İdeal toplumsal düzenin varlığını kabul etmeyen görüşler

Sofizm, önemli temsilcileri Protagoras ve Gorgias’ın olduğu sofizme göre her şey insana göre değişir. İyinin, doğrunun kendi başına anlamı yoktur, onları anlamlı kılan insanın ve toplumun algılayışıdır. Toplumların yönetilmesini sağlayan kurallar da algılayışa göre farklılık gösterdiğinden ideal bir toplumsal düzen olamaz.

Nihilizm, ahlak ve varlık anlayışlarında hiçbir değeri ve varlığı kabul etmeyen nihilistler toplum felsefesinde de ideal bir toplumsal düzenin olamayacağı sonucuna ulaşmışlardır. Bir otorite olmadan toplumsal düzen sağlanamayacağından hiçbir otoriteyi kabul etmeyen nihilistlere göre de ideal bir toplumsal düzen olamaz. Nikolay Çernişevski (1828-1889) bu akımın başlıca temsilcisidir. Nihilizmin siyasetteki uzantısı olan anarşizme göre toplumdaki bütün norm, değer ve kurumlar reddedilmelidir. Bu nedenle belirli kurallara göre ortaya çıkması gereken ideal bir toplumsal düzen kurulamaz. İdeal düzenler bireyselliği ve yaratıcılığı dolayısıyla özgürlüğü yok eder. Anarşizm'in önemli temsilcileri; Proudhon, Pyotr Kropotkin (1842-1921), Bakunin’dir.

Anarşizm, insan üzerindeki tüm kısıtlama ve zorlamalar kaldırılmalı, otoritesiz ve devletsiz bir düzen kurulmalıdır. İnsanlar devlet olmadan daha adil ve mutlu yaşayabilirler. Bu nedenle ideal düzen olamaz. Bu akımın başlıca temsilcileri Proudhon, Stirner ve Bakunin’dir.