Sünnet ve mendub oruç nedir

Hz. Peygamberin genellikle oruç tutmayı âdet edindiği veya tavsiye ettiği günlerde, mesela haram aylar olarak anılan zilkade, zilhicce, muharrem ve receb aylarında, oruç tutmak sünnet veya menduptur. Muharrem ayında bilhassa dokuzuncu ve onuncu günü (aşure günü) veya onuncu ve on birinci günü, recebin birinci, şabanın on beşinci, zilhiccenin ilk dokuz günü, kamerî takvime göre her ay üç gün ve özellikle de on üç, on dört ve on beşinci günleri (eyyâm-ı bîd), şevval ayında altı gün, hafta içinde pazartesi, perşembe günleri tutulan oruç, Savm-ı Davud denen ve günaşırı oruçlu olmak şeklindeki uygulama, kurban bayramından bir önceki (arefe) gün tutulan oruç bu tanıma uymaktadır.

Farz ve vacip olan oruçların dışında tutulan oruçlara nafile oruç denir. Nafile oruçların sünnet, müstehap, mendup veya tatavvu olarak adlandırıldıkları da olur. Nafile oruç, mübah olan tüm günlerde tutulabilir. Ancak bazı günlerde oruç tutmak daha faziletli görülerek bugünlerde oruç tutmak sünnet veya mendup kabul edilmiştir.

Peygamberimiz belli günlerde nafile oruç tutmuş ve ümmetini de nafile oruç tutmaya teşvik etmiştir. Nafile oruçlarda kuşluk vaktine kadar niyet edilebilir. Günü belli olan nafile oruçlar şunlardır:

• Her hafta pazartesi ve perşembe günleri oruç tutmak,
• Ayda üç gün, özellikle kamerî ayların 13, 14 ve 15. günleri oruç tutmak,
• Muharrem ayında özellikle aşure günü ve civarında oruç tutmak,
• Recep ve Şaban ayının bir kısmında oruç tutmak,
• Zilhicce ayının ilk günlerinde ve (hacda olmayanlar için) özellikle Arefe gününde oruç tutmak,
• Davud'un (a.s.) tuttuğu gibi bir gün tutup bir gün tutmamak (Savm-ı Davud).

Kaza borcu olan kişi, nafile bir orucu tutmak yerine, önceliği kaza borcuna vermelidir. Günü belli olan ve burada zikredilen nafile oruçlar, kaza borcu olsa bile Hanefi mezhebine göre tutulabilir. Şâfii mezhebine göre ise zimmetinde Ramazan orucunun kazası bulunan kişinin kaza orucunu tutmadan nafile oruç tutması mekruh görülmüştür.