Uçaktan bile hızlı

İnovasyon Haftası için Türkiye’ye gelen Hyperloop CEO’su Dirk Ahlborn, “İnsan hatalarından kaynaklanan bir kaza yapma şansı yok” dedi.

TEKNOLOJİ dünyasının şu sıralar en çok kafa yorduğu alanların başında ulaşım geliyor. Sürücüsüz otomobiller veya insan taşıyan dronelar gibi birçok çözüm geliştirildi ve hatta yavaş yavaş da günlük hayatta kullanılmaya başlanıyor. Ancak Silikon Vadisi’nin çılgın işadamı olarak tanınan Elon Musk, önümüzdeki yılların ulaşım teknolojisi olmasına kesin gözüyle bakılan ‘Hyperloop’ ile tüm dikkatleri üzerine çekti. Havası alınmış tünellerin içinde oluşturulan manyetik alanlar sayesinde havada giden bir ulaşım aracı olan Hyperloop, bu sayede saatte 1000 kilometre hızın üzerine çıkabiliyor. Bu da Hyperloop’u dünyanın en hızlı toplu ulaşım aracı yapıyor. Hyperloop şu anda test aşamasında olsa da birçok ülke şu anda üzerinde çalışmaya başladı. Biz de Hyperloop hakkındaki son gelişmeleri öğrenmek için Hyperloop Ulaşım Teknolojileri CEO’su Dirk Ahlborn ile görüştük.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından düzenlenen Türkiye İnovasyon Haftası için Türkiye’ye gelen Ahlborn, Hyperloop için özel olarak geliştirilmiş bir tünele sahip olduğunu hava, iklim şartlarından etkinlenmediğini söyleyerek, “Sürücüsüz olarak hareket ediyor. Bu yüzden bir kontrol odası da yok. Sadece yolcular biniyor ve gidecekleri yere gidiyor. Tünellerin içinde hareket ettiği için başka bir araç gibi dış faktörlerle karşılaşmıyor. Yani insan hatalarından kaynaklanacak bir kaza yapma şansı yok. Diğer ulaşım türleriyle kıyaslayacak olursak, uçakların hata yapma olasılığının sadece 10’u kadar risk taşıyor” dedi.

İLKİ ARAPLARA KURULACAK

Tünellerin içinde sürtünme olmadığı için kapsül hızlarının saatte 1000 kilometreyi aşabileceğini anlatan Ahlborn, “İnsan sağlığı üzerinde hiçbir olumsuz etkisi yok. Hızlanma ve yavaşlama etkileri hissedilmiyor” diye konuştu. Hyperloop’un ilk olarak Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki Dubai ile Abu Dabi şehirleri arasında kurulması planlanıyor. İstanbul’un gibi trafiği ile ünlü bir şehirlere Hyperloop kurma planları olup olmadığını sorduğumuz Ahlborn, şunları söyledi: “Öncelikli olarak şehirleri birbirine nasıl bağlayacağımız üzerinde duruyoruz. Şehirlerdeki trafik sorununu çözmek, sadece teknolojiyle olamaz. Başka değişikliklerin de uygulanması gerekiyor.”

HYPERLOOP  NASIL ÇALIŞIYOR

HYPERLOOP, içindeki hava neredeyse tümüyle boşaltılmış olan vakum tünellerde hareket ediyor. Böylece sürtünme büyük ölçüde ortadan kaldırılıyor ve elektrikli motorun sağladığı enerjinin yüzde 90’ı hızlanmaya yarıyor. Tüneller içinde hareket eden ve yolcuları taşıyan kapsüllerde tekerlek bulunmuyor. Bunun yerine kapsüller, manyetik yastıklarla havaya kaldırılıyor ve yaklaşık 10 cm kadar havada duruyor. Böylece kapsüllerin tünelin içindeki sürtünme hızı minimuma indiriliyor.

KİLOMETRESİ 12.5 MİLYON $

HYPERLOOP’un için yatırım maliyetlerine değinen Ahlborn, “Bu tamamen rotaya, arsa fiyatına, direk yüksekliğine ve tünel sayısına göre değişiyor. Yaptığımız hesaplamalara göre ortalama maliyetini kilometre başına 12.5 milyon dolar olarak görüyoruz” diye konuştu.

ULAŞIM ARAÇLARININ MALİYETLERİ (MİLYON $)

Tren 3.5

Hyperloop 12.5

Hızlı tren 35

Metro 130

* Maliyetler kilometre başına yaklaşık fiyatlardır.

Hyperloop

Hyperloop ya da Türkçe uyarlamasıyla hız yuvarı, kısaca hızyuvar, Elon Musk tarafından tapray (yeni nesil rayötesi sistem) teknolojisi ile geliştirilmekte olan üst düzey bir hızlı ulaşım aracıdır. Araç, üst düzey ray ötesi sistem (top level sur-rail system) olarak tanımlanmaktadır. Proje bir dönem fikir bazında kalsa da, 2016 ocak ayında Las Vegas'taki Nevada Çölü'nde inşasına başlanan 4.8 kilometrelik test yolu; konseptin gerçekleştirilebilmesi için ilk somut adım olmuştur. Bu test yolunun yapımı için deney parçaları ve kapsüller tasarlanmıştır. Tam ölçekli ilk araç örneğinin ve test yolunun 2016'nın sonunda bitirilmesi planlanmıştır. Sistemin, indirgenmiş basınç borularının oluşturulmasıyla, hava kompresörleri ve asimetrik motorlar tarafından sürülen hava yastığının üzerindeki basınç kapsülleri üzerinde hareket ettirilmesi amaçlanmaktadır.

Aracın ön tasarım belgeleri Ağuston 2013'te kamuoyuna duyuruldu. Proje için, Los Angeles'ten San Francisco Körfezi'ne kadar uzanan bir rota dâhil olmak üzere büyük bölümü Interstate 5 demir yoluna paralel olan bir güzergâh teklif edildi. Yapılan ön çözümlemelerde, bu güzergâhta yapılacak bir yolculuğun yaklaşık 35 dakikalık bir sürede gerçekleştirilebileceği belirlendi. Bu da yolcuların 570 km.lik güzergâhta ortalama 962 km/h ile varış noktalarına ulaşacağı anlamına gelmektedir. Bu güzergâhtaki en yüksek hızın 1,220 km/h olarak gerçekleşeceği düşünülmektedir. Yapılan değerlendirmelere göre, yalnızca yolcu taşıma versiyonu için sistemin maliyeti 6 milyar dolardır. Bu maliyet, araç ve insan taşıyabilen bir sistem için 7,5 milyar doları bulacaktır.

2013'tei ulaşım mühendisleri tarafından Kaliforniya güzergâhlı projenin maliyet öngörüsü hazırlandı. Yapılan çalışmada, denenmemiş bir proje için inşaat güven ölçeğinin oldukça düşük olduğu görüldü. Ekonomik ve teknolojik uygulanabilirliği kanıtlanmamış bu proje; ilgili çevrelerde tartışmalara neden oldu.