Mezopotamya medeniyetleri

Mezopotamya Yunancada “iki nehir ortasındaki ülke” anlamına gelir. Bu isim tarihte Doğu Anadolu'dan doğup Basra Körfezi'nde denize dökülen Dicle ve Fırat Nehirlerinin çevresinde kalan topraklar için kullanılmıştır. Asya kökenli bir kavim olan Sümerler MÖ 4000 yıllarından itibaren bu bölgeye yerleştiler. Sümerler MÖ 2375’te Lagaş Sitesi Kralı Urkagina ile de tarihin bilinen ilk yazılı kanunlarını yaptılar. Diğer yandan dünya edebiyatının ünlü destanları olan “Gılgamış”, “Tufan” ve “Yaratılış” destanlarını yazdılar. Geceyi ve gündüzü on ikişer saat olarak hesaplayan Sümerler bir yılı otuzar günden oluşan on iki aya böldüler. Ay ve Güneş tutulmalarının zamanını hesapladılar ve ay yılına göre düzenledikleri takvimi kullandılar. Çarpma ve bölme işlemlerini kolaylaştırmak üzere cetveller hazırlayarak alan ve hacim ölçme yöntemlerini geliştirdiler. Ayrıca daireyi 360 dereceye bölerek geometri ve matematik bilimlerinin temellerini attılar.

MÖ 3000'in sonlarına doğru Arabistan’dan Mezopotamya’ya göç eden Amurruların devamı olan Babiller tıp, astronomi ve matematikte ileri gittiler. Ay ve Güneş tutulmalarının zamanını önceden tahmin edip alan ve hacim hesaplamaları yaptılar. Hukuk alanında ise 282 maddeden oluşan Hammurabi Kanunlarını meydana getirdiler. Mimaride de gelişme gösteren Babillerin en görkemli sanat eserleri Babil Kulesi (Görsel 2.20) ile Babil’in Asma Bahçeleri’dir. Yukarı Mezopotamya’da yaşayan ve ticaretle uğraşan Asurlular Anadolu’da yaşayan insanlara çivi yazısını öğreterek onların da Tarih Çağlarına geçmesini sağladılar. Asurlular, tarihte bilinen ilk kütüphaneyi kurarak arşivcilik faaliyetini başlatan uygarlık oldular. Ayrıca mimarlık, heykelcilik, kabartma ve resim sanatlarında eserler verdiler. Asur sanatının en tanınmış örnekleri Asurluların saraylarının girişinde yer alan insan başlı, boğa vücutlu sfenkslerdir.

Sümer Uygarlığı (Sümerler):  Milattan önce 4.000 ve 2350 yılları arasında hüküm sürmüştür. Akad ve Elmalılar son vermiştir.

Akad Uygarlığı (Akadlar): Milattan önce 2350 ve 2150 yılları arasında hüküm sürmüştür. Guttiler son vermiştir.

Asur Uygarlığı (Asurlular / Asurlar) : Milattan önce 2000 ve 609 yılları arasında hüküm sürmüştür. Medler ve Babiller son vermiştir.

Babil Uygarlığı (Babiller): 1900 ve 539 yılları arasında hüküm sürmüştür. Hititler ve Persler son vermiştir.

Elam Uygarlığı (Elamlılar): M. Ö. 1400 yıllarında hüküm sürmüştür.