9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 63-64-65-66-67 Cevapları Meb Yayınları

2. Ünite İnsanlığın İlk Dönemleri Ölçme ve Değerlendirme

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 63 Cevabı

A- Aşağıdaki terimleri birer cümleyle açıklayınız.

Satraplık, İran medeniyetinde ülke topraklarının ayrıldığı idari birimlere verilen ad veya Persler'in valilik atamaları olarak da adlandırabileceğimiz sistemdir. Pers imparatorluğu mutlakiyetle yönetilmiştir. Pers hükümdarının yetkileri sınırsız olup istekleri kanun niteliği taşımıştır.

Monarşi, bir hükümdarın devlet başkanı olduğu bir yönetim biçimidir
Aristokrasi ya da soylu erki, iktidarın imtiyazlı ve genellikle soya bağlı bir toplum sınıfının elinde bulunduğu siyasi hükümet şeklidir
Mezopotamya, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden Basra Körfezine kadar uzanan Fırat Nehri ve Dicle Nehri arasında kalan bölgenin ilk çağdaki adıdır

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Eflatun, yazma teknolojisini insan belleği için bir dış tehlike olarak görmüş ve “Yazı teknolojisini elde edenler kendi belleklerini kullanmayı durduracaklar ve unutkan olacaklardır; kendi iç kaynakları yerine dış işaretlerle onları hatırlamak için yazıya bağlanacaklardır.” demiştir.
Eflatun’un yazı teknolojisini insan belleği için bir tehdit olarak görmesinin sebepleri neler olabilir?

Cevap: “Yazı teknolojisini elde edenler kendi belleklerini kullanmayı durduracaklar ve unutkan olacaklardır; kendi iç kaynakları yerine dış işaretlerle onları hatırlamak için yazıya bağlanacaklardır. ”Böyle düşünmesinin temelinde kendi düşünme sistemine karşı gelmesiyle ilgilidir. Platon’a göre tüm bilgiler her an zihnimizde bulunmalıdır ve her an kullanılmaya hazır olmalıdır.

2. Konar-göçerlerin askerî alanda üstün olmalarını sağlayan özellikler nelerdir?
Konar – göçerler, sürekli olarak göçebe bir hayat yaşamışlardır. Konar – göçer halklar, askeri lojistik bakımından da önemli ölçüde tecrübe kazanmışlardır. Göçebe toplumlar sürekli olarak göç ettikleri için göç ederken neyin nasıl olacağını çok iyi bilmektedirler. Bu nedenle lojistik faaliyetlerde askeri alanda da tecrübe kazanmışlardır. Normal şartlar altında göç ederken gerçekleştirdikleri, beslenme, barınma, dinlenme, ortak hareket etme, haberleşme gibi faaliyetleri askeri tatbikat olarak da gerçekleştirdikleri için askeri alanda ve savaş tecrübesi olarak daima üstün gelmişlerdir. Askeri lojistiğin güvenliğinin sağlanması ile göç eden bir toplumun güvenliğinin sağlanması arasında teknik olarak bir fark bulunmamaktadır. Bu nedenle göç etme bir hazırlık safhası olmuştur.

3. Yazıdan önceki dönemde insanın hayat tarzını etkileyen unsurlar nelerdir?
Yazıdan önceki dönemde insan hayat tarzını etkileyen unsurlar oldukça fazlaydı. İletişim yollarının çeşitli olduğu ve yazının olmadığı dönemlerde haberleşme ve haber gönderme işleri insanların uzun zamanlarını almaktaydı. Yazının bulunmasıyla iletişim araçları da gelişmiş ve haberleşme kolay hale gelmiştir. Haberleşmenin, at sırtında kilometrelerce yol gitmekten ibaret olduğu ve vurarak, ateş yakarak, bağırarak sağlandığı durumlar insanların hayatında zorlukların yaşanmasına neden olmuştur. Bu zorlukları aşmak için insanlar çeşitli insanları özellikle görevlendirseler de zamanla daha çok sorun olmuştur. Yazının bulunmasıyla koşulların da haberleşmede kullanılması, mektuplaşma gibi durumlarda kullanılması büyük kolaylıklar sağlamıştır.

4. Hammurabi Kanunları’nın genel özellikleri nelerdir?
Hammurabi Kanunlarında Hammurabi kendini zayıfların ve öksüzlerin koruyucusu, Tanrı adına ülkeyi yöneten, adil ve insancıl hükümdar olarak tanıtmaktadır. Hammurabi Kanunları “dişe diş, göze göz” şeklinde değerlendirilen ve suçu işleyene aynı ağırlıkta cezayı içeren kanunlardır. Hammurabi Kanunu hem daha önce yapılmış olan kanunların ve örf adet hukukunun bir derlemesiyle hem de zamanın ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulmuştur. 282 maddeden oluşan bu kanunların ön söz kısmında Baştanrı Marduk hakkında övücü sözler bulunmakta ve Marduk ile adalet tanrısı Şamaş tarafından Hammurabi’nin nasıl kral seçildiği anlatılmaktadır. Ayrıca burada Hammurabi, adalet ve doğruluğu tesis ettiğinden, huzur ve refahı getirdiğinden söz etmektedir.

5. Mısırlıların dinî inançlarının tıp ve mimariye olan etkileri nelerdir?
Mısırlılar, dini inançlarının tıp ve mimariye olan etkileri bulunmaktadır. Mısırlıların, dini inançları oldukça yoğun ve mistik etkiler taşıyan inançlar olmuştur. Sihir, büyü gibi metafizik olayların da etkili olduğu sosyal hayatın içinde tıp ve mimari de payını almıştır. Mısırlıların gizemli inşalar yapması ve çeşitli teknik aletlerle bu binaları ortaya koyması dini inançlarında devlet başkanlarına tanrı gözüyle bakmaları kapsamında da değerlendirilebilir. Mabetler şeklinde ortaya konan bu yapıların sırları hala çözülememektedir. Tıp alanında da çeşitli ilaçların kullanılması ve bitkilerin yasaklanması da söz konusu olmuştur. Mısırlılar, tıp ve mimariye büyük katkıda bulunmuştur.

6. İlk Çağ’ın tüccar toplulukları hangileridir
Asur,Lidyalılar ve persler ise kara ticaretini yapan ilk uygarlıklardır.Yukarıda belirtmiştik.Fenike,iyon ve yunanlılar da deniz ticaretinde öncülük yapan uygarlıklardır.Girit medeniyeti ekonomisi ticaret,tarım ve balıkçılıktır.Kolonicilik ve deniz ticaretiyle uğraşırlar.Miken( Aka ) medeniyeti de italya ve suriye medeniyetleriyle ticaret yapmışlardır.

7. Tarih öncesi döneme ait Çatalhöyük’te (Görsel 2.46) yapılan arkeolojik kazıların amaçları nelerdir?
Bu yerleşim yerinde arkeolojik kazılarının yapılmasının nedeni, insanoğlunun geçmiş yaşamı hakkında çıkarımlar elde etmektir. Yazıdan önceki dönemin aydınlatılabilmesi için en önemli unsur arkeolojik araştırmalar sonucunda elde edilen araç ve gereçlerdir. Buluntulardan elde edilen bilgiler, yazıdan önceki dönemin doğru okunabilmesinde oldukça önemlidir. İnsanlığın bu döneminde mağaralar, kerpiçten ilkel konutlar, taştan, kemikten, pişmiş kilden yapılmış aletler o döneme ayna tutar.

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 64 Cevabı

Aşağıdaki soruları metinden yola çıkarak cevaplayınız.
1. Yukarı Mezopotamya’nın Bereketli Hilal olarak gösterilmesinin nedenleri neler olabilir?
Bereketli hilal, buyuk bir bölüm toprakları Orta Doğu olarak adlandırılan bölgede bulunan bölgedir. Kışları yağmurlu, yazları ise kurak geçen bölgede Akdeniz iklimi hüküm sürmektedir. Bereketli hilal ifadesi ilk kez ABD’li bilimci James Breasted tarafından kullanılmıştır. Bölge Güney’de Arabistan çölü, Kuzey’de Doğu Anadolu bölgesi ile sınırlanmıştır.

2. Göbeklitepe’nin daha sonra inşa edilen tapınaklara etkisi nedir?
Bulunduğu döneme kadar insanlık tarihine ilişkin neredeyse tartışmasız kabul edilmiş ve insanların şehirciliğe geçişine dair birçok tespiti değiştirmiştir

3. Göbeklitepe’nin bir gözlemevi olabileceğinin kanıtları neler olabilir?
Araştırmacılar, Göbeklitepe’deki ünlü antik sembolleri tercüme ettiler ve 13.000 yıl önceki yıkıcı bir kuyruklu yıldız çarpmasının etkisini anlatan bulgulara rastladılar. Bu bile o dönemde gök bilim çalışmaları yapıldığını gösterir.

4. Günümüzde Türkiye’ye katkı sağlayan diğer tarihî yapıtlar hangileridir?
Türkiye’nin listeye giren ilk değerleri İstanbul’un Tarihi Alanları, Sivas Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası ile Göreme Milli Parkı ve Kapadokya’ydı. Sadece Türkiye sınırları içinde kalıcı listeye giren 15 mirasın yanı sıra adayları içeren geçici listede 60 doğal ve kültürel değer yer almaktadır.

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 65 Cevabı

2. İlk Çağ’da Doğu ile Batı kültürlerinin kaynaşmasında;
I. uluslararası ticaret,
II. göçler,
III. İskender’in Asya seferi
durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C) I ve III
İlk Çağ'da Doğu ile Batı kültürlerinin kaynaşmasında uluslararası ticaret (I) ve İskender'in Asya seferi (III) etkili olmuştur. Göçler (II) de etkili olmuş olabilir, ancak soru "hangilerinin etkili olduğu"nu sormaktadır.

3. Aşağıdakilerden hangisi İlk Çağ Anadolu medeniyetlerinden biri değildir?
A) Hititler B) Frigler C) Urartular D) Lidyalılar E) Akadlar
Cevap: E) Akadlar
Akadlar İlk Çağ Anadolu medeniyetleri arasında yer almazlar. Diğer seçenekler İlk Çağ Anadolu medeniyetlerine aittir.

4.• Urartular tarım alanlarının sınırlı olması nedeniyle daha çok hayvancılık ve madencilikle uğraşmışlardır.
• Mısır’da Nil Nehri etrafında verimli ovaların oluşması Mısır’ın temel geçim kaynağının tarım olmasını sağlamıştır.
Buna göre medeniyetlerin ekonomik uğraşlarında belirleyici olan unsur aşağıdakilerden hangisidir?
A) Coğrafya B) Irk C) Din D) Kültür E) İhtiyaçlar
Cevap: A) Coğrafya
Medeniyetlerin ekonomik uğraşlarında belirleyici olan unsur coğrafyadır. Örneğin, Urartular'ın hayvancılık ve madencilikle uğraşması, coğrafyalarının bu tür faaliyetlere uygun olmasıyla ilişkilidir. Mısır'da ise Nil Nehri'nin etrafında verimli ovaların oluşması, tarımın temel geçim kaynağı olmasını sağlamıştır.

5. Aşağıdakilerden hangisi “kollektif ceza” kavramını açıklayan bir ifadedir?
A) Kadın ve erkeğe aynı cezanın verilmesi
B) Suçu işleyenin yakınlarının da cezalandırılması
C) Köle ile efendisinin farklı cezalara çarptırılması
D) Ölümle cezalandırma anlayışı
E) Bazı suçlarda kısas cezasının uygulanması
Cevap: B) Suçu işleyenin yakınlarının da cezalandırılması
Kollektif ceza, suçu işleyenin akrabalarının da cezalandırıldığı bir ceza türünü ifade eder. Diğer seçenekler farklı ceza türlerini veya uygulamalarını temsil eder.

6. Aşağıdaki medeniyetlerden hangisi kolonizasyon faaliyetlerinde bulunmamıştır?
A) Fenikeliler B) Asurlular C) Frigler D) İyonlar E) Yunanlar
Cevap: D) İyonlar
İyonlar, İlk Çağ'da kolonizasyon faaliyetlerinde bulunmamış olan bir halktır. Diğer seçenekler İlk Çağ'da kolonizasyon faaliyetlerinde bulunan halkları temsil eder.

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 66 Cevabı

7. İstediği hayat şartlarına ulaşmak isteyen insanoğlu geçmişten günümüze yeni yerler bulmak amacıyla göç etmiştir.
İklimdeki değişikliklere bağlı geçim sıkıntısının yaşanmaya başlanması, politik değişiklikler, inanç gruplarının baskı altına alınması gibi gelişmeler insanların yeni yerler aramasında etkili
olmuştur.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi İlk Çağ toplumlarında görülen göç hareketlerinin nedenleri arasında gösterilemez?
A) Sosyal B) Dinî C) Siyasi D) Ticari E) Coğrafi
Cevap: A) Sosyal

8. Nil’in sularının taşması sonucu tarlaların sınırları birbirine karışmış, bu tarlaları ayırmak için Mısır’da ............... ilmi gelişmiştir. Ölümden sonraki yaşama inandıkları için ölülerini mumyalamış böylelikle insan vücudunu tanımışlar, tıp ve ............... bilimlerinde
ilerlemişlerdir.
Metindeki boşluklara aşağıdakilerden hangisinin yazılması doğrudur?
I II
A) Matematik Biyoloji
B) Geometri Astronomi
C) Geometri Fizik
D) Matematik Kimya
E) Geometri Eczacılık
Cevap: A) Geometri Astronomi
Metinde, Nil'in sularının taşması sonucu tarlaların sınırlarının belirlenmesi ve ölülerin mumyalanması gibi faaliyetlerin gerçekleştirildiği dönemlerde geometri ve astronomi bilimlerinin geliştiği belirtiliyor.

9. Toplumların ekonomik uğraşlarında coğrafyanın önemli bir belirleyici olmasında;
I. Urartuların hayvancılık ve madencilikle uğraşması,
II. Fenikelilerin deniz ticaretinde ilerlemesi,
III. Atina ve Sparta’nın tarımda gelişmesi
durumlarından hangileri örnek olarak gösterilebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A) Yalnız I
Perslerin yönetim sistemlerinin etkilediği imparatorluklardan sadece İskender'in imparatorluğu (I) olmuştur. Diğer seçenekler Perslerin etkisi altında değildir.

10. İlk Çağlarda Persler kurmuş oldukları satraplık adındaki eyalet sistemi ile çok geniş toprakları yönetmişler ve kendinden sonraki devletleri de etkilemişlerdir.
Buna göre
I. İskender,
II. Roma,
III. Akad
imparatorluklarından hangileri Perslerin yönetimlerinden etkilenmişlerdir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: D) II ve III

11. Sümerlerin kullandığı çivi yazısı örnekleri ilk olarak hangi alanda kullanılmıştır?
A) Ziraat ve ticaret kayıtlarında
B) Yönetim alanında
C) Savaş hikâyelerinde
D) Yıllıkların tutulmasında
E) Diplomatik yazışmalarda
Cevap: A) Ziraat ve ticaret kayıtlarında
Sümerler, Hiyeroglif yazısını ziraat ve ticaret kayıtları gibi günlük işlerde kullanmışlardır.

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 67 Cevabı

12. İnsanın geçmişini, doğayla mücadelesini, sosyal ilişkilerini ve inançlarını öğrenebilmek için geçmişten günümüze ulaşan izler takip edilir. Bunun için yerleşim yerleri, konar-göçer yaşam alanları, tapınaklar, mezarlar ve doğal çevre araştırılır. Bu araştırma alanlarındaki buluntular sayesinde insanoğlunun geçmiş yaşamı hakkında çıkarımlar elde edilir.
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) İnsanın geçmişini anlayabilmek için bugünün koşulları değerlendirilmelidir.
B) Arkeolojik araştırmalar tarih öncesi dönemin aydınlatılmasında oldukça önemlidir.
C) Tarihin dönemlendirilmesinde insan faaliyetleri önemli rol oynamaktadır.
D) Tarihî olaylar aydınlatılırken yazılı belgelere müracaat etmek gereklidir.
E) İnsanın geçmiş yaşamına dair çıkarımlara ulaşılırken millî değerler korunmalıdır.
Cevap: C) Ölümden sonraki yaşama inandıkları
Mısırlıların ölülerini mumyalamış olmaları ve Urartuların mezarlarını oda biçiminde yapmaları, ölümden sonraki yaşama inandıklarını gösterir.

13. Zehra: MÖ VII. yüzyılda Gediz ve Küçük Menderes vadileri merkez olmak üzere Kral Giges zamanında bağımsız bir devlet hâline gelmişlerdir.
Ali: İnsanlık tarihi boyunca bu devlet, ticaret hayatında ilk kez madenî parayı kullanmıştır. Böylece bu icatla dünya ticaretinde yeni bir atılımı başlattılar.
Aristotales’in deyimiyle değiş tokuşun zorunlu gerekliliğinden para ortaya çıkmış bir başka tarz kazanç becerisi olan ticaret işi oluşmuştur.
Bu diyalogda sözü edilen uygarlık aşağıdakilerden hangisidir?
A) Lidyalılar B) İyon C) Urartu D) Frig E) Hitit
Cevap: A) Lidyalılar
Metinde bahsedilen uygarlık Lidyalılar'dır. Lidyalılar madenî para kullanımını başlatmışlardır.

14. Mısırlıların, ölülerini mumyalamış olmaları ve Urartuların mezarlarını oda biçiminde yapıp içine eşyalar koymaları aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A) Çok tanrılı bir inanca sahip olduklarının
B) Mimari alanda geliştiklerinin
C) Ölümden sonraki yaşama inandıklarının
D) Kozmografya ilmi ile uğraştıklarının
E) Yerleşik hayata geçtiklerinin
Cevap: C) Ölümden sonraki yaşama inandıkları
Mısırlıların ölülerini mumyalamış olmaları ve Urartuların mezarlarını oda biçiminde yapmaları, ölümden sonraki yaşama inandıklarını gösterir.

15. Hiyeroglif yazısını kullanan Mısırlıların, yazı aracı olarak papirüs ve fırça gibi araçlar kullanması aşağıdakilerden hangisini kolaylaştırmıştır?
A) Yazının taşınabilirliğini
B) Piktografik yazının yayılmasını
C) Heykel yapımını
D) Dokuma faaliyetlerini
E) Matbaanın icadını
Cevap: A) Yazının taşınabilirliğini
Papirüs ve fırça gibi araçlar, yazının taşınabilirliğini artırmış ve yazının daha kolay yayılmasına olanak sağlamıştır.

16. Mezopotamya medeniyetlerinde olduğu gibi Hititlerde de cezalar belirlenirken
sosyal sınıf farklılıkları esas alınmıştır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Cezaların kişiye göre değiştiği
B) Kollektif cezaların uygulandığı
C) Medeni kanunların geliştiği
D) Kanun eşitliğinin olduğu
E) Demokrasi yönetiminin varlığı
Cevap: A) Cezaların kişiye göre değiştiği
Metinde ifade edilen cezaların sosyal sınıf farklılıklarına göre belirlendiği anlaşılmaktadır.