Bağlaçların özellikleri nedir

Kelimeleri, kelime gruplarını, cümleleri ve kimi zaman da paragrafları şekil ve anlam bakımından birbirine bağlayan ve yüklendikleri işlevler ile, bağlandıkları sözler arasında türlü anlam ilişkileri kuran kelime ve söz öbeklerine bağlaç denir. En sık kullanılan bağlaçlardan bazıları şunlardır: ama, fakat, lâkin, ancak, yalnız, oysa, oysaki, hâlbukive, ile, ki, de, çünkü, veya, ya da, ne…ne (de), ya…ya (da), gerek…gerek(se), ha…ha, ister… ister(se), kâh…kâh, de...de, hatta, hem, hem de, yine...

Bağlaçların özellikleri
1. Bağlaçlar da edatlar gibi tek başlarına anlam taşımaz.
2. Bağlaçların görevleri kelimeleri, kelime gruplarını ve cümleleri birbirine bağlamaktadır. Ancak bağladıkları ögelerin anlam ve anlatım güçlerini genişletip zenginleştirir. Edatlardan farkı, zaten var olan anlam ilgilerine dayanarak bağ kurmasıdır. Edatlar ise yeni anlam ilgileri kurar.
3. Cümleler arasında konu ve anlatım bütünlüğü sağlar.
4. Bağlaçlar cümleden çıkarılınca anlam bozulmaz ama daralabilir.
Örnek: Eve gittim fakat onu bulamadım. cümlesi “Eve gittim, onu bulamadım.” şeklinde de yazılabilir. Anlam bozulmaz ama daralır.
5. Bağlaçlar önceki ve sonraki kelimeden ayrı yazılır. Bir tek “ile” bağlacı bitişik yazılabilir.

Bağlaç türleri

1. Sıralama Bağlaçları: Bunlar art arda gelen eş değer veya eş görevde kelimeleri, kelime gruplarını ve cümleleri birbirine bağlayan bağlaçlardır. Başlıcaları: ile, ilâ, dahi, ve, da... da, gerek... gerek(se), hem... hem, ister... ister, ne... ne, olsun... olsun gibi bağlaçlardır.
Örnek: Hayal ile gerçeği birbirine karıştırıyordu. (Art arda gelen eş görevde (nesneleri) kelimeleri bağlamıştır.) Bize geldi ve hiç kalmadan gitti. (Cümleleri birbirine bağlamıştır.)
Uyarı: “ve” bağlacından önce noktalama işareti kullanılmaz, cümle bu bağlaçla başlamaz.
Örnek: “Kırtasiyeden kalemle defter aldım.” cümlesini “Kırtasiyeden kalem ve defter aldım.” ya da “Kırtasiyeden kalem, defter aldım. şeklinde söylediğimizde anlamda bozulma olmadığı için “ile” kelimesi bu cümlede bağlaçtır.

2. Karşılaştırma bağlaçları: Cümlenin iki ögesini karşılaştırma işlevliyle birbirine bağlayan bağlaçlardır. Başlıcaları: ya, ya... ya, ya da, yahut, veya, veyahut da’dır.
Örnek: Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli.

3. Pekiştirme bağlaçları: Cümlede birbiriyle ilişkili iki ögeden birini ötekine anlamca güçlendirerek bağlayanlardır: da, dahi, bile, mı /mü, ise, -sa, ya gibi. Bu bağlaçların hepsi de bağladıkları ögeden sonra gelirler.
Örnek: Gerçekten de doğru söylüyordum.

4. Nöbetleşme bağlaçları: Cümledeki iki öge arasında, çeşitli yönlerden seçenekli bir bağlama işlevi yüklenmişlerdir. Başlıcaları: bazen... bazen, bazı... bazı, bir... bir, biri... öbürü, kâh... kâh, kimi... kimi gibi tekrarlı bağlaçlardır. Örnek: “Ne yapacağını şaşırmış; kah gülüyor, kah ağlıyordu.”

5. Cümle bağlayıcısı niteliğindeki bağlaçlar: Cümleleri birbirine bağlar. Başlıcaları şunlardır: çünkü, açıkçası, aksi hâlde, ama, ancak, anlaşılan, anladığım kadarıyla, aslında