Felsefe nedir

“Felsefe her şeyden önce düşüncelere, kavramlara ve dile açıklık getirmeyi amaçlar. Felsefe yapmak açık ve doğru düşünmektir. Felsefe hem akademik bir disiplin hem de asli bir hayat becerisidir. Bir faaliyet olarak felsefe sorular sormak, varsayımlara meydan okumak, gelenekselleşmiş fikirleri gözden geçirmek, kelimelerin anlamını ortaya çıkarmak, kanıtın değerini ölçüp biçmek ve argümanların mantığını incelemektir.”

Felsefe evreni, dünyayı ve yaşamı anlamaya çalışan; varlığın ve bilginin kaynağını bilimsel olarak araştıran bilim dalıdır. Felsefe biliminde görüş belirten kişilere ise filozof adı verilir. Filozoflar, yaşamın amacını, sırlarını ve varoluş sebebini açıklamaya çalışırlar. Sokrates (Sokrat), Platon, Konfüçyüs (Konfüçyüz), Aristoteles (Aristo), Farabi, İbn-i Sina, Rene Descartes (Rön Dekart) dünya çapında bilinen filozoflardandır.

Felsefe bilimi, insanların olayları eleştirel ve sorgulayıcı bir bakış açısıyla değerlendirmesine katkı sağlar. Felsefe bilimi düşünceye saygıyı ön planda tutmaktadır. Düşüncelerine katılmasak bile her insanın düşüncesine saygılı olmamız gerektiğini öğretir. Aynı zamanda bize de kendi düşüncelerimizi özgürce ifade edebilme yeteneği kazandırır. Bu özelliklerinden dolayı felsefe bilimi, diğer bilimlerin gelişmesine de yardımcı olur.

Hayatımızda karşılaştığımız pek çok olayın gerisinde bir felsefi düşünce olduğunu görmek istemeyiz. Oysa bizim düşüncelerimiz, dünyada yaşanan olaylar, ekonomik ve siyasal sistemler belirli felsefelerin ürünüdür. Anlaşılması zor gibi görülen felsefe, bizi sürekli etkileyen durumların bir nedenidir. Bu anlamda, yaşadığımız hayatın içerisinde felsefenin gerçekliğini görebilmek mümkündür.

“Altın arayıcıları çok şey kazarlar, az ve değerli olanı bulmak için.” [Herakleitos (Heraklitos)]

Felsefe nedir sorusu felsefe tarihinde birçok ve farklı cevabı olan sorulardan biridir. Öncelikle “Felsefe nedir?” sorusunun felsefenin doğasına ne kadar uygun olduğunu düşünmek gerekir. Felsefe, konuları itibariyle kuşatıcı bir alandır. Bazı filozoflara göre felsefe, bütün bilimlerin ele aldığı gerçekleri topluca içine alan bir etkinliktir.

Her filozof kendi felsefi görüş, tutum ve bakış açısına göre bir felsefe tanımı yapmıştır. Bir terim olarak felsefe Grekçe “philo” sevgi; “sophia” bilgi, bilgelik sözcüklerinin birleşmesinden oluşmuştur. Terim anlamı “bilgelik sevgisi” demektir. Filozof (philosophos) ise bilgeliği seven kişidir. Felsefe, “bilgiyi, bilgeliği sevmek” olduğu gibi, “bilgiyi aramak ve peşinde olmak” anlamında da kullanılmıştır. Bu kavramı ilk defa kullanan Yunanlı matematikçi ve filozof Pythagoras’tır (Paytagoras) (MÖ 570-495). Matematiği hayatının temeline yerleştiren ve evrenin özünün sayılardaki uyum ve dengeye dayalı olduğunu savunan Pythogoras için felsefe sürekli devam eden bir arayıştır.

Hikmet ise felsefe teriminin İslam dünyasındaki karşılığıdır. İslam filozoflarından El-Kindi’ye göre; “Felsefe, beşeri güç miktarınca eşyanın hakikatini bilmek içindir.” Farabi, İbn-i Sina ve İbn-i Rüşd gibi filozoflar felsefe ile hikmet kavramlarını aynı anlamda kullanmışlardır. Felsefe ve hikmet arasında bir anlam ilişkisi olduğu gibi farklar da bulunmaktadır. Bu farklardan önemlisi, felsefe kaynağı itibariyle akla, hikmet ise inanca dayanmaktadır. Felsefe insanın bağımsız bir varlık olarak hakikati akılla kavrayabileceği fikrini ortaya atar, hikmet ise aklın yanına kılavuz olarak içgörü, sezgi ve ilhamı da alır. Hikmet sadece insanın kendi çabası ile elde edilen bir sonuç değil, insanın manevi keşfinin de bir sonucudur.