10. Sınıf Ekoyay Fizik Sayfa 121-122 Cevapları

Araştırınız

Dünyanın en büyük baskül köprüsü olan Yeni Galata Köprüsü, İstanbul’da Haliç’in iki yakasını birbirine bağlar. Köprünün dört baskül kanadı, imal edildiği Pendik inşaat sahasından Koca Yusuf dubası üzerinde römorkörlerle çekilip Haliç’e getirilmiştir. Kanatlar burada duba batırma yöntemi ile yerine monte edilmiştir. Su üzerindeki köprülerin yapımında kullanılan dubaların suya nasıl batırıldığını araştırınız. Yeni Galata Köprüsü’nün su seviyesinden yüksekliği 6 m’dir. Köprüyü meydana getiren kanatlar, daha yüksek gemilerin geçmesi için oluşturulan hidrolik, elektronik ve mekanik sistemle 84 derece açılabilmektedir. Kanatların açılmasını sağlayan sistemin arızalı olduğu bir günde kaptanı olduğunuz daha yüksek gemiyi köprünün altından geçirmeniz gerekiyor. Bu derste öğrendiğiniz bilgileri göz önüne alarak köprünün altından geçmek için geminizdeki bu yükseklik sorununu nasıl aşarsınız?

Ne Öğrendiniz?

Hacimleri eşit olan X, Y ve Z cisimlerinden X yüzer durumda, Y askıda, Z ise dibe batmış hâlde dengededir. Buna göre,
a) Cisimlerin ağırlıklarını karşılaştırınız. a) G_z > G_Y > G_X
b) Cisimlere etki eden kaldırma kuvvetlerini karşılaştırınız. b) F_Z = F_Y > F_X

Bölüm Değerlendirmesi

Kelimeleri Kullanınız

Yüzme, askıda kalma ve batma durumlarını Archimedes İlkesi ve kaldırma kuvveti kavramını kullanarak açıklayan yarım sayfalık bir paragraf yazınız.

Bir çelik parçası suda yüzmezken tonlarca çelik kullanılarak yapılan gemilerin yüzmelerini özkütle kavramı ve yeri değişen sıvının ağırlığı ifadelerini kullanarak açıklayınız.

Açıklayınız

1. Elinizde suyla dolu iki özdeş kova vardır. Kovalardan birinin içerisine bir parça ahşap bırakılıyor. Ahşap suda yüzdüğüne göre bu iki kovanın ağırlıkları arasında bir fark oluşur mu? Açıklayınız.
Cevap: Kovaların ağırlıkları arasında bir fark gözlenmez.

2. Suda yüzen ancak yağda batan bir cisim vardır. Bu cisim suda yüzerken yağ, yavaşça suyun üstüne dökülüyor. Kap tamamen dolduğunda cismin sıvılar içindeki denge durumu nasıl olur. Şekil üzerinde gösteriniz (Su ve yağ bir birine karışmıyor).
Cevap:

Uygulama

3. Ağırlığı 20 N olan bir cisim, şekildeki gibi bağlı olduğu dinamometrenin ucunda kapla birlikte ağırlığı 40 N olan bir sıvıya sarkıtılıyor. Cismin bütün hacmi sıvı içerisinde kalırken kaptan sıvı taşmıyor. Sıvının cisme uyguladığı kaldırma kuvveti 5 N olduğuna göre,
a) Dinamometrede okunan değer kaç N’dır?
a) Dinamometrede okunan değer kaldırma kuvveti kadar azalır ve 20 – 5 = 15 N olur.
b) Kabın üzerinde bulunduğu baskülde okunan değer kaç N’dır?
b) Kap, kaldırma kuvveti kadar ağırlaşır ve baskülde okunan değer 40 + 5 = 45 N olur.

4. Düzgün ve türdeş K, L ve M cisimleri bir sıvı içerisinde şekilde görülen konumlara bırakıldığında cisimlerin konumlarının değişmediği gözleniyor. Buna göre cisimlerin yoğunlukları dK, dL ve dM arasındaki ilişki nasıl olur?
Cisimler sıvıda bırakıldıkları gibi kaldıkları için d_K= d_L = d_M olur.

5. Su içinde şekildeki gibi iple asılmış olan cisme etkiyen kaldırma kuvveti FK, ipteki gerilme kuvveti T’dir. Kap tamamen suyla doldurulduğunda FK ve T değerleri nasıl değişir?
İple asılı cismin su içinde kalan hacmi arttıkça F_K artacak buna karşın T gerilmesi azalacaktır.