplumu temelden şekillendirmesi ve diğerlerini de etkilemesi bakımından temel değerler olarak kabul edilir.

Temel değerler şunlardır;

• Adalet
• Hikmet
• İffet
• Şecaat

6. Temel değerlerden olan iffet kavramını farklı anlamlarıyla birlikte açıklayınız.
Cevap: İffet kavramının farklı anlamları…

İffet; Namuslu ve şerefli yaşamaktır.
İffet; dürüst ve erdemli bir hayat sahibi olmaktır.
İffet; edep ve haya dairesinde hareket etmektir.
İffet; çirkin söz ve fiillerden uzak kalmaktır.
İffet; giyimde örtünmesi gereken yerleri örtmektir.
İffet; tüm haramlardan uzak durarak, “helal” dairesi içerisinde bütün nimetlerden yararlanmaktır.
İffet; ayakları kaydıracak zeminlerden uzak durmaktır.
İffet; sadece bedensel bir takım haramlardan kaçınmak değil; sağlıklı düşünmekten, her türlü meslek ahlakına kadar geniş bir çerçevede ele alınması gereken bir kavramdır.
İffet; edepli ve namuslu temiz bir hayata sahip olmaktır.

B. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. “ Kültür; dil, tarih, gelenek, ahlak ve edebiyat gibi ögeleri barındırır. Din de bir toplumun kültürünün oluşmasına etki eden ögelerin başında gelir. Din bir toplumun kabullerini, alışkanlıklarını, ahlakını ve değerlerini belirlemede en önemli unsurdur. Bir dinin içerdiği emirler, yasaklar ve ahlaki ilkeler toplumun değer yargılarını belirler.”

Yukarıdaki paragraftan aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?

A) Bir toplumun kültürü, değerler, ahlak ve gelenekler gibi öğeleri içermez.
B) Dinlerin emir ve yasakları değerlerin oluşumunu olumsuz etkiler.
C) Bir toplumda değerlerin oluşumunda din, etkili unsurlardan biridir.
D) Değerlerin oluşumu dinden bağımsızdır.
E) Bir toplumun kültürü ve değerleri dinî unsurlar taşımamalıdır.
Cevap: C

2. Aşağıdakilerden hangisi değerlerin oluşumuna etki eden örf ve âdetlere örnek değildir?
A) Ad koyma B) Evlilik töreni C) Bayram ziyareti D) Namaz kılmak E) Taziyede bulunma
Cevap: D

3. Aşağıdakilerden hangisi temel değerlerden biri değildir?
A) Adalet B) Şecaat C) Mizaç D) Hikmet E) İffet
Cevap: C

4. “Kişiliğin bir parçası olan karakter, bireyin sosyal normlara uyumunu ifade ettiğinden, bir toplumda mevcut olan değerler kişilik gelişimini etkilemektedir. Bir toplumun sahip olduğu değerlerin çeşitli kaynakları vardır. Hukuk, ahlak ve din bunlardan bazılarıdır.”

Yukarıdaki paragraftan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A) Karakter kişiliğin önemli bir parçasıdır.
B) Toplumdaki değerler kişilik gelişimini etkiler.
C) Toplumların sahip oldukları değerlerin kaynakları vardır.
D) Karakter bireyin sosyal normlara uyumunu ifade eder.
E) Kişilik gelişiminde değerler etkili değildir.
Cevap: E

5. Adalet, insanların sahip oldukları hakların belirlenmesini ve bu hakların sahiplerine teslim edilmesini sağlayan temel değerdir. Bu değere sahip olan kimse herkesin hakkını gözetir. Her durumda haklı olanın yanında yer alır. Güçlü de olsa haksıza karşı durur. Herkese layık olduğu şekilde davranır.

Paragrafta vurgulanan temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

A) Adalet toplumun en önemli değeridir.
B) Adil kişi başkalarının hakkını verir.
C) Hak sahibi hakkını almalıdır.
D) Toplumdaki haksızlıklar ortadan kaldırılmalıdır.
E) Haksızlık, güçlünün yanında durulunca ortadan kalkar.
Cevap: A

C. Aşağıdaki boşlukları parantez içindeki uygun kelimelerle doldurunuz.

(adalet, din, temel değerler, değer, örf ve âdetler)

1. Bir milletin sahip olduğu sosyal, kültürel, ekonomik, bilimsel alanlardaki maddi ve manevi ögelerin bütününe değer denir.
2. Örf ve âdetler bir toplumun duygu, düşünce, tutum ve davranışlarını belirleyen yazısız kural ve uygulamalarıdır.
3. Her toplumda tarihi süreç ve kültürel özelliklere bağlı olarak oluşan, o topluma özgü değerler mevcuttur.
4. Adalet doğruluk, eşitlik, denklik, denge, gerçeğe uygun hükmetme, doğru yolu izleme, dürüstlük, tarafsızlık gibi anlamlara gelir.
5. Din, belirlemiş olduğu ölçülerle insanın birey veya toplumla ilişkisini düzenler.

D. Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına (D), yanlış olanların başına (Y) yazınız.

1. (D) Din, bir toplumun kültürünün oluşmasında etki eden ögelerden biridir.
2. (Y) Örf ve âdetler toplumu bir arada tutan unsurlardan değildir.
3. (D) İşlerin liyakat ve ehliyet sahibi kişilere emanet edilmesi gerekir.
4. (D) İslam dini bireye öğütlediği ahlaki ilkelerle, kişilik gelişiminde önemli bir yere sahiptir.
5. (Y) Şecaat sahibi insanlar düşünmeye gerek duymazlar.

E. Bulmacayı çözünüz.

• Bir numaralı kutudan başlayarak içten dışa doğru soruların cevaplarını yazınız.
• Cevapların hangi sayı aralığında olduğu soruların başında belirtilmiştir.
• Tüm bulmacayı çözdükten sonra şifreli ifadeyi bulunuz.

SORULAR
(ADALET) 1-6) Bir işi yerli yerine koyma, hak sahibine hakkını verme.
(AHLAK) 7-11) İnsanların iyiliğini ve mutluluğunu hedef alan kuralların hayata geçirilmesi ile kazanılan iyi ve güzel davranışlar.
(DEĞER) 12-16) Bir milletin sahip olduğu sosyal, kültürel, ekonomik, bilimsel alanlardaki maddi ve manevi ögelerin bütünü.
(ERDEM) 17-21) Ahlakın övdüğü iyi olma, alçak gönüllülük, yiğitlik, doğruluk vb. niteliklerin genel adı, fazilet.
(HİKMET) 22-27) Bilgelik, yerindelik, isabet etmek ve uygunluk anlamlarına gelen temel değerlerden biri.
(İFFET) 28-32) Yeme, içme ve diğer bedeni hazlar konusunda ölçülü olma, aşırı istekleri bastırıp dinin ve aklın buyruğu altına sokmak suretiyle kazanılan erdem.
(SECAAT) 33-38) Yiğitlik, kahramanlık, cesaret.
(HELAL) 39-43) Dinî bakımdan kullanılmasına, yapılmasına, söylenmesine, yenilip içilmesine izin verilen şey.
(HARAM) 44-48) Dinen sorumluluk çağında ulaşmış olan herkese, Allah’ın (c.c.) yapılmasını kesin olarak yasakladığı söz ve davranış.
(GELENEK) 49-55) Bir toplumda, bir toplulukta eskiden kalmış olmaları dolayısıyla saygın tutulup kuşaktan kuşağa iletilen, yaptırım gücü olan kültürel kalıntılar, alışkanlıklar, bilgi, töre ve davranışlar, anane.

(ÖRF) 56-58) Yasalarla belirlenmeyen, halkın kendiliğinden uyduğu gelenek.
(VATAN) 59-63) Üzerinde yerleşilen, ikamet edilen, yurt edinilen yer, ülke, memleket.
(ZEKAT) 64-68) Dinen zengin olan Müslümanların dinî bir görev olarak her yıl mallarının ve paralarının yüzde iki buçuğunu ibadet niyetiyle, fakirler başta olmak üzere Kur’an-ı Kerim’in belirlemiş olduğu yerlere vermeleri.
(SADAKA) 69-74) Allah (c.c.) yolunda harcama, Allah (c.c.) rızası için fakirlere yapılan karşılıksız yardım ve her türlü iyilik.
(MİZAC) 75-79) Huy, yaradılış, tabiat, karakter.

ŞİFRE : ADALET TEMEL DEĞERLERDENDİR