9. Sınıf Tutku Yayıncılık Fizik Sayfa 91 Cevapları

Ünite İçin Ön Hazırlık Soruları

• Evrende hareketsiz olarak tanımlayabileceğiniz bir sistem veya parçacık var mı? Hareketsiz dediğiniz sistem veya parçacıklar kime ve nereye göre hareketsizlerdir?

Cevap: Evren, hareket kanunlarına göre varlığını korumakta ve devam ettirmektedir. Evrende her şey atomlardan oluşmaktadır. Hareketsiz bir cisimden bahsetmek mümkün değildir. Bir sistemin hareketsiz olduğunu kabul etmek onun var olmadığını kabul etmek anlamına gelmektedir.Hareketsiz bir evren başlangıcı olmayan bir evren olarak tanımlanmaktadır. Hareketsiz olma durumu bir hareketli cisme göre hareketin az, çok ya da sıfır konumunda olması durumudur. Mutlak sıfır noktasındaki bir hareketsizlikten bahsetmek mümkün değildir. Çünkü evrende atomlar düzeyinde sürekli bir hareketlilik vardır.

• Gözlemlediğiniz hareket türleri nelerdir? Bir otomobilin, lunaparktaki bir dönme dolabın veya üzerine kuvvet uygulanan bir gitar telinin hareketini nasıl sınıflandırırsınız?

Cevap: Birçok hareketi türü bulunmaktadır. Cisimler dış etkenlerin etkisiyle hız kazanması hareketlenmeleri anlamına gelmektedir. Bir otomobilin, lunaparktaki bir dönme dolabın ya da zerine kuvvet uygulanan bir gitar telinin kendine has hareket özellikleri bulunmaktadır.Gözlemlediğimiz hareket türleri şu şekildedir:

Otomobilin hızlanması ya da yavaşlaması, hızlanan ya da yavaşlayan harekettir. Lunaparktaki dönme dolabın hareketi dönme hareketidir. Gitarın tellerinin hareketi sallanma hareketi olarak bilinmektedir. Hareket, cismin hız kazanmasıdır.

• Alınan yol ile yer değiştirme arasındaki farklar nelerdir? Harekete başladığı yere geri dönen cisimler için yol aldığından mı, yer değiştirdiğinden mi söz edilir? Araştırınız.

Cevap: Hareket halindeki bir cismin, geldiği son konum ile başlangıçtaki konumu arasındaki farkı o cismin yer değiştirme miktarıdır. Cisim hareketi sonucunda başladığı konuma dönüyorsa yer değiştirmesi 0 kabul edilir. Yer değiştirme vektörel bir büyüklüktür ve yönü vardır.Cismin hareketi boyunca izlediği yolun uzunluğuna da alınan yol denir. Skaler bir büyüklüktür, bu nedenle herhangi bir yönü yoktur. Cisim bir doğru üzerinde hareket ederse, alınan yol büyüklüğü ile yer değiştirmesi eşit olur.

• Yatay bir zeminde hız verip attığınız cisimler yol boyunca siz kuvvet uygulamadığınız halde neden yavaşlar?

Cevap: Yatay bir zemin üzerinde hız verilip atılan cisimler yol boyunca devam etmektedir. Hız kazanan cisimler, enerji kazanan cisimlerdir. Enerjinin durgun halden harekete geçmesi enerjinin dönüşümü anlamına gelmektedir. Yatay bir cisim üzerinde de bu gerçekleşmektedir.

Yatay bir zeminde hız verip attığımız cisimler yol boyunca biz kuvvet uygulamadığımız halde dururlar. Çünkü kinetik enerji, potansiyel enerjiye dönüşür, Cisim üzerindeki kuvvetler denge konumuna gelir. Sürtünme kuvveti de cismin hareket yönüne ters olan ve durdurucu etkene sahip bir kuvvettir. Bu nedenle biz müdahale etmesek de cisim bir süre sonra durur.