Mustafa Kemal’in fikir hayatını etkileyen yazarlar ve düşünürler

Mustafa Kemal’in idadi sıralarından başlayarak en çok okuduğu ve etkilendiği
Türk yazar ve düşünürler arasında Ziya Gökalp, Namık Kemal, Mehmet Emin Yurdakul ve Tevfik Fikret gelmektedir.

M. Kemal’in Fikir Hayatını Etkileyen Yazarlar, Düşünürler ve Fikir Akımları

• Ziya Gökalp Milliyetçilik
• Namık Kemal Vatanseverlik
• Mehmet Emin Yurdakul Milliyetçilik
• Tevfik Fikret İnkılapçılık
• J.J. Rousseau Yurttaşlık Bilinci
• Montesquieu Cumhuriyetçilik
• Voltaire Bilimsellik, Akılcılık

Manastır İdadisindeyken “Vatan ve Hürriyet” şairi olarak bilinen Namık Kemal’in eserleriyle tanışmış ve her fırsatta arkadaşlarıyla gizlice şairin eserlerini okumuşlardır. Şiirlerini ezbere bildiği Namık Kemal’den “Türk ulusunun yüzyıllardan beri beklediği ses” olarak bahsetmiştir. Mustafa Kemal, Tevfik Fikret için: “Ben inkılap ruhunu ondan aldım.” diye söz etmiş ve onun özgürlük, laiklik anlayışından esinlenmiştir. Yine milliyetçiliğinin önemli temsilcisi olarak gördüğü “Millî Şair” diye de tanınan Mehmet Emin Yurdakul, en sevdiği şairler arasında yer almaktaydı. Mustafa Kemal, yerli düşünürler kadar yabancı düşünürlerin de eserlerini okuyup incelemiştir. Özellikle Jean Jack Rousseau, Montesquieu, Voltaire gibi Fransız İhtilali’nin düşünürlerinden etkilenmiştir.

Kitap okumak Mustafa Kemal’in en büyük tutkusuydu. Yaşamındaki tükenmez enerjisini ve yetişme tarzındaki sağlamlığını çok kitap okumasına borçluydu. Kendi ifadesiyle: “Ben çocukken fakirdim. İki kuruş elime geçince bunun bir kuruşunu kitaba verirdim. Eğer böyle olmasaydım, bu yaptıklarımın hiçbirisini yapamazdım.” Öğrenciliğinden itibaren okuduğu bütün kitaplardan notlar alır, yeri geldiğinde diğer kaynaklarla kıyaslamalar yapardı. Hatta savaş döneminde görevli olduğu cephelerde de sürekli kitap okumuştu. Birbirinden farklı alanlarda geniş bir okuma kültürüne sahipti. Tarih, edebiyat, dilbilim, din, ekonomi, coğrafya, hukuk, siyasal bilimler gibi alanlar Mustafa Kemal’in ilgilendiği başlıca konulardı.

Mustafa Kemal çok kitap okumakla beraber fırsat buldukça kitap da yazmıştır. Mustafa Kemal’in kaleme almış olduğu en önemli eseri Nutuk’tur. Nutuk, 1919’dan 1927’ye kadar geçen zamandaki gelişmeleri kapsamaktadır. Ayrıca Mustafa Kemal’in, askerlikle ilgili birikimlerini aktardığı; “Takımın Muharebe Talimi”, “Cumalı Ordugâhı”, “Taktik Tatbikat Gezisi”, “Bölüğün Muharebe Eğitimi” ve “Subay ve Komutan ile Konuşmalar” eserleri de bulunmaktadır. Cumhuriyet döneminde de geometri eğitimini kolaylaştıran “Geometri” eseri de bulunmaktadır.