9. Sınıf Tutku Fizik Sayfa 128 Cevapları

1) Yandaki görselde verilen uçak sabit hızla hareketlidir. Buna göre uçağın etkisinde kaldığı kuvvetleri belirterek eylemsizliği yenebilmesi için neler yapılabileceğini defterinize yazınız.

Uçakların uçmasını ve uçuş sırasında kontrolünü sağlayan ve etkileyen dört ana kuvvet vardır. Bu kuvvetler; Taşıma kuvveti ( Lift ), Ağırlık ( Weight/Gravity ), İtme/Çekme ( Thrust ), Sürükleme ( Drag)dir. Bunlar şekil 4te gösterilmiştir.

Bu kuvvetler karşılıklı çiftler halinde birbirlerini zıt yönde etkilerler.

Taşıma Kuvveti:Uçak ve helikopterlerin havalanmasını sağlayan ve havada tutunmasını sağlayan kuvvettir. Tüm uçaklarda asıl taşıma kuvveti kanatlardan elde edilir. Helikopterlerde ise taşıma bir eksen etrafında dönen kanatlardan( pal) elde edilir. Bu nedenle helikopter döner kanatlı uçak diye olarak ta adlandırılır. Bazı uçaklarda kanatlara ek olarak gövde ve yatay kuyruk üzerinden de taşıma elde edilmektedir.Bu kuvvetler sırasıyla inceleyelim.

Ağırlık Kuvveti:Taşıma kuvvetinin ters yönündedir. Normal yatay uçuşta taşıma ağırlık kuvvetine eşittir. Fakat yatışlı keskin dönüşlerde ve yere dik yapılan dairesel akrobatik manevralarda yerçekimi ivmesi etkisi ile uçağa binen yük artar. Bu nedenle keskin dönüşlerde artan ağırlığa karşı kaldırma kuvvetini arttırmak için ya hücum açısı arttırılır ya da motorların gücü arttırılır.

İtme/Çekme Gücü:Uçağın kanatlarında taşıma oluşması için kanadın etrafından belli bir hava akımı geçmesi gerekir. Helikopterlerde bu pallerin bir merkez etrafında döndürülmesi ile elde edilir. Sabit kanatlarda ise uçak öne doğru bir motor gücü ile çalışan pervane tarafından itilerek veya çekilerek yada jet motorlu uçaklarda tepki kuvveti ile geri sürükleme kuvveti yenilerek öne doğru yatay bir hareket verilir.

Sürükleme Kuvveti:Uçağın hava akımına karşı gösterdiği dirençtir. İtme/çekme yönünün zıt yönünde oluşur. Geri sürükleme kuvveti arttıkça uçağın öne doğru hareket etmesini sağlayan motor gücünün de artması gerekir ve yakıt sarfiyatı artar, hız kaybı olur.

2) Bir savaş uçağının havalanması için birçok kuvveti yenmesi gerekir. Havalanan uçağın yaptığı hareket ivmeli bir hareket midir? Defterinize yazınız.

Cevap: Havalanan uçağın yaptığı hareket ivmeli bir harekettir. İvmeli hareket; hızın birim zamandaki (bir saniyedeki) değişme miktarıdır. Cismin hızı zamanla değişiyorsa, ortalama ivme hızdaki değişimin geçen zamana bölümüyle bulunur. Uçağın hızı zamanla ve hızlı bir şekilde değiştiği için ivmeli bir harekettir.