9. Sınıf Tutku Coğrafya Sayfa 116 Cevapları

Yandaki görselde vakum pompasıyla havası alınmış bir kutu görülmektedir. Görseli inceledikten sonra aşağıdaki soruları cevaplayınız:

1- Sizce kutu niçin bu hâle gelmiştir? Açıklayınız.

Cevap: Basınçtan dolayı kutu sıkışmıştır.

2. Yükseklere tırmanan bazı insanlarda burun kanamaları, kulak tıkanması, damar şişmesi gibi olaylar gözlenir. Bu tür durumların ortaya çıkmasının nedeni ne olabilir? Tahminlerde bulununuz.

Cevap: Deniz seviyesinden yukarılara çıktıkça havanın sıcaklığının ve neminin değişmesinin yanı sıra soluduğumuz havadaki oksijen miktarında da önemli değişiklikler olur. Deniz seviyesinde havanın içindeki gazların aşağı yukarı beşte biri oksijendir. 5 bin metre yükseklikte de olsa oksijen oranında önemli bir değişiklik olmaz. Lakin yüksek irtifada da oksijen oranının yüzde 20 olması, akciğerlerimize her solukta giren havada aynı miktarda oksijen olduğu anlamına gelmez. Yükseklere çıktıkça atmosferin basıncı azalır, içindeki oksijen molekülleri seyrekleşir. Aynı miktarda oksijen için çok daha sık ve daha derin solumamız gerekir.

3. Ortalama bir insan vücuduna havanın uyguladığı kuvvet 10 -15 tondur. Sizce bunca yükü nasıl taşıyabiliyoruz? Yorumlayınız.

Cevap: Okyanusların sekiz yüz metre derinliğinde yaşayan balıklar, havaya çıkarılınca parçalandığı gibi, insanlar da hava basıncı altından çıkarılınca yaşayamaz. Hava, deniz kenarında, bir santimetrekare yüzeye yaklaşık olarak bir kilogram basınç yapmaktadır. Bu basınç miktarına, “bir atmosfer” denir ki 76 cm yüksekliğindeki civa sütununun basıncına eşittir. Civanın özgül ağırlığı 13,6 gr/cm3 olduğu için, bin otuz üç santimetre (76×13,6=1033,6) suyun basıncı, yani 10 m ve 33 cm yüksekliğindeki suyun basıncı bir atmosferdir. İnsan derisinin yüzölçümü, ortalama bir buçuk metre kare olduğuna göre, hava hepimizi on beş ton kuvvetle ezmektedir. Bu büyük kuvvet altında, pestil haline gelmeyişimiz, solunum sayesindedir. Solunum yolları, akciğer keseleri, kapiller ve kan damarları ile vücudumuzun bütün hücrelerine hava gittiğinden, içimizde de, hariçteki basınca eşit bir basınç mevcuttur. Sıcak havada basınç azalır, barometre düşer. Soğukta ise yükselir. Bu basınç değişmesi, sıhhatimiz için de çok mühimdir. Bu değişme olmasaydı, bildiğimiz hastalıkların dörtte biri mevcut olmazdı. Sıhhi iklimler; kırların ve kışın yaylaların, ilkbaharda ekvator adalarının iklimleridir.