9. Sınıf Tutku Fizik Sayfa 285-294 Cevapları

6. ÜNİTE SONU ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI

A. aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1) Sürtünme ile elektriklenme özelliklerini açıklayınız.

Sürtünme ile elektriklenme belli maddelerin başka maddeler ile sürtünme teması sonrası elektriksel olarak yüklü hale geldiği dokunma ile elektriklenmenin bir türüdür. Camın kürkle sürtünmesi ya da saçın taranması sürtünme ile elektriklenmeyi sağlar. Günlük hayattaki çoğu statik elektrik durumu sürtünme ile elektriklenme çeşitidir. Oluşturulmuş kutupluluk ve yüklerin kuvvetliliği yüzey pürüzlüğü, sıcaklık, gerilme ve diğer özelliklere bağlı olarak maddeden maddeye değişmektedir.

2) Dokunma ile elektriklenme neden iletken cisimler arasında gerçekleşir açıklayınız.

İletken cisimler birbirlerine dokundurulduğunda aralarında yük alışverişi olur. Böylece toplam yük cisimler arasında paylaşılır. Yüklerin paylaşımı tamamen birbirine dokundurulan cisimlerin fiziksel ve geometrik yapısına bağlıdır. Örneğin, küresel cisimler birbirine dokundurulduğunda toplam yük küresel cisimlerin yarıçapı ile doğru orantılı olarak paylaşılır.

a) Yüklü bir cisim özdeş başka bir cisme dokundurulursa başlangıçtaki net yükü aralarında eşit şekilde paylaşırlar.

b) Yüklü bir cisim aynı cins elekrikle yüklü başka bir cisme dokundurulduğunda, cisimlerin yük kapasitelerine göre üç durum oluşabilir.

c) Yüklü bir cisim zıt cins elektrikle yüklü başka bir özdeş cisme dokundurulduğundan yine cisimlerin yük kapasitelerine göre üç durum olabilir.

3) Elektriksel iletken ve yalıtkan cisimlerin yapılarını karşılaştırınız.

Elektriksel İletken : elektriği iletme özelliğine sahiptir.
Yalıtkan : elektriği iletme özelliğine sahip değildir. Elektriği iletmez.

4) Topraklanmış nötr K ve L cisimleri iletkendir. L cisminin yanına şekildeki gibi negatif (-) elektrikle yüklü levha yaklaştırılıyor. Bir süre sonra önce toprak bağlantısı kesilip daha sonra negatif (-) elektrikle yüklü levha uzaklaştırılıyor. Bu durumda K ve L levhalarının yük dağılımını çizerek gösteriniz.

Cevap: K (+), L nötr durumda

5.Şekildeki r ve 3r yarıçaplı K, L iletken kürelerinin yükleri -2q ve +18q’dur. Küreler yalıtkan saplarından tutularak birbirine dokundurulduğunda hangi küreden diğerine ne kadar yük geçer?

Cevap: K’den L’ye – 6q yükü geçer

6.Özdeş K, L ve M kürelerinin yük miktarları +q kadar olup K ve L küreleri birbirine dokunmakta iken +q yüklü M küresi şekildeki gibi L küresine yaklaştırılıyor. Yük hareketi tamamlandığında kürelerin yük miktarlarını büyükten küçüğe sıralayınız.

Cevap: q_K > q_M > q_L

7) Negatif yüklü bir elektroskopa yüklü bir K cismi yaklaştırıldığında elektroskop yaprakları biraz kapanmaktadır. Buna göre K cismi elektroskopa dokundurulsaydı elektroskopun yük cinsi neler olabilirdi? Bu durumda elektroskopun nötr olma durumundan söz edilebilir mi? Açıklayınız.

Cevap: (+) veya (–) veya nötr olabilir. Nötr olması için elektroskop yükü ile K’nin yününün eşit miktarda olması gerekir.

8.Şekildeki içi boş silindirik cismin K dış, L iç yüzleri olup L yüzü bir iletkenle topraklanmıştır. +q yüklü bir cisim silindirik cismin içerisine dokundurulmadan yalıtkan bir iple tutularak sarkıtılıyor. Bu durumda yük hareketi bittiğinde K ve L yüzlerinin yükü için ne söylenebilir? Açıklayınız.

Cevap: L (–), K nötr

9.Şekildeki yükleri +q ve +5q olan özdeş küreler verilen konumlarında iken birbirlerini F şiddetinde kuvvetle itmektedir. Bu küreler yalıtkan saplarından tutularak birbirine dokundurulup yük alışverişi bittiğinde aynı yerlerine konuyor. Bu durumda birbirlerine uyguladıkları elektriksel kuvvet şiddetinin kaç F olduğunu bulunuz.

Cevap: 9F/5

10.K, L ve M kürelerinin yükleri qK, qL ve qM olup elektrik alan çizgileri şekildeki gibidir. Buna göre kürelerin yük cinsleri ne olmalıdır?

Cevap: K(+) , L(–), M(+)

B. Aşağıda verilen cümlelerde noktalı yerleri kutu içerisindeki kelimelerden uygun olanı ile tamamlayınız.

1- Benjamin Franklin 2- nötr 3- proton 4- yüklü 5- negatif 6- elektron 7- elektriklenmiş 8- iletken 9- yüzeyinde 10- elektriksel alan

C. Aşağıda verilen ifadelerde yargılar doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1- D 2- D 3- D 4- D 5- Y 6- Y 7- Y 8- D 9- Y 10- D

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

1- C 6- D 11- A 16- E
2- D 7- C 12- D 17- C
3- A 8- D 13- E 18- C
4- B 9- E 14- C 19- B
5- B 10- A 15- E