Türklerin kullandığı takvimler

Türklerin kullandığı takvimler ve özellikleri

Türkler tarihinden bugüne çeşitli takvimler kullanmışlardır. Güneş ve ay yılını esas alan bu takvimler Türklerin tarihte yaşadıkları büyük dönüşümlerden sonra şekillenmiştir.

Türklerin tarihte kullanmış olduğu ilk takvim 12 Hayvanlı Türk takvimidir. Zaman içinde İslamiyet'in kabul edilmesi ile birlikte Hicri Takvim kullanılmıştır. Büyük Selçuklular döneminde ise Sultan Melik Şah zamanında Celali Takvime geçilmiştir. Osmanlı Devleti'nde ise mali işlerde kolaylık olması maksadıyla Rumi Takvim kullanılmıştır. 1917 tarihinde ise Takvim-i Garbi adıyla Miladi Takvime yakın bir takvim kullanılmışsa da, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan sonra 1 Ocak 1926 tarihinden itibaren Batı dünyası ile uyum sağlanmak maksadıyla Miladi Takvim kullanılmaya başlamıştır.

Türklerin tarih boyunca kullandığı takvimler kısaca şu şekilde özetlenebilir:

Türklerin kullandığı takvimler;

12 Hayvanlı Takvim;Türkler ilk olarak 12 hayvanlı takvimi kullanmışlardır. Bu takvim güneş yılı esaslıdır. 12 hayvanlı takvimde her yılı sıçan, sığır, pars, tavşan ejderha, yılan, at, koyun, maymun, köpek, tavuk ve domuz gibi bir hayvan adı temsil etmektedir. 12 hayvanlı takvimi Göktürkler, Uygurlar, Kırgızlar, Moğollar gibi milletler de kullanmıştır. 12 hayvanlı takvimin başlangıç günü 21 Mart olarak bilinmektedir.

Hicri Takvim; Hicri takvim ay yılı esaslı olan bir takvimdir. Hicri takvimin başlangıcı Hz. Muhammed’in 622 yılında Mekke’den Medine’ye hicret ettiği hicret olayı olarak kabul edilir. Hicri takvim ilk olarak Hz. Ömer döneminde kullanılmaya başlanmıştır. İslamiyetin kabul edilmesiyle birlikte Hicri takvim kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde ise Ramazan bayramı, kurban bayramı, kandiller gibi özel dini günlerim belirlenirken Hicri takvim kullanılmaktadır.

Celali Takvim; Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın isteği ile Nizamülmülk tarafından hazırlanmıştır. Bu takvim Harzemşahlılar ve Babürler tarafından da kullanılmıştır. Celali takvimi güneş yılı esaslı bir takvimdir.

Rumi (Mali) Takvim; Güneş yılı esaslı olan bu takvim IV. Mehmet döneminde kullanılmıştır. Rumi takvim, ekonomik alanda yani mali işlerde kullanılan bir takvimdir. Tanzimat fermanından sonra Rumi takvim resmileşmiştir ve yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Miladi Takvim; 1 Ocak 1926 tarihi itibari ile kullanıma girmiştir. Güneş yılı esaslı olan miladi takvimi Mısırlılar bulmuştur ancak miladi takvime Yunanlılar ve Romalılar eklemeler yapmıştır. Günümüzde ise milat takvimi olarak kullanılmaya devam etmektedir.